پای لنگ قطار دولت در ایستگاه سازمان حمایت

رصد/ متن پیش رو در سایت تحلیلی "رصد" منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

بلیت قطار همچنان روی ریل گرانی است و گویا سوزنبان صنعت حمل ونقل کشور هم عزم خود را جزم کرده تا این ریل را عوض نکند. وقتی وزیر راه و شهرسازی در گردهمایی دست‌اندرکاران ریلی کشور به شدت بر ایده نظام قیمت گذاری در این عرصه و به ویژه خدمات ریلی تاخت وآن را جزئی از بساط تعالیم مارکسیستی و سوسیالیستی دانست، مشخص شد که این افزایش قیمت تکیه گاهی محکم دارد.

مدیر عامل رجا: حتی افزایش هشت درصدی مدنظر نمی‌تواند کفاف هزینه‌های جاری شرکت‌های ریلی را بدهد
«عباس آخوندی» با اشاره به این که نظام قیمت گذاری مانع توسعه کشور بوده و ۲۵ سال است که در همه برنامه های توسعه به برچیدن این نظام تاکید شده است افزود:« اگر دنبال حمایت از مصرف‌کننده هستیم، ارتقای کیفیت، عرضه خدمات مناسب و ایمنی بالا، نشان ازحمایت ازمصرف‌کننده دارد پیشنهاد می‌دهم چنین سازمان‌های سوسیالیستی و مارکسیستی قیمت‌گذاری، نظیر سازمان حمایت از مصرف‌کننده منحل شود. باید این پیشنهاد را به مجلس هم بدهیم تا بساط این تعالیم مارکسیستی و سوسیالیستی جمع شود!».

حمایت موقت سازمان حمایت از مصرف کنندگان!

درحالی که چهارشنبه۲۵ آذر، با وجود همه اطلاع‌رسانی‌های قبلی شرکت راه‌آهن، نرخ بلیت قطار شاهد افزایش ۸درصدی بود اما این گرانی دوامی نداشت و تنها بعد از ۵ساعت، قیمت‌ها به حالت قبل بازگشت. این توقف به دلیل نبود مجوز افزایش قیمت از طرف سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان و کارگروه کنترل بازار انجام شد و شرکت‌ها موظف شدند مابه‌تفاوت افزایش متوسط ۸درصدی قیمت بلیت قطار را به حدود ۱۰هزار مسافری که بلیت خریداری کرده بودند، بازگردانند.

به «گزارش وطن امروز»، در یک ماه اخیر وزارت راه‌و شهرسازی اقدام به آزادسازی قیمت بلیت هواپیما در ۱۷۰ مسیر پروازی کرد و هفته گذشته نیز راه‌آهن جمهوری اسلامی‌ ایران اعلام کرد قیمت بلیت قطارها از کمتر از ۱۰ درصد تا ۲۰ درصد و به طور میانگین ۸ درصد افزایش می‌یابد. بر این اساس از ۱۳۷ قطاری که در شبکه ریلی تردد می‌کند، ۹۱ قطار با ۱۰ درصد و کمتر از آن افزایش و ۴۶ قطار نیز حدود ۱۵ درصد افزایش قیمت خواهد داشت. علاوه‌بر این شرکت‌هایی مجاز هستند تا ۲۰ درصد افزایش قیمت دهند که در روزهای غیرپیک مسافر، تخفیف دهند. روز قبل از این اعلام، سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان با تصریح اینکه آزادسازی قیمت بلیت هواپیما هنوز عملیاتی نشده است با آزادسازی قیمت‌ها مخالف کرد و گفت: افزایش قیمت‌ها ناشی از این آزادسازی‌ها، غیرمتعارف است.

سیدمحمود نوابی، رئیس سازمان حمایت از مصرف کنندگان با بیان اینکه گزارشی که رئیس سازمان هواپیمایی کشوری درباره اعمال نرخ‌های بلیت هواپیما در فضای آزادسازی ارائه داده، حکایت از این دارد که هنوز این نرخ‌ها عملیاتی نشده است، ادامه داد:«این آزادسازی بر مبنای ماده ۱۶۱ قانون برنامه پنجم توسعه صورت گرفته که براساس آن، قانونگذار اجازه داده نرخ‌ها کالاها و خدمات آزاد شود ولی این آزادسازی درباره کالاهای اولویت اول هنوز مورد موافقت ستاد هدفمندی یارانه‌ها قرار نگرفته است. ما به طور قطع از این افزایش قیمت استقبال نمی‌کنیم و حامی مصرف‌کننده هستیم یا حداقل باید مقداری حساب‌شده‌تر برخورد می‌شد، چراکه نمی‌شود ایرلاین‌ها، همه زیان‌ها و خسارات گذشته را در یک مرحله جبران کنند بلکه این افزایش قیمت باید در چند فاز و مرحله اجرا شود که فشار کمتری به مردم وارد شود، زیرا به هرحال طبقه متوسط و پایین جامعه هم از این خدمات استفاده می‌کنند».

اما مدیر عامل «شرکت حمل‌ونقل ریلی رجا» هم با دفاع از این افزایش قیمت گفت:«با توجه به شرایط چند سال اخیر شرکت‌های حمل‌ونقل ریلی در مدیریت وضعیت خود فشار زیادی را تحمل کردند از این‌رو طرح افزایش هشت درصدی نرخ بلیت با هدف بهبود نسبی اوضاع آنها مطرح شده این در شرایطی است که حتی افزایش هشت درصدی مدنظر نمی‌تواند کفاف هزینه‌های جاری شرکت‌های ریلی را بدهد».

