سایر
2 دقیقه پیش | جمهوری آذربایجان با گرجستان و ترکیه مانور مشترک نظامی برگزار می کندایرنا/ جمهوری آذربایجان روز یکشنبه قبل از آغاز مذاکرات وین با حضور نمایندگان منطقه قره باغ کوهستانی، اعلان کرد که قصد دارد تمرین های نظامی با مشارکت گرجستان و ترکیه برگزار ... |
2 دقیقه پیش | ژنرال فراری سوری از رژیم صهیونیستی درخواست کمک کردالعالم/ ژنرال سابق و فراری ارتش سوریه که به صف مخالفان بشار اسد پیوسته، از رژیم صهیونیستی خواست که در مقابله با رییس جمهوری سوریه، مخالفان مسلح (تروریست ها)را یاری کند!.به ... |
سیروس ناصری در گفتوگو با «اعتماد»: پرونده ایران از وضعیت بحرانی و خطرناک خارج شد
سیروس ناصری در گفتوگو با «اعتماد»: پرونده ایران از وضعیت بحرانی و خطرناک خارج شد
اعتماد/ متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیستارزیابی اولیهتان از گزارش مدیرکل آژانس نسبت به فعالیتهای پیشین هستهای ایران چیست؟
گزارش اخیر آقای آمانو در واقع گزارش نهایی وی درباره پروندهای است که از ۱۲ سال پیش به عمد علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح شده بود. مطالعه دقیقه این گزارش نشان میدهد اتهاماتی که علیه ایران در این سالها مطرح شده است و بر اساس آن، وضعیت بسیاری دشواری علیه ایران در عرصه بینالمللی ایجاد شد، کاملا بیمورد بوده و هیچ جایگاهی نداشته است.
آمانو پیش از انتشار گزارش خود تاکید داشت که آژانس بر اساس اسناد و مداراک و کاملا عینی، واقعگرا و واقعیتمحور گزارشش را تهیه خواهد کرد. به چه میزان این گزارش بر اساس آن معیارها و اسناد و مدارک تنظیم شده است؟
به شکل کامل نه ولی باید دانست به هر حال گزارش آژانس متاثر از شرایط سیاسی است. آژانس میدانست و برایش روشن بود که نمیتواند جمعبندی، نتیجهگیری و گزارش نهایی خود را مغایر با مواضعی که برخی کشورها در سالهای گذشته نسبت به پرونده ایران داشتهاند، ارایه دهد و از سویی میدانست که با همکاریهای صورت گرفته میان ایران و آژانس بر اساس نقشه راه نمیتواند اتهامات قبلی را به آن شکل ارایه دهد. لذا در این گزارش مشاهده میکنیم، مسائلی که به قبل از سال ۲۰۰۳ بازمیگردد، آمانو به دنبال راه و مفری بوده است تا بتواند نظر آژانس را با نظر و خواست امریکاییها منطبق کند ولی در هر صورت، آنچه مهم است، این است که گزارش نهایی آژانس درباره فعالیتهای پیشین ایران بیان میکند که ایران در هیچ مقطعی، هیچ اقدامی خلاف معاهده منع اشاعه سلاح هستهای (NPT) نداشته است و حتی در آن قسمتی که آژانس بیان میکند ایران سلسله فعالیتهایی را تا سال ۲۰۰۳ داشته است، آن فعالیتها غیرعادی نیست و این فعالیتها در این سطح و با این حد، مغایرتی با NPT ندارد.
با چنین گزارشی احتمال مختومه اعلام شدن پرونده فعالیتهای پیشین هستهای ایران به چه میزان است؟
فکر میکنم با این گزارش، شورای حکام جایگزین و راهی جز بستن پرونده هستهای ایران ندارد زیرا آمانو در گزارش خود به شکل روشن بیان میکند که آژانس تمام ارزیابیهایش را در خصوص ابعاد احتمالی فعالیتهای هستهای ایران در گذشته انجام داده است و دیگر سوالی ندارد و میتواند قضاوت نهایی خود را در خصوص مسائل گذشته بیان کند. به عبارت دیگر، آژانس اعلام میکند که دیگر نیازی به ادامه بررسیها وجود ندارد چون به جمعبندی نهایی رسیده است. با در نظر گرفتن این مساله، شورای حکام آژانس باید به پایان بخشیدن به پرونده هستهای ایران اقدام بکند و به نظر میآید، شرایط سیاسی نیز به گونهای است که این موضوع صورت بگیرد.
