منتفد اتریشی: مطمئن باشید هیچ‌گاه به کتاب «نبرد من» هیتلر حتی دست هم نمی‌زنم

مهر/ منتقد برجسته اتریشی که برای رونمایی از ترجمه کتابش «کامو، آرمان سادگی» به ایران آمده، درباره لغو ممنوعیت چاپ «نبرد من» در آلمان، گفت: هرگز به این کتاب دست هم نمی‌زنم!
کتابفروشی آینده در چهل و سومین جلسه پنجشنبه‌های خود این هفته میزبان «ایریس رادیش» منتقد برجسته آلمانی بود تا به همراه مهشید میرمعزی و دکتر سعید فیروزآبادی به بحث و بررسی کتاب «کامو، آرمان سادگی» بپردازند که مهشید میرمعزی آن را به فارسی ترجمه کرده و نشر ثالث نیز آن را به چاپ رسانده است.

در ابتدای این برنامه علی دهباشی مدیرمسئول فصلنامه بخارا از طرف این مجله و کتابفروشی آینده به ایریس رادیش، مهشیدمیرمعزی، دکتر سعید فیروزآبادی و نیز وابسته فرهنگی سفارت آلمان، یوستوس کمپر و دیگر حاضران خیرمقدم گفت و با اشاره به شب‌های بخارا که دهمین سال خود را پشت سر می‌گذارد، اظهار امیدواری که این شب‌ها همچنان استمرار داشته باشد.


سپس وابسته فرهنگی سفارت آلمان، یوستوس کمپر در سخنانی گفت: خانم رادیش از جمله ۱۰ منتقد ادبی برتر آلمان است و از سال ۹۰ با نشریه فرانفکورتر کارش را آغاز کرد و شناخته شد و از سال ۲۰۱۳ هم با روزنامه سایت همکاری می‌کند. خیلی خوشحالم که شما به عنوان کسانی که در زمینه فرهنگ فعالیت دارید با خانم رادیش در ایران آشنا بشوید و هفته پیش هم در نشر ثالث برنامه‌ رونمایی از کتابی بود که خانم میرمعزی ترجمه کرده‌اند و این می‌تواند برای ادبیات دو کشور خیلی مفید باشد و از همه کسانی که به سفر ایشان کمک کردند، تشکر می‌کنم.

‌سپس مهشید میرمعزی مترجم کتاب «کامو، آرمان سادگی» در سخنانی در معرفی ایریس رادیش گفت: ایریس رادیش، متولد دوم ژوئیه ۱۹۵۹ در برلین است. وی در رشته‌های زبان‌شناسی آلمانی، زبان‌شناسی رومانی و فلسفه در دانشگاه فرانکفورت ماین و تویینگن تحصیل کرد. رادیش در حال حاضر منتقد ادبی است. او در ۱۹۹۰، دبیر ادبی هفته‌نامه دی سایت شد و از ۲۰۱۳ مسئول پاورقی‌های این نشریه است. همچنین در کانال‌های مختلف تلویزیونی مجری است. رادیش در یک برنامۀ ادبی مشهور به نام «کوارتت ادبی» حضور می‌یافت که در آن کتاب‌ها و مباحث ادبی مطرح می‌شد.

وی افزود: رادیش از ۱۹۹۵ تا ۲۰۰۰ از داوران جایزۀ اینگه بورک باخمن بود که از ۱۹۷۷ با عنوان «روزهای ادبیات آلمانی زبان» در کلاگن فورت به نویسندگان و شعرا اعطاء می‌شود، همچنین از ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۷ رئیس هیئت داوران این جایزه بود. رادیش در سال ۲۰۰۸ از سوی مؤسسه زبان آلمانی، جایزه رسانه‌های گروهی را برای فرهنگ زبان به دست آورد. در سال ۲۰۰۹، وزیر فرهنگ فرانسه، عنوان «شوالیۀ هنر و ادبیات» را به رادیش اعطا کرد. از آثار دیگر رایش می‌توان از کتاب قرن، ۵۱ نویسندۀ پرآوازه آثار مورد علاقه خود را در قرن بیستم معرفی می‌کنند (۲۰۰۰) روح اروپا و وطن کوچک، هیچ کس زنده از این جا بیرون نمی‌آید (دو مقاله ۲۰۰۶) و مدرسه‌ای برای زنان، چگونه می‌توانیم خانواده را از نو کشف کنیم ( ۲۰۰۷) نام برد.

پس از آن مهشید میرمعزی شرحی مختصر از کتاب «کامو، آرمان سادگی» ارائه کرد و گفت: رادیش که از منتقدان بسیار سرشناس ادبی است، به مناسبت صدمین سالروز تولد کامو، ما را همراه خود به سفری جذاب می‌برد. از بلکور، منطقۀ فقیرنشین الجزایر که کامو در آن جا کنار مادر خاموش خود بزرگ می‌شود تا پاریس خاکستری که تحت اشغال آلمانی‌ها، اخلاقیات این اگزیستانسیالیست جوان را به مبارزه می‌طلبد. سارتر که رقیب او و فردی مشهور است، کامو را که ضد فاشیسم، ضد کمونیسم و اروپایی است، با تحقیر «پسر خیابانی الجزایری» می‌خواند، کامویی که برای خود یک غریبه و روشن‌بین‌تر از همه است. ایریس رادیش با احساس همدردی و دلسوزی از مردی می‌گوید که تحت تأثیر چشم‌اندازهای دریای مدیترانه قرار داشته است. از تمام مبارزات زندگی او در مقام یک طرفدار حقوق زنان و طرز فکر متعهدش سخن می‌راند.

