روزنامه جوان: سپر انسانی اردوغان مقابل پیروزی‌های حلب

روزنامه جوان/ متن پیش رو در روزنامه جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

از زمانی که روسیه برنامه نظامی خود در سوریه را در 30سپتامبر سال گذشته میلادی کلید زد، دولت ترکیه نسبت به آثار این برنامه حساسیت خاصی داشت. این حساسیت خاص با سقوط بمب‌‌افکن سوخو 24 روسی در 24 نوامبر خود را به طور کامل نشان داد به نحوی که دولت ترکیه با این کار خود را مستقیم در مقابل مسکو قرار داد. شاید رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه با هدف قرار دادن آن بمب‌‌افکن تصور می‌کرد که مسکو را مجبور به تجدید نظر نسبت به برنامه نظامی‌اش در سوریه خواهد کرد اما سلسله وقایع بعد نشان داد که محاسبه او به طور کامل غلط از آب در آمد. یک جنبه دیگر این محاسبه در اعتماد به حمایت امریکا و ناتو بود اما اردوغان زود فهمید که امریکا و متحدانش در ناتو قصد ندارند به خاطر جاه‌طلبی‌های او خود را درگیر با مسکو کنند. اردوغان که به خاطر حمله به مواضع نیروهای حزب کارگران کردستان، پ ک ک، خود را درگیر کارزار سختی با کردها در داخل ترکیه کرده بود انتظار داشت که دست‌کم امریکا در این جریان از او حمایت کند اما زود فهمید که امریکا با سیاست دو‌گانه‌اش نسبت به کردها تکیه‌گاه مطمئنی در مورد کردها نیست.

استیصال در مسئله کردی
انفجار تروریستی سوروچ در ماه جولای 2015 دستاویزی به اردوغان داد که با نقض فرایند مذاکرات صلح با پ‌ک‌ک، جنگی تمام عیار را با این گروه شروع کند. امریکا همراه متحدان غربی‌اش طی این مدت با چشم‌پوشی نسبت به نحوه عمل و میزان خشونت اردوغان در این جنگ از او حمایت کرده‌اند و حتی با تروریست نامیدن پ ک ک در عمل دست او را برای خشونت بیشتر باز گذاشته‌اند اما این تمام آن چیزی نبود که اردوغان از آنها انتظار داشت. او از آنها می‌خواست نسبت به دیگر حزب کردی به نام اتحاد دموکراتیک، «پ ی د» هم شیوه‌ای شبیه این را در پیش بگیرند. با وجود آنکه پ ی د حزب کردهای سوریه است اما آنکارا این حزب را شاخه‌ای از پ ک ک می‌داند و اردوغان در جنگ خود با پ ک ک، این گروه را هم در مقابل خود دانسته و می‌خواست تا امریکا همان نگاه را نسبت به حزب کردی در داخل ترکیه درباره این گروه هم داشته باشد. سفر برت مک گروک، نماینده رئیس‌جمهور در ائتلاف ضد داعش به کوبانی به همراه یک هیئت عالیرتبه نظامی امریکا و دیدار او با مسئولان و فرماندهان پ ی د پاسخ امریکا به این درخواست اردوغان بود و همین نیز خشم اردوغان را برانگیخته است. او در نشستی با مقامات استانی، واشنگتن را مورد خطاب قرار داده و مدعی شده که ناتوانی واشنگتن در تشخیص ماهیت درست اتحاد دموکراتیک سوریه منطقه را به دریای خون تبدیل کرده است و با این جمله برای مقامات امریکایی خط و نشان کشیده است:«آیا شما در طرف ما هستید یا در جبهه حزب اتحاد دموکراتیک و حزب کارگران کردستان قرار دارید». معلوم است که او با این جمله و خط و نشان بیشتر خشم خود را از نحوه عمل امریکا بروز داده و می‌داند که این نحو ادبیات سیاسی او هیچ نتیجه عملی در پی ندارد. «پ ی د» در عمل یکی از نیروهای قابل توجه در برابر پیشروی داعش طی یک سال و نیم اخیر به سوی شمال سوریه بوده و واشنگتن نمی‌تواند از این عامل در برابر داعش چشم‌پوشی کند. می‌توان گفت که اردوغان به این موضوع توجه دارد اما نمی‌تواند اوضاع پیش آمده در شمال سوریه و به خصوص جنگ اخیر در اطراف حلب را تحمل کند.

