فریدون مجلسی در گفت‌وگو با آرمان: ترامپ در حال دور زدن مردم آمریکاست

آرمان/ متن پیش رو در آرمان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

دونالد ترامپ؛ نامی که این روزها در اغلب محافل سیاسی جهان شنیده می‌شود. ابرتاجر آمریکایی با مواضع جنجالی‌اش موفق شده در اغلب ایالت‌های آمریکا گوی سبقت را از دیگر رقبای هم حزبی‌اش برباید. ترامپ مدعی شده در صورتی که به ریاست‌جمهوری آمریکا دست پیدا کند برجام را پاره خواهد کرد. وی همچنین خواهان اخراج همه مهاجران غیربومی از خاک ایالات متحده آمریکا شده است. از سوی دیگر مهم‌ترین رقیب وی هیلاری کلینتون وزیر خارجه سابق آمریکاست که در صورت پیروزی در انتخابات به عنوان نخستین رئیس‌جمهور زن تاریخ آمریکا انتخاب خواهد شد که ممکن است فضای جدیدی را پیش روی مردم آمریکا قرار دهد. به همین دلیل و برای تحلیل و بررسی فضای انتخابات آمریکا و مواضع دونالد ترامپ «آرمان» با فریدون مجلسی تحلیلگر مسائل بین‌المللی گفت‌وگو کرده که در ادامه از نظر می‌گذرانید:
حضور دونالد ترامپ در فضای سیاسی آمریکا با جنجال‌ها و گمانه‌زنی‌های زیادی مواجه شده است. به نظر شما اگر ترامپ در آمریکا به قدرت برسد چه پیامدهایی برای ایالات متحده آمریکا در عرصه جهانی به همراه خواهد داشت؟
برای تحلیل انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا نباید تنها به نظرسنجی‌ها توجه کرد. شرایط انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا به شکلی است که ممکن است در آینده اتفاقات جدیدی رخ بدهد و صحنه انتخابات دگرگون شود. ترامپ دارای نوعی تعصبات کور و مبهم است که بیشتر رنگ و بوی پوپولیسم مدرن دارد. من هیچ شانسی برای پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا قائل نیستم و معتقدم وی در نهایت شکست خواهد خورد. حضور ترامپ در فضای سیاسی آمریکا مساله جدیدی نیست و در گذشته نیز افرادی مانند وی ظهور کرده‌اند. انتخابات آمریکا تا زمان جنگ جهانی دوم به صورت داخلی برگزار می‌شد و این کشور در یک انزوای نسبی به سر می‌برد. با این وجود پس از جنگ جهانی دوم وضعیت آمریکا نسبت به گذشته دگرگون شد و این کشور از بسیاری از جهات به بزرگ‌ترین قدرت جهان تبدیل شد.
چرا شانس پیروزی ترامپ را در انتخابات اندک می‌دانید؟
ترامپ افراطی‌تر از آن است که بتواند در جامعه‌ای مانند آمریکا به ریاست‌جمهوری برسد. در شرایط کنونی افکار عمومی دونالد ترامپ را با رقبای دیگر مقایسه می‌کند و شرایط جامعه آمریکا را در نظر نمی‌گیرد. نباید تنها به نظرسنجی‌ها و میتینگ‌های جنجالی ترامپ توجه کرد، بلکه باید زیرساخت‌ها و فرهنگ سیاسی آمریکا را مورد تحلیل و بررسی قرار داد. اگر چنین تحلیلی صورت بگیرد افکار عمومی به این نتیجه خواهد رسید که ترامپ نمی‌تواند در جامعه‌ای مانند آمریکا به موفقیت برسد. این مساله که ترامپ با یهودیان داخل خاک آمریکا در ارتباط است و با آنها مراوده اقتصادی دارد نمی‌تواند برگ برنده وی تلقی شود. اگر ترامپ می‌خواهد به موفقیت برسد باید لابی‌های یهودیان را فعال کند. در صورتی که وی قادر به چنین کاری نیست. در شرایط کنونی بسیاری از یهودیان آمریکایی به برنی سندرز، رقیب خانم کلینتون در حزب دموکرات، برچسب سوسیالیست بودن می‌زنند و علیه وی هجمه می‌کنند. این مساله نشان می‌دهد لابی‌های یهودیان در فضای سیاسی آمریکا تاثیرگذار است و می‌تواند صحنه انتخابات را تغییر بدهد. در تاریخ آمریکا کاندیداهای افراطی زیادی وجود داشته است. نمونه بارز آنها باری گلد واتر و رقابت او با جانسون رئیس‌جمهور پیشین آمریکا است. گلد واتر نیز با شعارهای عوام‌فریبانه و میتینگ‌های جنجالی در آمریکا به شهرت رسید و نامزد حزب جمهوریخواه در رقابت با جانسون از حزب دموکرات شد. با این وجود مردم آمریکا در زمان برگزاری انتخابات به شکل عجیبی از گلدواتر فاصله گرفتند و به جانسون رأی دادند. نکته جالب اینکه در نهایت گلدواتر پایین‌ترین رأی را در تاریخ رقابت‌های انتخاباتی ایالات متحده به خود اختصاص داد. گلدواتر نیز مانند ترامپ در نظرسنجی‌های صورت گرفته در ایالت‌های مختلف آمریکا نفر اول شد و عکس وی روی جلد اغلب مجله‌ها و روزنامه‌های معتبر آمریکا قرار گرفت. با این وجود وی در نهایت با یک شکست فاجعه‌بار مواجه شد.