پس از این توضیح، ایریس رادیش از هدف خود برای نگارش این کتاب سخن گفت که سخنان او را دکتر سعید فیروزآبادی به فارسی ترجمه کرد. رادیش گفت: بسیار خوشحالم که به این سفر آمده‌ام و خوشحالم که در این جمع حاضر شده‌ام تا بیشتر درباره این کتاب که در حقیقت به مناسبت صدمین سال تولد کامو انتشار یافت گفتگو کنیم. آلبر کامو از معدود نویسندگان بسیار بزرگی است که در سراسر جهان، خوانندگان خود را یافته است. زیرا صدای او تا امروز هم زنده و رها از هر گونه رسوب‌های ایدئولوژیکی و شرایط زمانی باقی مانده است. بسیار خوشحالم که این کتاب به زبان فارسی ترجمه شده است. همچنین آرزو می‌کنم که ترجمه کتاب باعث شود این نویسنده بزرگ کلاسیک فرانسوی، از نو کشف گردد و خوانندگان جوان ایرانی هم او را نویسنده‌ای بدانند که احساس و شعور را کاملاً در کنار هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در ادامه محمود معتقدی شاعر و منتقد ادبی برداشت خود را از این کتاب بیان کرد و گفت: کتاب «کامو، آرمان سادگی» زندگینامه‌ای است که در چشم‌اندازی می‌توان بسیاری از سویه‌های تاریک / روشن زندگی و آثار آلبر کامو را به زیبایی و درستی مورد توجه قرار داد و نویسنده متن، خانم ایریس رادیش با طرح ۱۰ فصل بنیادین از هستی کامو به عنوان کلیدهای اساسی آثارش، فصل‌های کتابش را در این ۱۰ پرسش اساسی دستمایه جستجوهایی از دل‌گفته‌ها و نوشته‌های کامو به دست می‌دهد که هر کدام به جهت زمانی و مکانی، می‌تواند چشم‌انداز بخش‌هایی از خلاقیت و حوادث زندگی نویسنده را در گذرگاه زمان به تصویر بکشد. کلید واژه‌هایی همچون : دنیا، رنج، زمین، مادر، انسان‌ها، بیابان، شرف، تیره‌روزی، تابستان، دریا...



بر اساس این گزارش، در ادامه جلسه پرسش و پاسخ برگزار شد. علی دهباشی از ایریس رادیش پرسید: «از آنجا که بین نگرش آلمانی‌ها و فرانسوی‌ها تفاوت زیادی وجود دارد، اگر بخواهید که از منظر ادبیات تطبیقی چه نویسنده‌ای را می‌توانید در آلمان با کامو مقایسه کنید؟» و رادیش پاسخ داد که «نیچه و تفکر او را می‌توانم با کامو قابل قیاس بدانم».

پرسش بعدی درباره تأثیر هجوم اینترنت بر کتاب‌خوانی مردم آلمان بود که رادیش توضیح داد که از نظر کتابخوانی هیج تأثیری نگذاشته است. اگر ای‌بوک‌ها را در نظر بگیریم، هنوز ۹۵ درصد با کتاب کاغذی است و پنج درصد با ای‌بوک که تازه این ای‌بوک‌ها حتماٌ به صورت کاغذی هم موجوداند. اما گسترش اینترنت و فضای مجازی تأثیر زیادی بر نشریات هفتگی و روزنامه‌ها داشته است و چون تمام این روزنامه‌ها و نشریات دارای سایت هم هستند، روز به روز خواننده نسخه‌های کاغذی آنها کمتر می‌شود.

درباره مهاجرت به اروپا و به ویژه آلمان و بحرانی که این روزها به وجود آمده است هم سوالی مطرح شد که رادیش پاسخ داد: در ابتدا اکثریت آلمانی‌ها با روی خوش با این مهاجران رو به رو شدند و اصلاً نهضتی بود با عنوان «نهضت خوش‌آمدگویی» چون این اکثریت معتقد بود که جان این پناهچویان در خطر است و باید به آنها پناه داد. اما بعد از حوادث شب سال نو در کلن همه چیز تغییر کرد و این حوادث بسیار روی افکار عمومی آلمانی‌ها تأثیر گذاشت و این اکثریت از دست رفت و حالا پنجاه، پنجاه شده است.

سئوال بعدی درباره انتشار کتاب «نبرد من» آدلف هیتلر بود و اینکه آیا این مسآله به تقویت نئونازی‌ها نمی‌انجامد؟ که رادیش در پاسخ گفت: حقیقتی است که این کتاب پس از هفتاد سال به چاپ می‌رسد و طبعاً موجب خوشحالی نئونازی‌ها شده است اما باید گفت که این کتاب همیشه به صورت زیرزمینی در اختیار نئونازی‌ها بوده و حالا با افزودن حاشیه‌ها و تفسیرها و توضیح درباره واقعیت‌های تاریخی آن زمان منتشر شده و به منظور استفاده دانشجویان و پژوهشگران تاریخ بوده است. اما مطمئن باشید که من هیچ وقت به این کتاب دست هم نمی‌زنم.


منبع: مهر