پشت پرده همکاری‌های نظامی-امنیتی تاجیکستان، چین و پاکستان

«الکساندر کنیازف» کار‌شناس سیاسی روس در یادداشتی اختصاصی که در اختیار خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه قرار داد، به بررسی دلایل سفر مقامات بلندپایه نظامی و امنیتی چین و پاکستان به تاجیکستان پرداخته است.

در این یادداشت آمده است: چند روز پیش، در ملاقات «رمضان رحیمزاده» وزیر کشور تاجیکستان با «گوا شنکن» وزیر امنیت عمومی چین در پکن مسائل همکاری‌های 2 کشور در امر مبارزه با تروریسم، افراط گرایی، جدایی طلبی، جرایم بین‌المللی، قاچاق سلاح و مواد مخدر مورد بررسی قرار داده شد.

همچنین موضوع تامین امنیت شرکت‌های چینی و واحدهای اقتصادی این کشور در تاجیکستان و ایجاد مرکز مشترک ضد تروریستی وزارت کشور تاجیکستان و وزارت امنیت عمومی چین از دیگر محورهای مهم سفر این مقام امنیتی تاجیک به پکن بود.

بازدید «فان فنگ‌هوی» رئیس ستاد کل ارتش و «چنگ گاپین» نماینده ویژه چین در مسائل امنیت و مبارزه با تروریسم از تاجیکستان و دیدار و مذاکرات آن‌ها با مقامات عالی تاجیک در راستای گسترش جدی همکاری‌های میان دوشنبه و پکن در بخش‌های نظامی و امنیتی قابل بررسی است.

از این نظر، سفر «راحیل شریف» رئیس ستاد ارتش پاکستان به دوشنبه نیز اتفاقی نبوده بلکه برنامه از قبل هماهنگ شده به نظر می‌رسد.

این موضوع قبل از همه به همکاری‌های نظامی بین چین و پاکستان ارتباط می‌گیرد که طی سال‌های اخیر نفوذ پکن در این حوزه در حال رشد سریع می‌باشد. متناسب با آن، نفوذ اقتصادی چین در کشورهای منطقه و به خصوص پاکستان، افغانستان و جمهوری‌های آسیای مرکزی تحقق می‌یابد.

حضور نظامی چین در آسیای مرکزی

در چند سال اخیر نمایندگان بلندپایه چین بار‌ها اعلام کردند که در صورت لزوم پکن از منافع اقتصادی خود از طریق نظامی حمایت خواهد کرد که این موضوع با سنت و دکترین‌های سیاست خارجی شناخته شده چین که حضور نظامی در بیرون از مرزهای خود را مردود می‌دانست، در تناقض قرار گرفته است.

با این وجود، هم اکنون چنین سابقه‌ای ایجاد شده و از تابستان سال 2014 به این طرف نیروی نظامی چین در سودان مستقر می‌باشد که هدف از این اقدام تامین امنیت شرکت‌های چینی و شهروندان این کشور عنوان شده است.

البته ایجاد ایجاد مرکز مشترک مبارزه با تروریسم در تاجیکستان لزوما به این معنی نیست که نظامیان چینی یا پاکستانی در آن حضور پیدا کنند بلکه احتمالا صحبت از برقراری سطح بالا‌تر همکاری‌های نظامی- فنی و هماهنگی اقدامات ضد تروریستی (به خصوص با توجه به اوضاع افغانستان) خواهد بود. شاید در پکن نسبت به احتمال توسعه نامطلوب تحولات داخلی تاجیکستان نیز حساس بوده و این موضوع را پیگیری می‌کنند.

پیام‌های معنادار به مسکو

البته تشدید فعالیت‌های سه جانبه چین، تاجیکستان و پاکستان ممکن است به نوعی عدم رضایت پکن از همکاری‌های ضد تروریستی در چارچوب سازمان همکاری‌های شانگهای و همچنین وضعیت بر‌تر روسیه در عرصه‌های امنیتی تاجیکستان را به نمایش بگذارد.

از طرفی، دوشنبه نیز از این طریق احتمالا می‌خواهد رویکرد تنوع بخشی به حوزه امنیت خود را دنبال کرده و در کنار روسیه تضمین‌های را هم در این عرصه از جانب چین داشته باشد که در عین زمان معنای ه معنای تلاش برای کاهش وابستگی ار مسکو را نیز خواهد داشت.

به اعتقاد بنده این موضوع از این نگاه برای دوشنبه بیشتر اهمیت پیدا کرده است که در صورت احتمال پیش آمدن بی‌ثباتی سیاسی، مقامات تاجیک مطمئن نیستند که روسیه همانند دوران جنگ داخلی دهه 1990 این کشور آماده مداخله نظامی باشد. شاید افزایش همکاری‌های نظامی و امنیتی با چین به نوعی این هدف را نیز دنبال می‌کند که مسکو باید در این زمینه حواسش را جمع کند.

البته چین با سرمایه گذاری‌های جدی که در تاجیکستان انجام داده است بیشتر علاقه‌مند نسبت به حفظ ثبات نظام سیاسی موجود در تاجیکستان می‌باشد ولی باز هم مداخله مستقیم نظامی غیر محتمل به نظر می‌رسد.

نگرانی از احتمال جدایی طلبی اسماعیلی‌ها

جلب پاکستان به این روند ممکن است معنای دیگری داشته باشد و آن اینکه حلقات نظامی پاکستان از چندین دهه به این طرف بالای گروه‌های افراطی و تروریستی در افغانستان شامل گروه‌های مستقر در مناطق مرزی با تاجیکستان نفوذ ویژه دارند.

احتمالا در چارچوب همکاری‌های سه جانبه امنیتی مسائل مربوط به تقویت نیروهای پاکستان در جهت ولایت‌های شمال غربی افغانستان (همسایه تاجیکستان) و همچنین منطقه نه چندان بزرگ هم مرز با چین مورد بحث و بررسی قرار داده خواهد شد. این منطقه برای چین و به طور خاص در جهت تحقق یک سری از پروژه‌های مربوط به کمربند اقتصادی جاده جدید ابریشم (از جمله جاده «کاشغر اشکاشم-فیض آباد - هرات») از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.

بدون تردید در همکاری‌های نزدیک نهادهای نظامی و امنیتی پاکستان با تاجیکستان بیش از بعد نظامی در بعد سیاسی برای هند به عنوان رقیب منطقه‌ای چین و پاکستان پیام‌های را به همراه خواهد داشت. طی سال‌های گذشته هند نیز به منظور افزایش نفوذ خود در تاجیکستان و افغانستان و از جمله در مناطق محل سکونت اسماعیلی‌های اقداماتی را دنبال کرده است.

تاجیکستان، پاکستان، افغانستان و چین چهار کشوری می‌باشند که در سطوح مختلف حساسیت موضوع جدایی طلبی اسماعیلی‌ها با هدف ایجاد دولت واحد به نظر می‌رسد که به طور طبیعی هم پکن و هم دوشنبه و اسلام آباد علاقمند نسبت به مقابله موثر با آن می‌باشند.

انتهای پیام/ح

http://fna.ir/PZGD5H

ویدیو مرتبط :
پاراچنار.حقیقت پشت پرده کشتارشیعیان پاکستان.