اوضاع نابسامان اقتصادی دولت باراک اوباما به چه میزان در پدیدارشدن دونالد ترامپ به عنوان نماد سرمایه‌داری جدید آمریکایی تاثیرگذار بوده است؟
من معتقدم نیستم اوضاع اقتصادی دولت باراک اوباما زیاد نابسامان بوده است. بیل کلینتون رئیس‌جمهور دموکرات و سابق آمریکا یک اقتصاد درخشان را به جرج بوش پسر تحویل داد. با این وجود جرج بوش اقتصاد پویای آمریکا را به یک اقتصاد فلج شده و ورشکسته تبدیل کرد و به اوباما تحویل داد. در نتیجه اقتصادی که اوباما تحویل گرفته را باید با اقتصادی که قرار است به رئیس‌جمهور بعدی خود تحویل دهد مقایسه کرد. برای مثال از زمانی که اوباما برسر کار آمده وضعیت اشتغال در آمریکا نسبت به گذشته به مراتب بهتر شده است. نکته دیگر اینکه ترامپ اقتصاددان نیست بلکه یک کاسب است. معمولا دلال‌ها و کاسب‌ها با توجه به شرایط نامساعد اقتصادی دولت‌ها می‌توانند به چنین موقعیتی دست پیدا کنند.
باراک اوباما در طول دوران ریاست‌جمهوری تلاش کرد از جنگ مستقیم خودداری کند و با دیپلماسی مشکلات آمریکا با کشورهای دیگر را مرتفع کند. اوباما دو مساله مهم و تاریخی سیاست خارجی آمریکا یعنی مناقشه اتمی با ایران و همچنین روابط نامساعد تاریخی با کوبا را نیز تا حدود زیادی ترمیم کرد. آیا پیروزی ترامپ در آمریکا تهدیدی برای سیاست‌های مسالمت‌آمیز و آغاز جنگ‌طلبی نومحافظه‌کاران در آمریکا نخواهد بود؟
به نظر من اگر آقای ترامپ یا خانم کلینتون در آمریکا به قدرت برسد سیاست خارجی ایالات متحده حالت سخت گیرانه‌تری به خود خواهد گرفت. این مساله را می‌توان به خوبی در مواضع هر دو کاندیدای جدی انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا مشاهده کرد. هنگامی که باراک اوباما کاخ سفید را ترک کند سیاست خارجی مسالمت‌آمیزش را نیز با خود خواهد برد. بسیاری از اقدامات انجام‌شده در دولت اوباما سلایق شخصی رئیس‌جمهور بود و جنبه سلیقه‌ای و انفرادی داشت. در نتیجه نمی‌توان توقع داشت رئیس‌جمهور بعدی آمریکا نیز همان سلایق را در مسائل مختلف در نظر بگیرد. در شرایط کنونی اغلب کاندیداهای حزب جمهوریخواه نسبت به سیاست خارجی اوباما انتقاد می‌کنند و این سیاست‌ها را زیر سوال می‌برند. این در حالی است که کاندیداهای حزب دموکرات نیز برای عقب نماندن از رقبای جمهوریخواه خود همین سیاست را در دستور کار خود قرار دادند و از سیاست‌های اوباما که یک دموکرات است انتقاد می‌کنند. دلیل این مساله نیز ایجاد محبوبیت و شهرت برای به دست آوردن آرای بیشتر در بین مردم آمریکاست.
بسیاری از کارشناسان ترامپ را نماد پوپولیسم آمریکایی قلمداد می‌کنند.
ترامپ با جیپ پر وارد انتخابات شده است. او تنها با اتکا به سرمایه‌ای که خودش در طول زندگی جمع‌آوری کرده پا به رقابت‌های ریاست‌جمهوری آمریکا گذاشته است. نکته دیگر اینکه در آمریکای متمدن و اخلاق‌مدار کسی مانند ترامپ نمی‌تواند به جایگاه ممتازی دست پیدا کند و از نظر اخلاقی مورد حمایت شهروندان آمریکایی قرار نمی‌گیرد. ترامپ به شکل‌های مختلف با مافیای اقتصادی و سیاسی آمریکا در ارتباط است و افکار عمومی آمریکا به خوبی نسبت به این مساله آگاهی دارد. در نتیجه در جامعه آمریکا کسی که با مافیا در ارتباط است نمی‌تواند شأن اجتماعی یا سیاسی بالایی مانند ریاست‌جمهوری کسب کند. پوپولیسم در همه جوامع به یک معناست. پوپولیسم به معنای برانگیختن اقشار ضعیف و پرشمار یک جامعه نسبت به مسائل سیاسی یا اجتماعی است. هر جامعه‌ای دارای نخبگان و توده‌های مردم است. همه مردم جهان از نظر حقوق انسانی با هم برابرند اما از نظر ظرفیت ذهنی و توانایی شخصی با یکدیگر متفاوت هستند. برخی از حکومت‌ها مانند هیتلر و موسولینی در آلمان و ایتالیا موفق شدند با سوار شدن بر موج توده‌های مردم افکار خود را به طبقات مختلف جامعه و از جمله طبقه پایین القا کنند و آنها را با سیاست‌های خود همراه کنند. در شرایط کنونی نیز دونالد ترامپ روی موج توده‌های مردم آمریکا سوار شده و در حال بازی دادن توده‌های مردم آمریکاست.
چه اتفاقی رخ داده که از درون لیبرال دموکراسی آمریکا پوپولیسم بیرون آمده است؟ آیا پوپولیسم آمریکایی روی تئوری پایان تاریخ فوکویاما که مدعی بود لیبرالیسم مرحله نهایی حکومت برای بشریت است سایه افکنده است؟
پاسخ به این پرسش را باید در تاریخ آمریکا جست‌وجو کرد. تاریخ آمریکا از روزی شروع می‌شود که یک کشتی با ۱۰۰ مسافر از انگلیس حرکت کرد و در کنار خاک ایالات متح