هدف سعودی ها از حمله گسترده دیپلماتیک به منطقه چیست؟

حمله دیپلماتیک سعودی ملک سلمان را به قاهره و از آن جا به آنکارا برد این در حالی است که پسرش،جانشین ولیعهد و جانشین آینده سلمان را به امان اردن برد و از آن جا به امارت ابوظبی برد و در دو پایتخت با استقبال ملوکانه مواجه شد به طوری پادشاه اردن  پروتکل رسمی را زیرپا گذاشت و بن سلمان در شهر«العقبه»استقبال کرد و در پایان دیدار بیانیه رسمی صادر کرد.

به گزارش انتخاب،«عبدالباری عطوان»نویسنده و تحلیلگر مشهور عرب در یادداشتی در روزنامه رأی الیوم نوشت:ملک«سلمان بن عبدالعزیز»پادشاه عربستان یک سال پس از به قدرت رسیده به نشان جمهوری ترکیه و مدال نیل مصر و دکترای افتخاری از دانشگاه قاهره رسید،چهار نشست سران یکی با«رجب طیب اردوغان»رئیس جمهوری ترکیه و سه نشست با «عبدالفتاح السیسی »رئیس جمهوری مصر برگزار کرد ، دو ائتلاف یکی عربی و دیگری سنی به راه انداخت ،رهبری بزرگترین رزمایش نظامی در تاریخ منطقه (رعد شمال)را به عهده گرفت ، دو جزیره«صنافیر»و «تیران»در مدخل خلیج«عقبه»را از مصر بازپس گرفت و هواپیماهای«توفان قاطعیت»را برای جنگ باز و بی نهایت در یمن ارسال کرد و چهار هواپیمای دیگر به  پایگاه هوایی«انجرلیک»ترکیه فرستاد تا در جنگ با داعش و چه بسا متعاقبا براندازی نظام حاکم بر سوریه مشارکت کنند البته اگر باد بر وفق مراد بادبادن های کشتی های سعودی بوزد.

حمله دیپلماتیک سعودی ملک سلمان را به قاهره و از آن جا به آنکارا برد این در حالی است که پسرش،جانشین ولیعهد و جانشین آینده سلمان را به امان اردن برد و از آن جا به امارت ابوظبی برد و در دو پایتخت با استقبال ملوکانه مواجه شد به طوری پادشاه اردن  پروتکل رسمی را زیرپا گذاشت و بن سلمان در شهر«العقبه»استقبال کرد و در پایان دیدار بیانیه رسمی صادر کرد.

چه اتفاقی دارد می افتد و این حمله برای چیست؟آیا این حمله نشان از حالت ترس دارد یا علامتی قوی است؟از این تحرکات چه چیزی می توان برداشت کرد آن هم در این زمان و توسط کشوری که به سنگینی حرکتش و عمق درنگش در یکی از ملتهب ترین مناطق جهان معروف است؟

دو تحول اساسی پشت این «حمله»سعودی هاست نخست:تلاش برای تشکیل «ائتلاف سنی»برای مواجهه با ایران که بر اساس مثلث سعودی-ترکی-مصری قرار دارد.دوم:خروج سیاسی و نظامی تدریجی آمریکا از منطقه خاورمیانه و چشم پوشی از هم پیمان سعودی که محور و تکیه گاه استراتژیک آمریکا و جنگ هایش در منطقه طی هشت دهه بود.

پول، سیمانی است که قرار است ضلع های این ائتلاف را تشکیل و تقویت کند.تصمیم گیرنده سعودی پول زیادی دارد تا برای ائتلاف های خارجی اش خرج کند و آماده است همه دارایی های اساسی کشور و سهام آن را از جمله بخشی از شرکت نفتی «آرامکو»و ذخایر نفتی اش را بفروشد و یا حاضر است بخشی از آن را برای تامین هزینه رویکرد استراتژیک جدید و جنگ های آینده اش خرج کند.

درست است که دو ضلع مثلث یعنی ترکیه و عربستان آماده هستند اما ضلع سوم یعنی مصر آماده نیست و اکنون در حال آماده سازی است.عربستان تلاش می کند با میانجیگیری خود میان آنکارا و قاهره نزدیکی به وجود بیاورد و مساله فقط زمان است و تنها مانع جماعت اخوان المسلمین است که اگر  عقب نشینی های اخیر اردوغان در برابر اسرائیل و عراق را ببینیم در می یابیم که  مانع بزرگی در برابر بلندپروازی منطقه ای بزرگتر به شمار نمی رود و بعید نیست که در آینده نزدیک راه حل هایی را ببینیم.مصر پس از جزایر «صنافیر»و «تیران» تبدیل به «جزیره»سوم عربستان سعودی شده است و اکنون در ریاض برایش تصمیم گیری می شود و نه در قاهره.مگر آن که معجزه ای رخ دهد و همه این رویکرد و سیر را تغییر دهد.