تنگنای تروریست‌ها
یکی از راهبردهای قابل توجه اردوغان در سرمایه‌گذاری بر سر تروریست‌های سوریه طی سال‌های گذشته در استان حلب بوده است. او سعی داشت با حمایت انسانی و تسلیحاتی از گروه‌های تروریستی و سوق دادن آنها به اتحاد یا دست‌کم هماهنگی بیشتر، در نهایت زمینه را برای سقوط حلب فراهم کند تا دومین شهر سوریه مبدل به عمده پایگاه این گروه‌ها در سوریه شود. معلوم است که او در صورت موفقیت این نقشه می‌توانست با امیدواری بیشتری نسبت به سقوط نظام سوریه فکر کند و امکان قابل توجهی برای حمایت بسیار بیشتری از گروه‌های تروریستی حاضر در سوریه می‌داشت، اما عملیات نصر ارتش سوریه به همراه نیروهای مقاومت و پشتیبانی هوایی روسیه تمام نقشه او را نقش بر آب کرد. مرحله نخست عملیات نصر از چهار ماه قبل و در عمق حومه‌های جنوبی و شمالی شهر حلب شروع شد و ارتش سوریه به همراه متحدانش توانست با تصرف و پاکسازی پایگاه‌های تروریست‌ها در روستاهای این مناطق جا پای خود را برای محاصره حلب و در نهایت تصرف کامل دومین شهر بزرگ سوریه محکم کند. دومین مرحله عملیات نصر از ابتدای ماه فوریه 2016 شروع شد و در امتداد پیشروی ارتش سوریه و متحدانش در محور شمالی شهر حلب، محاصره بیش از سه سال دو روستای نبل و الزهراء شکسته شد تا آنکه راه برای پیشروی بیشتر و تصرف خط مواصلاتی حلب به مرز ترکیه باز شود. علاوه بر این، واحدهای رزمی «پ ی د» در این مدت تحرک نظامی خود به سمت شرق را تشدید و با تصرف روستاهای مرعناز، العلقمیه، الخریبه و الزیاره در شمال شهرک‌های نبل و الزهراء به سمت شهرک منغ حرکت کرده و این شهرک را به همراه فرودگاه نظامی آن از دست گروه‌های تروریستی خارج کردند. تصرف این شهرک و فرودگاه نظامی از دو جهت اهمیت دارد؛ نخست از جهت تسلط آن بر بزرگراه شهر حلب به سوی شهر اعزاز و مرز سوریه با ترکیه و دوم به جهت نزدیکی آن به شهر اعزاز که آخرین پایگاه اصلی تروریست‌ها در شمال استان حلب است. از مجموعه نبردهای اخیر در شمال حلب می‌توان نتیجه گرفت که نه تنها آرزوی اردوغان در مورد این شهر بر باد رفته بلکه او حالا شاهد فروپاشی داشته‌هایش در این استان است و حتی تصرف منغ به دست «پ ی د» مشاهده این صحنه را برای او تلخ‌تر نیز کرده است.

سوء‌استفاده از سپر انسانی
اردوغان در برابر صحنه حاضر در شمال شهر حلب و در تنگنا قرار گرفتن گروه‌های تروریستی مورد حمایتش رو به گزینه بهره‌برداری از پناهجویان آورده است. شکی نیست که افزایش درگیری باعث خروج غیرنظامیان از مناطق درگیری و حرکت آنها به سوی مرز می‌شود و اردوغان که همیشه مدعی باز بودن درهای ترکیه در برابر پناهجویان سوری بوده، این بار سیاست‌ خود را به طور کامل تغییر داده و درها را محکم بسته است. همین تغییر سیاست باعث تجمع ده‌ها هزار نفری پناهجوها پشت درهای بسته اونجوپینار، گذرگاه مرزی ترکیه و سوریه شده و با وجود احتمال افزایش تعداد آنها اما ترکیه حاضر به تغییر سیاست خود نیست. این سیاست اردوغان به معنای واقعی کلمه سوءاستفاده از سپر انسانی در برابر پیشروی‌های اخیر ارتش و متحدانش در شمال حلب است. او به این وسیله سعی در تهییج احساسات عمومی در برابر آن پیشروی است تا فشار را بر قدرت‌های بین‌المللی بیشتر کند و مجوزی برای مداخله نظامی در شمال سوریه به دست آورد. روسیه از یک هفته پیش نسبت به مداخله نظامی ترکیه هشدار داده و حالا به نظر می‌رسد که اردوغان با غیراخلاقی‌ترین روش‌ها سعی دارد تا به هر صورت که شده این مجوز را به دست بیاورد. در واقع، او این روش غیراخلاقی را از ماه‌ها پیش و با روانه کردن پناهجویان به سوی اروپا شروع کرده بود تا آنکه با فشار بر اتحادیه اروپا مجوز مورد نظرش را در مورد سوریه به دست آورد اما در وضعیت فعلی می‌خواهد از این روش در داخل سوریه استفاده کند. ادعاهای اخیر او در مورد «پاکسازی قومی در سوریه» و به سر رسیدن صبر ترکیه به همراه ادعای احمد داوداغلو، نخست‌وزیر ترکیه، مبنی بر ادای دین در مورد شهر حلب همگی گویای نیت مقامات دولت ترکیه برای مداخله نظامی در سوریه است اما باید گفت که اردوغان و دیگر مقامات دولتش تنها می‌توانند به ابراز خشم، ادعای مداخله و بهره‌برداری غیراخلاقی از پناهجویان متوسل شوند، چراکه اوضاع پیچیده سوریه اجازه مداخله مورد نظرشان را نمی‌دهد و در نتیجه، آنها تنها می‌توانند نظاره‌گر فروپاشی داشته‌هایشان در سوریه از گروه‌های تروریستی باشند.

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید

منبع: روزنامه جوان