مدیرکل آسیا و اقیانوسیه وزارت امور خارجه: رابطه ایران با کره شمالی یک رابطه سنتی است

اعتماد/ متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست


اخیرا شاهد سفر رییس‌جمهور کره جنوبی به ایران بودیم؛ سفری با قراردادهای اقتصادی بی‌شمار. ما فراموش نکرده‌ایم که در جریان طرح مساله هسته‌ای ایران در شورای حکام و انتقال آن به شورای امنیت، کره جنوبی یکی از کشورهایی بود که سختگیری‌های جدی در خصوص برنامه هسته‌ای ایران داشت. آیا ما در مراوده با سئول جدا از عقد قراردادهای تجاری اقدام به سرمایه‌گذاری سیاسی خاصی هم می‌کنیم که مانع از تکرار تجربه‌های تلخ گذشته شود؟
مجموعه روابط کشورها متاثر از عوامل متعدد و متنوعی است. اصولا روابط اقتصادی و تجاری همواره متاثر از روابط سیاسی و تا حد قابل ملاحظه‌ای متاثر از فضای عمومی روابط بین‌الملل هم است. ایران از سال ١٣٤١ تا به امروز با کره جنوبی روابط دیپلماتیک داشته است و این نکته را هم نباید فراموش کنیم که ساختار نظام بین‌الملل و مجموعه قدرت‌های بزرگ پس از پیروزی انقلاب اسلامی کلا رویکرد دوستانه و واکنش مساعدی را نسبت به این حرکت بزرگ ملت ایران نشان نداده است و نشانه‌های آن را در طول جنگ تحمیلی و همکاری‌های گسترده کشورهای مختلف با عراق شاهد بودیم و البته تاثیرات آن را در مجموعه اتفاق‌هایی که برای صدام حسین و حامیان او رخ داد، دیدیم.
روابط ما با کره جنوبی در دوره‌های مختلف دستخوش تغییرات و نوسان‌هایی به نسبت رشد این کشور بوده و با توجه به تعهداتی که این کشور نسبت به برخی قدرت‌های بزرگ مشخصا دارد، سعی کرده‌ایم روابط دوجانبه را معنا‌دار کنیم. روابط معنادار هم به رابطه تجاری صرف با یک کشور خلاصه نمی‌شود چرا که روابط تجاری دیرپا و استوار نیستند و زودگذر هستند و در قالب خرید و فروش پیش می‌روند. تعریف رابطه تجاری عمدتا منافع کوتاه‌مدت را شامل می‌شود حتی اگر ما سال‌های طولانی دارای روابط تجاری و حسن معاملات باشیم.
آنچه ما در این مقطع به دنبال آن هستیم معنادار کردن رابطه با سئول است و این اراده‌ای است که کره‌جنوبی هم در ابعاد مختلف از خود نشان داده است. نخستین موضوع این است که برای همکاری‌های آتی نیاز به انتقال سرمایه و تکنولوژی خارجی برای توسعه بخش‌های صنعتی و امور زیربنایی وجود دارد و این گام موثری در راستای محقق ساختن اقتصاد مقاومتی خواهد بود به گونه‌ای که هم بتوانیم در ساختار اقتصادی خود مقاوم عمل بکنیم و خودکفا باشیم و در ضمن از مولفه‌های بالندگی و رشد هم برخوردار باشیم. کره جنوبی با توجه به پیشرفت‌هایی که در عرصه‌های مختلف علمی و فناوری داشته و سرمایه‌ای که گرد آورده می‌تواند جایگاه خود را در این فرآیند داشته باشد.
پیش از انجام این سفر گمانه زنی‌های رسانه‌ای انجام شد دال بر اینکه رابطه ایران با کره شمالی هم در زمره محورهای مورد بحث رییس‌جمهور کره جنوبی در ایران خواهد بود. آیا چنین خبری صحت داشت؟
رابطه ما با کره جنوبی مستقل از رابطه ایران با کره‌شمالی پیگیری می‌شود. دو کشور دارای دو نظام متفاوت در عرصه بین‌المللی هستند و روابط ما با کره جنوبی در چارچوب دیدگاه‌های متفاوت دیگر و منافع متقابل تعریف شده است. ما در این سفر بحثی در خصوص ورود سئول به رابطه ایران با دیگر کشورها از جمله کره شمالی را شاهد نبودیم.
رابطه تهران – پیونگ‌یانگ در حال حاضر چه نوع رابطه‌ای است؟
رابطه ایران با کره شمالی یک رابطه سنتی است. کره‌شمالی کشوری است که پس از پیروزی انقلاب دارای روابط دیپلماتیک با جمهوری اسلامی ایران بوده است و ما با سیر تحولاتی که در کل منطقه و جهان داشته‌ایم، رابطه با پیونگ یانگ را هم مورد پیگیری قرار داده‌ایم. همان‌طور که رییس‌جمهور محترم فرموده‌اند ما خواهان آرامش در سرتاسر جهان ازجمله خاورمیانه و شبه جزیره کره هستیم. روابط ما با هر دو کشور مجزا و در حقیقت متفاوت از یکدیگر هستند و ما به رابطه با این کشورها ادامه خواهیم داد.
آیا تهران و پیونگ‌یانگ همکاری اقتصادی مشخصی با هم دارند؟
در مجموع همکاری‌های اقتصادی با این کشور به دلیل اعمال تحریم‌ها علیه دو کشور به سطح محدودی تنزل یافته است. البته در برخی موارد همکاری‌هایی را در سطح کمک رسانی به کره شمالی داشته‌ایم و همین‌طور با توجه به استعدادهای طبیعی دو کشور، فرآیند امکان همکاری‌های بیشتر در حال بررسی است.