هدف تمام تحرکات و جنگ های کنونی و آینده عربستان سعودی اسرائیل نیست،هدف قطعا ایران و طایفه شیعه است که با پروژه ایران همانطور که ادبیات سعودی ها می گوید، در ارتباط هستند.به همین دلیل غیرمنتظره نیست که آقای «عادل الجبیر»وزیر خارجه عربستان سعودی بگوید که کشور به معاهده امضا شده میان مصر و اسرائیل(کمپ دیوید)و تمام التزام های دیگر پایبند است و رسانه های اسرائیلی نیز به نقل از «بنیامین نتانیاهو»نخست وزیر اسرائیل اعلام کنند که وی از قبل درباره توافقنامه سعودی-مصری درباره جزایر اطلاع داشت و از توافقنامه پس از کسب موافقت شورای کوچک شده وزیران که مساله را بررسی کرد، به طور کامل استقبال کرد.

رهبران کنونی عربستان سعودی عقیده  سیاسی استراتژیک جدید را  مطرح می کنند و هم پیمانان را پشت سر خود راه می اندازند و آن «قومی گرایی سنی» به عنوان جایگزین قومی گرایی عربی و امت اسلامی است که عربستان هشتاد سال در پیش گرفته بود،استراتژی ای که منجر به مستثنی کردن کامل شیعیان و ساقط کردن هویت های عربی و اسلامی می شود و شیعیان را تبدیل به اردوگاه دشمن می کند که ایران رهبری آن را به عهده داد جدای از آن که آنها این رتبه بندی را بپذیرند یا نه.

ملک «عبدالله دوم»پادشاه اردن به اعضای کنگره آمریکا در دو ماه پیش گفت که «جنگ جهانی سوم» در راه منطقه است و بعید نمی دانیم که زمینه سازی که اکنون عربستان و پادشاهش برای آن انجام می دهند در همین راستا باشد.یادمان باشد که پادشاه اردن اولین کسی بود که تقریبا ده سال پیش درباره خطر«هلال شیعی» سخن گفت و این هلال در برابر ما تقسیم طایفه ای را متجسد می کند که با تمام وضوح در جنگ های یمن و سوریه و در آینده جنگ در عراق و جنگ غیرمستقیم در لبنان بازتاب می دهد.همچنین این اتفاقی نیست که بیانیه پایانی دیدار «محمد بن سلمان»پادشاه آینده عربستان از اردن و دیدارش با پادشاه اردن نسبت به دخالت های ایران در امور داخلی منطقه و شعله ور کردن فتنه های طایفه ای در آن(به ادعای بن سلمان و پادشاه اردن)هشدار دهد.

به لحاظ نظری و روی کاغذ به نظر «آش»عربستان سعودی در حال پختن است و مواد آن وسوسه کننده است و ادویه رسانه ای و مالی آن آب دهان بسیاری را در منطقه و چه بسا برخی کشوهای جهان اسلامی سرازیر می کند و هر گونه مخالفتی با آن یا تشکیک در آن یا هشدار نسبت به احتمال سوخته شدن این ورق ها و دادن نتایج منفی ممنوع است و هر کسی از متن نوشته شده خارج شود با «قاطعیت»مواجه می شود و کافی است در این زمینه و با اختصار شدید به دو نویسنده سعودی از قوم خود سعودی ها اشاره کنیم که از برجسته ترین مغزهای متفکر اقتصادی عربستان هستند که اولی یعنی«عصام الزامل»مجبور به حذف سه نوشته خود از «توییتر»ساعاتی پس از نوشتن شان شد،  در این نوشته ها به فروش سهام آرامکو در بازارهای محلی و جهانی و تاسیس صندوق حاکمیتی به ارزش دو تریلیون دلار اعتراض کرده بود.این در حالی است که دومی«برجس البرجس»نیز مقاله خود که در آن از سیاست اقتصادی عربستان و خصوصی سازی سهام دولتی که در روزنامه «الوطن»الکترونیکی سعودی منتشر کرد،حذف کرد.

در مطلبی که پیش از این نوشته بودیم گفتیم که رهبران سعودی می دانند در چه زمان مناسبی ضربه خود را بزنند و این را در اشاره به استرداد دو جزیره صنافیر و تیران از مصر گفتیم که از اوضاع اقتصادی وخیم مصر استفاده کردند، اکنون در اینجا جنبه جدیدی را اضافه می کنیم و آن اینکه عربستان هنگامی که این دو جزیره به مدت 12 سال در اشغال اسرائیل بود خواستار استردادشان نشد.و هرگز به حاکمیت خود بر آنها اشاره ای نکرده بود تا مبادا با دولت اشغالکر اسرائیلی تصادم پیدا کند اما پس از آن که از طریق توافقنامه های کمپ دیوید بخشی از شبه جزیره سینا شدند وضع فرق کرد و به رو کردن اسناد مالکیت به همراه فشار زیاد و نیز آمادگی مصر برای معامله به منظور «چشم پوشی»در مقابل بهای مالی کلان شروع کرد.

جنگ ژوئن 1967 به دلیل دو جزیره تیران و صنافیر و تصمیم «جمال عبدالناصر»برای بستن تنگه آنها به روی کشتی های اسرائیلی به وقوع پیوست اما ما بر این باور نیستیم که جنگ جهانی سوم به این دلیل به وقوع بپیوندد بکله چه بسا به دلیلی کاملا برعکس رخ دهد یعنی تبدیل شدن این دو جزیره به پلی برای عادی سازی آینده  روابط میان قومیت سنی سعودی و قومیت یهودی برای مواجهه با قومیت شیعه شود و در این زمانه پَست عربی هیچ چیز بعید نیست و امیدواریم که این بار پیش بینی های ما هرگز به وقوع نپیوندد.

* جماران