گزارش نهایی آژانس درباره فعالیتهای پیشین ایران با گزارش آژانس در سال ۲۰۱۱ که ایران با ۱۲ اتهام روبهرو شد، چه تفاوتهایی دارد؟
آنچه در سال ۲۰۱۱ انجام شد ایران را با یک وضعیت بسیار ویژه در آژانس روبهرو ساخت که بیتردید در تاریخچه آژانس بیسابقه بوده و است. هیچ کشوری تا به حال در آژانس در آن موقعیت اتهامی و وضعیت ویژه قرار نگرفته بود ولی گزارش نهایی آژانس شرایط کافی و لازم را ایجاد میکند تا پرونده فعالیتهای پیشین هستهای ایران برای همیشه در شورای حکام بسته شود.
مهمترین نکاتی که گزارش اخیر آژانس درباره ایران آمده است، شامل چه موضوعاتی است؟
مهمترین نکتهای که در این گزارش آمده است، این است که آژانس اعلام میکند ایران در مواد هستهای هیچ انحرافی نداشته و به سمت ساخت تسلیحات هستهای نرفته است. همچنین آژانس در این گزارش اعلام میکند که حداقل از سال ۲۰۰۳ یا بعد از سال ۲۰۰۹، ایران هیچ فعالیتی به سمت نظامی شدن در پرونده هستهای خود انجام نداده است. این دو عبارت، دو عبارت کلیدی در ادبیات آژانس است. به دیگر سخن، این دو عبارت معمولا برای کشورهایی گفته میشود که پرونده خیلی شفاف، تمیز و روشنی ارایه میدهند. به عبارتی، این موضع آژانس صحنه را آماده میکند که با اجرای پروتکل الحاقی در یک دوران نه چندان طولانی بتواند رای نهایی خود از فعالیت هستهای ایران صادر کند که در قالب نتیجهگیری گستردهتر متبلور میشود. این نتیجهگیری گستردهتر نیز دارای اهمیت بسیاری است زیرا بر اساس برجام رفع زودتر مابقی تحریمها یعنی محدودیتهای تسلیحاتی و اشاعهای با صدور چنین گزارشی از سوی آژانس فراهم میشود.
آمانو در گزارشش مدعی است که نمیتواند در خصوص برخی مسائل مانند اقلام دومنظوره، فیوزها، مطالعات مدلسازی و چاشنیهای انفجاری قضاوت نهایی را داشته باشد. دلیل این عدم قضاوت نشات گرفته از چه مسالهای است؟
این ویژگی تجهیزات و فعالیتهای دو منظوره است. بسیاری از مواد هستند که در کالاهای عادی مصرف میشوند ولی همانها میتوانند با تغییراتی برای فعالیتهای نظامی نیز کاربرد داشته باشند. آنچه آژانس در رابطه با اقدامات دو منظوره بیان میکند این است که آژانس نتوانسته است به نتیجهای برسد که ایران آن اقدامات را برای فعالیتهای تسلیحاتی انجام داده است. اینکه آژانس میگوید نمیتواند در این باره قضاوتی داشته باشد، نشان میدهد که رای آژانس این نیست که ایران به سمت ساخت تسلیحات هستهای رفته است و این نکتهای کلیدی است. لازم است بار دیگر تاکید داشته باشم که نوع اقداماتی که آژانس در گزارش خود به آنها اشاره داشته است به هیچوجه مغایرتی با NPT ندارد و بسیاری از کشورهای دیگر نیز ممکن است چنین اقدامات مشابهی را داشته باشند. این نوع اقدامات زمانی میتواند در مغایرت با NPT باشد که اثبات شود صرفا برای ساخت تسلیحات هستهای صورت گرفته است ولی آژانس در این گزارش میگوید این گونه نیست و نشانهای از انحراف ایران ندارد.
در گزارش آژانس آمده است که تا سال ۲۰۰۳ ساختاری برای توسعه انفجارهای هستهای وجود داشته و طیفی متنوعی از اقدامات تا سال ۲۰۰۹ ادامه دارد. آیا این نکته را میتوان نقطه ضعف گزارش آمانو دانست؟ پاسخ ایران به این اتهام چیست؟
همان طوری که در متن گزارش آمانو مشهود است و به آن اشاره شده، جمهوری اسلامی ایران با این اظهارات مخالف است ولی حتی اگر نظر آژانس هم درست بوده باشد، نتیجهگیری که از این اظهارات میتوان کرد، آن نیست که ایران اقدامی برخلاف NPT انجام داده است و این مساله، نکتهای کلیدی است. به عبارت دیگر، در مواردی که آژانس بیان میکند ایران یک سلسله فعالیتهای هماهنگ شده را انجام داده است، اگر این نظر هم درست باشد، مفهومش تخلف ایران از NPT نیست پس این موضوع هم از اهمیت چندانی برخوردار نیست. از سوی دیگر، از آنجایی که این اظهارات در مغایرت با نظر ایران است، حتما ایران در این باره توضیحات مجدد خواهد داد ولی باید دانست این مسائل در رای نهایی تاثیری ندارد زیرا در نتیجهگیری نهایی اتهامات مربوط به تخلف ایران از NPTو ساخت تسلیحات هستهای رد شده است.
