سلمان به دنبال متحدان جدید در منطقه/ مصر نخستین گزینه

ملك سلمان پادشاه عربستان سعودی روز پنجشنبه برای یك دیدار رسمی پنج روزه وارد مصر شد.
در این سفر پنج روزه سلمان به مصر ، 18 وزیر و 25 شاهزاده به علاوه بزرگترین هیات سرمایه گذاران و نویسندگان وی را همراهی كردند.
سلمان پیشتر در ماه مارس (اسفند ماه) سال 2015دیداری كوتاه از شرم الشیخ برای شركت در كتفرانس بین المللی حمایت از توسعه اقتصادی مصر داشت، ولی سفر جاری نخستین سفر رسمی او به مصر از زمان پادشاهی او در سال 2015 است.
در جریان سفر ملك سلمان به مصر چندین توافقنامه همكاری میان دو كشور در زمینه های نظامی و اقتصادی امضا شد.

****توافقنامه های امضا شده:
- امضای قراردادی نفتی كه براساس آن عربستان نیازهای نفتی مصر را به مدت 5 سال به ارزش 20 میلیارد دلار تامین می كند.
- اعطای وام یك میلیون و پانصد هزار دلاری به مصر برای توسعه صحرای سیناء
- عبدالفتاح سیسی رئیس جمهوری مصر و ملك سلمان پادشاه عربستان سعودی روز شنبه در سومین روز این دیدار بر تشكیل یك صندوق سرمایه گذاری 16 میلیارد دلاری نظارت كردند.
- دو طرف در این دیدار 17 توافق نامه در زمینه های مسكن، برق، بهداشت، آموزش، كشاورزی و دارایی امضا كردند.
- عربستان سعودی و مصر توافقنامه هایی برای تعیین مرزهای آبی خود امضا كرده اند كه به دو كشور اجازه می دهد از مناطق دریایی خود برخلاف گذشته به نحو مطلوب بهره برداری كنند.
در یك بیانیه كابینه دولت آمده است كه رسم فنی خطوط مرزی جزایر «تیران» و «صنافیر» را به عنوان بخشی از خاك سعودی در بر می گیرد.
تاكنون جزئیات بیشتری از این توافقنامه تردید آمیز و پیچیده فاش نشده اما منابع آگاه مصری و سعودی گفته اند كه شامل تقسیم مناطق گازی و نفتی در دریای سرخ به جز منطقه نزدیك به حلایب و شلاتین می باشد تا موجب برانگیخته شدن اعتراض سودانی ها نشود به ویژه این كه رئیس جمهور سودان همواره تاكید می كند حلایب شهری سودانی است.
-اعلام خبر تصمیم ملك سلمان در سفر به مصر كه « محمد بن سلمان» جانشین ولی عهد هم او را همراهی می كند، مبنی بر ایجاد پل زمینی بین دو كشور و نصب « مدال نیل» بالاترین نشان مصر برسینه سلمان توسط السیسی از عناصر غافلگیر كننده این سفر است.
پادشاه سعودی در كنفرانس خبری مشترك با السیسی در باره طرحی بلندپروازانه گفت: پل بین سعودی و مصر، گامی تاریخی است كه ارتباط زمینی بین دو قاره آسیا و آفریقا را فراهم می كند و مبادلات تجاری بین دو قاره افزایش چشمگیر و بی سابقه خواهد یافت و گذرگاه اصلی حجاج و گردشگران خواهد بود.
روزنامه لبنانی السفیر هم به نقل از « انور عشقی» مدیر مركز مطالعات سیاسی و راهبردی در ریاض نوشت كه كه این مركز بررسی های ساخت این پل بزرگ را انجام داده است.
وی افزود: این پل در دو مرحله ساخته می شود، در مرحله اول منطقه الشیخ حمید در سعودی به جزیره تیران در خلیج عقبه متصل می شود و در مرحله دوم كه چند كیلومتر است جزیره تیران به جنوب تفرجگاه شرم الشیخ پیوند می خورد.
گفته شده است كه طول این پل 50 كیلومتر خواهد بود و قرار است با هزینه 4 میلیارد دلار و در مدت 7 سال ساخته شود.
در حال حاضر یك پل در خلیج فارس، عربستان سعودی را به بحرین متصل می كند. این پل با نام پل ملك فهد به طول 25 كیلومتر با هزینه یك میلیارد دلار توسط یك شركت هلندی ساخته و در سال 1365 خورشیدی راه اندازی شد.