هر روز بر تعداد قطعنامه‌های تحریمی شورای امنیت در قبال کره‌شمالی افزوده می‌شود. در چنین شرایطی رویکرد ایران در قبال رابطه با پیونگ‌یانگ چگونه خواهد بود؟
اصولا ایران یکی از معدود کشورهای مستقل جهان است که بر اساس منافع ملی خود و به دور از تاثیرپذیری از فشارها تصمیم‌گیری می‌کند. این موضوع سیاست ثابت ایران در سال‌های پس از انقلاب اسلامی بوده است. ایران در این سال‌ها شاهد تنظیم قطعنامه‌های تحریمی بسیار هم نسبت به خود و هم سایر کشورها بوده است. اگر سرنوشت ده‌ها قطعنامه‌ای که تاکنون در خصوص اسراییل به تصویب رسیده است، مشخص شود هم مایه خوشحالی جامعه بین‌المللی نیز خواهد بود. ایران با رویکردهای سیاسی، غیرفنی و دوگانه در سازمان‌های بین‌المللی مخالف است. اما همزمان مایل هستیم که سازمان ملل جایگاه واقعی خود را پیدا کند تا در این‌صورت ایران نیز بتواند با همکاری بیشتر با این سازمان نقش خود را در حفظ و گسترش صلح و امنیت بین‌المللی ایفا کند.
فرآیند تبدیل ایران از عضو ناظر به عضو اصلی در شانگهای در چه مرحله‌ای قرار دارد؟
ایران از کشورهای دارای استعداد پیوستن به این سازمان است و در جلسات مختلف این موضوع در حال پیگیری است. پذیرش عضو در شانگهای با اجماع اعضا صورت می‌گیرد و در خصوص پذیرش ایران نیز امیدوار هستیم که این اجماع به‌زودی حاصل شود. دستگاه دیپلماسی ایران در حال برخورد فعال برای تحقق این موضوع در زمان مناسب خود است.
زمان مناسب به نظر شما آینده نزدیکی خواهد بود یا خیر؟
فرآیندهایی که برای پیوستن به مجموعه سازمان‌های بین‌المللی باید طی شود، بسیار زمانبر هستند. اولا در دستور کار قرار گرفتن برای عضویت در چنین سازمان‌هایی، دوم انجام فراآیند اداری و سوم هم ایجاد اجماع در میان همه اعضا از جمله مسائلی است که فرآیند الحاق یک کشور به معاهده‌ها و سازمان‌های بین‌المللی را زمانبر خواهد کرد.
به‌طور مثال یک معاهده بسیار ساده به نام
Treaty of Amity and Cooperation (معاهده مودت و همکاری) وجود دارد که کشورهایی که خواهان پیوستن به آ. سه. آن هستند باید آن را امضا کنند. کشورهای خواهان امضای این معاهده باید موافقت کلیه اعضای آ. سه. آن را به دست آورند. ایران از سال ٢٠١٢ و ٢٠١٣ با طرف‌های آ. سه. آن برای جلب موافقت آنها برای امضای معاهده مودت و همکاری توسط ایران در تماس است و امسال (٢٠١٦) قرار است در نشست مقام‌های ارشد و سپس هم اجلاس وزرا، ظرف این ماه و ماه آتی موضوع طرح و اعضا به اجماع در خصوص پیوستن ایران به این معاهده برسند.
ایران و چین سند جامع راهبردی امضا کرده‌اند. تعهدهای دو کشوری که این سند را با هم امضا می‌کنند شامل چه مواردی می‌شود. چین هرچند به نوعی شریک روزهای تحریم ایران به حساب می‌آید اما به قطعنامه‌های ما نیز رای مثبت داده بود. آیا امضای این سند تاثیری در رابطه سیاسی دوکشور با هم دارد؟
زمانی که با کشورها چارچوب مناسبات تعریف می‌کنید، با آنچه خارج از چارچوب عمل کرده‌اید قدری متفاوت است. چارچوبی که ما به عنوان سند جامع همکاری‌های راهبردی برای ایران و چین تعریف کردیم در حقیقت بازتعریف رسمی مناسبات رسمی ما با چین است. چین در طول سال‌های پس از انقلاب اسلامی، جنگ تحمیلی و تحریم‌ها همراهی خوبی چه در زمینه تامین نیازهای مختلف ما و چه در جهت خرید نفت در زمانی که بیشترین فشارهای بین‌المللی بر صنعت نفت ما وارد شده بود، با ایران داشته است. در همین مقطع چین در پروژه‌های متعدد زیربنایی ما شرکت داشته و اصولا با ساختار جدید تعریف توسعه‌گرایی در سیاست‌های خارجی چین و سیاست‌های منطقه‌گرایی این کشور، فرصت‌های متفاوت و جدیدی برای همکاری‌های چین و ایران به وجود آمده است. این سند بازخوانی تمامی استعدادها و زمینه‌های همکاری میان دو کشور است که به عنوان یک سند راهبردی و قابل‌پیگیری تعریف می‌شود. حسب دستور رییس‌جمهور در حال تنظیم سندی برای همکاری‌های ٢٥ ساله اقتصادی ایران و چین با ارقام و اعداد مشخص هستیم تا با در اختیار داشتن یک چک لیست و شاخصه‌های مشخص شاهد رشد کامل این همکاری‌ها باشیم.
اخباری در خصوص گسترش همکاری‌های نظامی ایران و چین هم به گوش می‌رسد. آیا بنایی برای گسترش همکاری‌های نظامی با چین مانند رابطه‌ای که با روسیه داریم
در دستور کار است؟
ما رابطه سنتی دیرینه و تاریخی خود با چین را داریم. د&am