در رابطه با پارچین نیز با وجود دو بازرسی از این سایت نظامی در سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ و همچنین بازدید امسال آمانو و معاون پادمانی وی و نمونهگیری از آن، آژانس قضاوت نهایی را ارایه نمیدهد. چرا با وجود نمونهگیری و بازدید آژانس در این باره قضاوت نمیکند؟
موضوع پارچین در صحنه بینالمللی و تبلیغاتی و رسانهای بسیار بزرگ شد و به عبارتی، پارچین بزرگترین ادعای طرفهای مقابل نسبت به ایران بود. مساله پارچین در گزارش آژانس، نقطهای است که آژانس بسیار احتیاط کرده و جسارت لازم را نداشته است تا بر اساس یافتههای خود رای نهایی را بدهد و موضوع را روشن کند. به عبارت دیگر، آژانس به این خاطر موضوع پارچین را روشن نکرده و به آن پایان نداده است چون روشن ساختن و پایان دادن به آن برای آژانس و غرب دشواریهای سیاسی ایجاد میکرد و توخالی بودن ادعای طرف مقابل علیه ایران را روشن میکند. آژانس درباره پارچین میگوید از سال ۲۰۰۳ به بعد اتفاقی در پارچین رخ نداده است. این موضوع بسیار مهمی است زیرا در تمام ۱۲ سال گذشته و به خصوص در سالهای اخیر، طرف مقابل اصرار بر انجام فعالیتهای مشکوک در پارچین داشتند و حالا اصل ادعاها در این باره رد شده است. نکته ابهامی که درباره پارچین در گزارش آژانس باقی میماند این است که آژانس مدعی است در سال ۲۰۰۰ محفظه مخزن آزمایش در پارچین وجود داشته است و تمامی استدلالش بر اساس یکسری عکسهای ماهوارهای است. بر اساس این مدارک، ایران نیز نقطه مقابل را نشان داده است و عکسهای ماهوارهای از همان سال و از همان مکان را ارایه داده و نشان میدهد که در آن نقطه هیچگاه فعالیتی از جمله ساخت محفظه وجود نداشته است. با این حال، نه آژانس میتواند حرف خود را اثبات کند و نه ما میتوانیم حرفمان را به کرسی بنشانیم زیرا مساله مربوط به ۱۵ سال قبل است و بسیار سخت است که هر یک از طرفین بتوانند ادعاهایشان را اثبات کنند. با این حال، نکته بسیار مهمی که وجود دارد این است که آژانس اعلام میکند بر اساس یافتههای خود هماکنون در پارچین فعالیت غیرعادی وجود ندارد و این نکته بسیار مهمی است.
برخی منتقدان میگویند گزارش آمانو مبنی بر اینکه تا سال ۲۰۰۳ فعالیتهای ساختارمند برای توسعه انفجارهای هستهای بود و این اقدامات تا سال ۲۰۰۹ ادامه داشته، به معنای مشروعیت بخشیدن به ابعاد نظامی پرونده هستهای ایران است و تیم مذاکرهکننده را به این خاطر سرزنش میکنند. آیا این گزارش PMD را به MD تبدیل کرده است؟
این انتقاد به روشنی یک نقد بسیار ضعیف، یکجانبه و غیرواقعی است. در ۵، ۶ سال گذشته ۱۲ اتهام بسیار سنگین علیه ایران مطرح شد و به دلیل این اتهامات، ایران در یک شرایط بسیار ویژه در روابط خود با آژانس روبهرو شد. آنچه مهم است، این است که در نتیجهگیری نهایی و در شورای حکام، ایران از این ۱۲ اتهام مبرا شود و اتهامات مذکور دیگر قابل پیگیری نباشد. این گزارش آژانس میتواند مبنای خروج ایران از وضعیت بحرانی و رد اتهامات پیشین باشد. اینکه در خلال اظهارات آژانس در گزارش خود مسائلی باشد که برخلاف میل باشد، نمیتواند خللی در رای نهایی ایجاد کند.
با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید telegram.me/akharinkhabar
ویدیو مرتبط :
وضعیت حقوقی طلاق وجدایی ایرانیان در خارج از ایران