****روابط سیاسی مصر و عربستان در سال های اخیر
یك روزنامه مصری (الوفد) در گزارشی با عنوان 'تاریخ پر از بحران روابط مصر و عربستان سعودی' به بررسی مهمترین چالش های این روابط از زمان ریاست جمهوری 'جمال عبدالناصر' در مصر نوشت: نخستین بحران در روابط دو كشور پس از جمهوری شدن مصر رخ داد، كه طی آن میان 'جمال عبدالناصر' رئیس جمهور وقت مصر و 'ملك سعود بن عبدالعزیز' پادشاه وقت عربستان درباره جنگ یمن اختلاف ایجاد شد. مصر در این جنگ یكی از طرف های درگیر بود، اما عربستان سعودی از حامیان حاكمان یمنی بشمارمی رفت.
این یكی از طولانی ترین بحران های میان مصر و عربستان بود كه در اواخر زندگی جمال عبدالناصر (1970) و دوران پادشاهی 'ملك فیصل بن عبدالعزیز' ادامه داشت.
پس از گذشت مدتی از بهبود روابط قاهره و ریاض و حمایت عربستان سعودی در كنار جنگ اكتبر (علیه رژیم صهیونیستی)، مسئله سفر 'انور سادات' به قدس و امضای پیمان كمپ دیوید همچون بمبی در روابط دو كشور منفجر شد.
پس از این پیمان عربستان و عراق رهبری جبهه اعراب علیه مصر را برعهده داشتند و این مسئله با تعلیق عضویت مصر در اتحادیه عرب و قطع روابط سیاسی، نظامی و اقتصادی بسیار از كشورهای جهان عرب با قاهره همراه شد.
توقف صادرات نفت به مصر
در ادامه تلاش های ریاض برای تحریم مصر پس از امضای پیمان كمپ دیوید، مقامات سعودی از توقف صادرات نفت به مصر خبر دادند. همچنین دولت عربستان تمامی سرمایه های موجود خود در بانك مركزی مصر كه به دو میلیارد دلار می رسید را از این كشور خارج كرد.
بحران در روابط دو كشور تا زمان ترور انورسادات ادامه داشت و با آغاز ریاست جمهوری 'حسنی مبارك' روابط دو كشور به تدریجا بالاترین سطح ارتقا یافت.
بحران شلاق زدن پزشكان
20 سال پیش مقامات سعودی یك پزشك مصری را به علت نبود شواهد كافی در اتهام وارد نمودن به یك معلم عربستانی، شلاق زدند. این نحوه برخورد با پزشكان مصری چندین بار تكرار شد و مردم مصر خواستار واكنش دولت 'حسنی مبارك' در قبال آن شدند كه وی البته هیچ واكنشی علیه ریاض نشان نداد.
بحران رسوایی اخلاقی بازرگان سعودی
در سال 1996 برخی رسانه های مصری دست به افشاگری درباره روابط غیر اخلاقی یكی از بازرگانان سعودی به نام 'عبدالعزیز الابراهیمی' با برخی هنرمندان مصری منتشر كردند كه به نقل محافل سیاستمداران عرب تبدیل شد.

