سرمقاله شهروند/ دیپلماسی وحدت با محوریت حضرت زهرا(س)

روزنامه شهروند/ « دیپلماسی وحدت با محوریت حضرت زهرا(س) » عنوان یادداشتِ روزنامه شهروند به قلم احمد مسجدجامعی است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

یکی از رهبران پیشین کشورهای عربی که نسب او به پیامبر اکرم (ص) می‌رسید، درخواست کردند با مرحوم آیت‌الله‌العظمی بروجردی دیدار کنند. آقای بروجردی ابتدا نپذیرفتند و دلیلی برای این دیدار نمی‌دیدند، اما آن رئیس کشور از طریق یکی از علمای تهران سبب ملاقات را اهدای قرآنی نفیس اعلام کرد و آقای بروجردی به احترام کلام خدا پذیرفت. در زمان دیدار، آقای بروجردی باز به احترام قرآن به‌پاخاست و درحالی‌که همه ایستاده بودند، به تلاوت آیاتی از همان قرآن پرداختند. روشن بود که ایشان میل نداشتند هیچ برداشت سیاسی از این دیدار صورت گیرد. بلافاصله پس از آن، آقای بروجردی سلسله نسب خود را تا امام مجتبی علیه‌السلام، یک‌یک و از حافظه برشمرد، چنانکه مایه شگفتی همگان شد. ظاهرا هنگام شمردن به جدّ مشترک خود و آن میهمان بلندپایه که از اهل سنت بود، اشاره کرده بودند. به گفته حاضران شگفتی آن میهمان تا مدت‌ها پابرجا بود و حکایت این دیدار در محافل نقل می‌شد. این حرکت از چند سو هدف آقای بروجردی را در وحدت امت اسلامی تامین می‌کرد. نخست قرآن و بعد عترت. قرآن که دلیل تشکیل این گفت‌وگو شد و عترت که نسب هر دو فارغ از مقام و منزلت سیاسی و دینی به حضرت زهرا(س) می‌رسید.
هنوز هم می‌توان با تمسک به نام زهرای مرضیه به هدف وحدت امت اسلامی نزدیک شد. در طول تاریخ با این‌که کشتارهای گسترده‌ای از خاندان پیامبر کردند، این خاندان بزرگوار همچنان پابرجا ماندند و رشته‌ای پیوسته از همان نسب، آنان را در همه جای دنیا و در همه زمان‌ها پیوند می‌داد و می‌دهد. این خود شاهدی است بر درستی کلام الهی که کوثر را به رسول خدا نوید داده بود و همچنین این حدیث نبوی که همه نسب‌ها تا روز قیامت قطع خواهد شد مگر نسب و حسب من.
هرچند داشتن انتساب به عترت لزوما به معنای تشیع نبوده و نیست؛ از همان سال‌های نخست هجری، سادات در جامعه وضع ممتازی داشتند و مردم می‌کوشیدند از طریق ایشان با پیامبر خدا نسبت پیدا کنند. بنابر نشانه‌های بسیار معلوم است که در مناطق گوناگون جهان اسلام، سادات حتی از نظر ظاهری و لباس و شمایل و آرایش خود را از دیگران متمایز می‌کردند؛ مثلا در خلافت مامون که امام هشتم علیه‌السلام به ولایت عهدی برگزیده شد، جامه سیاه بنی‌عباسی را به جامه سبز بدل کردند. یا سعدی در گلستان از شیادی یاد می‌کند که گیسو بافته بود و دعوی می‌کرد که نسب به علویان برده است. داستانی دیگر در دفتر سوم مثنوی معنوی آمده است که در آنجا خطاب به یک منتسب به پیامبر گفته شده است:
شیر را بچه همی ماند بدو
تو به پیغمبر چه می‌مانی بگو
سال‌ها پیش که در وزارت ارشاد بودم، متوجه شدم که در سرعنوان‌های کتابخانه ملی ایران کلمه «سید» را جزو اسم محسوب نمی‌کنند. با نظر کارشناسان در طبقه‌بندی ISBN ایران که در زمان مسئولیتم در ارشاد طراحی و راه‌اندازی شده بود، برخلاف آن رویه، کلمه «سید» را جزیی از نام می‌آوردیم. بعدها از کتابخانه ملی هم خواستیم به همین شیوه رفتار کند. این مباحث زمانی به طول انجامید و مخالف و موافق داشت تا سرانجام به نتیجه رسید و همان روال و رویه شابک در ثبت مشخصات پدیدآورندگان پذیرفته شد.
به هر حال همه سادات نسب به فاطمه زهرا می‌رسانند و حضرت در وصیت‌نامه خود به امیرالمومنین(ع) می‌فرمایند: سلام مرا به فرزندانم تا روز قیامت برسان. این حسب و نسب مشترک پایه‌ای است که می‌تواند زمینه‌ساز وحدت بین مسلمین در این‌سو و آن‌سوی جهان باشد. سیداشرف‌الدین گیلانی، شاعر پرآوازه عصر مشروطیت در یکی از سروده‌هایش به نکته‌ای اشاره می‌کند. او می‌گوید من از طریق مادر از فرزندان حضرت فاطمه هستم، در نتیجه سیدم و نام خود را سیداشرف‌الدین گذاشته بود.
حرکت نمادین آقای بروجردی در بطن خود حامل پیام وحدت حول محور قرآن و عترت است، قرآنی که بحق اهل بیت مفسر آن هستند. اگر فقط همین یک اصل را بپذیریم، بخش عمده‌ای از مشکلات و تفرقه‌ها و خشونت‌های این‌سوی عالم برطرف خواهد شد. بسیار بجاست که دستگاه دیپلماسی و دینی ما با این رویکرد به مسأله وحدت بین مسلمانان و اجزای آن، به‌ویژه با رویکرد به محوریت حضرت زهرا بپردازد؛ همچنانکه مرحوم آقای بروجردی در جلب نظر آن میهمان به بحث‌های سنتی کلامی روی نکرد و قصد چنین کاری هم نداشت، بلکه از موضع فراتری عمل کرد که به شیفتگی طرف مقابل به این رفتار انجامید. باری مرحوم آقای بروجردی با درایت و کیاست، شیوه‌ای در دفاع از اهل بیت ابداع کرد که هنوز جا دارد از آن پیروی شود.
میلاد زهرای مرضیه مبارک باد!


با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: روزنامه شهروند