كودتا علیه محمد مرسی

عربستان در سال 2011 نیز درچارچوب مقابله با پیامدهای 'بهار عربی' نتوانست مانع برافتادن رژیم حسنی مبارك در مصر شود. ولی دو سال بعد، یعنی در سال 2013 با حمایت از ارتش مصر در كودتا علیه «محمد مرسی»، در بیرون كردن اخوان المسلمین ازصحنه سیاسی مصر نقشی عمده داشت.
مركز اصلی اخوان المسلمین در مصر است. اخوان المسلمین مصر چون چشمه جوشان تغذیه كننده شاخه های مستقل آن در سایر كشورهای عربی است.
عربستان سعودی معتقد است سركوب اخوان المسلیمن در سرمنشا‌ء‌ آن یعنی مصر،‌ می تواند فعالیت شاخه های آن را در سایر كشورهای عربی به ویژه كشورهای جنوب خلیج فارس و عربستان سعودی تضعیف كند.
كشورهای جنوب خلیج فارس ( به استثنای قطر و عمان) اخوان المسلمین را به عنوان مهمترین و قوی ترین تهدید و جایگزین برای حكومت خود می دانند كه توانایی سرنگونی حكومت های فعلی و تشكیل دولت های جایگزین را دارد.
به همین دلیل ریاض این نظر را دارد كه با بركناری مرسی و سركوب اخوان مصر،‌ خطری بزرگ علیه خود و هم پیمانانش در منطقه دفع شد.
از زمان كودتا عربستان برای بهبود وضعیت اقتصادی مصر كمك های مالی هنگفتی به این كشور كرده است.
ارزش سرمایه شركت های سعودی فعال درمصر درمجموع به 27 میلیارد و 893 میلیون دلار می رسد كه دربخش صنایع، ساخت وساز، گردشگری، ارتباطات، خدمات وكشاورزی متمركز است.
در حال حاضر نیز كه به دلیل اقدامات تروریستی سفر گردشگران به مصر با ركود روبرو است، این كشور بیش از پیش به كمك های عربستان و سایر كشورهای عرب خلیج فارس نیازمند است.
عربستان در چارچوب مناقشات منطقه ای خود با ایران هم، حسابی عمده بر روی مصر باز كرده است.
عبدالفتاح السیسی رئیس جمهوری مصر با بحران مالی و اقتصادی شدیدی مواجه است و نیاز به حداقل 200 میلیارد دلار دارد تا كشورش را به آرامش و امنیت برساند. كسری بودجه عمومی مصر در حال حاضر 43 میلیارد دلار است این در حالی است كه حجم بدهی های خارجی كشورش نیز به 47 میلیارد دلار رسیده است.
كشورهای عربی حوزه خلیج فارس نیز برای سر پا نگه داشتن این نظام نوپای مصر كمك‌هایی مالی به قاهره ارائه داده‌اند تا اقتصاد این كشور را كه در دوره محمد مرسی، رئیس جمهوری پیشین مصر بنا به دلایل داخلی و خارجی نابسمان شده بود، تا حدودی احیا كنند تا صدای مصری‌ها را كه به دلیل اوضاع اقتصادی كشورشان در دوره مرسی درآمده بود، آرام كنند.
آنها در این زمینه كنفرانس‌هایی را هم برگزار كردند و به عنوان مثال، در پایان كنفرانس سه روزه شرم الشیخ كه برای حمایت مالی از مصر برگزار شد، از اختصاص كمك 12 میلیارد دلاری كشورهای عربستان، امارات و كویت به عنوان بخشی از این كمك‌ها خبر داده شد و این كشورها همچنین ودیعه‌هایی را وارد صندوق ذخیره ارزی بانك مركزی مصر كردند.
عبدالباری عطوان سردبیر روزنامه فرامنطقه ای «رای الیوم»، دیدار پادشاه عربستان و رئیس جمهور مصر را نشست دو رهبر بحران زده دانست كه هر كدام امیدوار است دیگری طوق نجات را به گردنش بیندازد یا نردبانی برای پایین آمدن از بالای درخت