سید حسن موسوی نژاد همچنین افزود:« متاسفانه صحبت از افزایش حمایت‌ها از سرمایه‌گذاران ریلی در برخی حوزه‌ها تنها در حد حرف باقی‌مانده است. براساس نص صریح بند ۱۲ از ماده ۱۲ قانون مالیات بر ارزش افزوده این امر نباید اتفاق بیفتد در شرایطی که متاسفانه در برخی حوزه‌ها عملکرد با شعارهای حمایتی همسانی نداشته و ایراداتی در آن وجود دارد».

افزایش خدمات و بهبود کیفیت؛ بهانه یا حقیقت

به نظر می رسد استدلال شرکت های ریلی برای این افزایش قیمت، مزیت نسبی حمل ونقل ریلی نسبت به حمل ونقل هوایی و جاده ای و لزوم افزایش خدمات به کاربران این عرصه است. این در حالی است که با وجود بهبود نسبی کیفیت خدمات برخی شرکت های ریلی در چند سال اخیر پس از افزایش قیمت بلیت که در سال ۹۳ و برای دو نوبت رخ داد،هنوز تغییر قابل ملاحظه ای در کمیت وکیفیت خدمات رفاهی و فنی رخ نداده است.«عیار آنلاین» هم در گزارشی که اخیرا منتشر شد از کاهش جدی تعداد مسافر و بار جابه جا شده توسط شبکه ریلی کشور در دوسال اخیر خبر داد و نوشت:«مهم‌ترین متغیری که مانع استقبال بیشتر از راه‌آهن شده است، طولانی بودن مدت سفر می‌باشدهرچند در مورد قطار های مسافری، امکانات رفاهی نامطلوب نیز باید مدنظر قرار گیرد.با توجه به زیرساخت‌های موجود در ناوگان ریلی کشور، در حال حاضر امکان سیر با سرعت ۱۶۰ کیلومتر در ساعت برای قطارهای مسافری و حدود ۹۰ کیلومتر در ساعت (با توجه به حجم بار و شیب و فراز خطوط) برای قطارهای باری فراهم است؛ لذا انتظار می‌رود زمان سیر این ناوگان خیلی کمتر از وضعیت فعلی باشد».

در ادامه این گزارش آمده است:«دلیل افزایش زمان سیر، مدیریت نامناسب در نحوه حرکت قطارها می‌باشد که ریشه در فقدان سامانه کنترل هوشمند قطار و به صورت جزئی‌تر، بلند بودن طول بلاک‌ها دارد. این معضل با صرف هزینه‌هایی بسیار کمتر از دوخطه کردن شبکه ریلی قابل حل است.جانمایی آنلاین قطارها با راه‌اندازی سیستم‌های کنترل هوشمند، برنامه‌ای نمودن حرکت قطارها، نوبتی کردن حرکت قطارها به صورت رفت‌وبرگشتی در بازه‌های زمانی معین در مسیرهای یک‌خطه و نهایتاً کوتاه نمودن طول بلاک‌ها ازجمله مهم‌ترین راهکارها برای کاهش زمان سیر می‌باشد».این نسخه سال هاست که توسط کارشناسان حوزه حمل ونقل و گردشگری بیان شده است اما همچنان عزمی جدی بار یحل معضلات این حوزه وجود ندارد.

وزیر راه و شهرسازی: پیشنهاد می‌دهم چنین سازمان‌های سوسیالیستی و مارکسیستی قیمت‌گذاری، نظیر سازمان حمایت از مصرف‌کننده منحل شود
«علی‌نعمت چهاردولی»،از اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی در گفتگو با «صمت» با اشاره به سهم ۹۲درصدی جاده‌ها و سهم ۶درصدی قطار از حمل‌ونقل کشور یادآوری کرد:«با توجه به مقرون به صرفه بودن مسافرت ریلی و با نگاه به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی، باید زمینه استفاده بیشتر مردم از قطار را فراهم کرد زیرا با این شیوه، هم در مصرف انرژی صرفه‌جویی می‌شود، هم تصادفات و تلفات جاده‌ای کاهش می‌یابد». عضوکمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی استدلال مسئولان راه آهن را که حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه‌گذاری و بهبود وضعیت ناوگان ریلی را دلیل این افزایش قیمت دانسته بودند رد کرد و افزود:«در سال۹۴ بالاترین اعتبار بخش عمرانی، به ریل اختصاص یافت و حتی فرصت استفاده از صندوق توسعه ملی با حجم بالا، برای صنعت ریلی نیز فراهم شد، حتی تنها فاینانس موفق، در بخش ریل بوده است. مردم به دنبال سفرهای به صرفه هستند، در حالی که افزایش قیمت، گرایش مردم را به قطار کم خواهد کرد، جاده‌ها شلوغ‌تر خواهد شد و شاهد افزایش حوادث و تلفات جاده‌ای خواهیم بود».

محمدجواد فخاری، مدیرعامل«شرکت ریل ترابر سبا» به عنوان یک شرکت ریلی خصوص هم در این باره گفت:«در حال حاضر شرکت‌ها باید هزینه‌های بسیار زیادی برای نیروی کشش، حق دسترسی، خدمات پشتیبانی و… پرداخت کنند و دولت به جای افزایش قیمت بلیت، از برخی هزینه‌های مربوط به خود چشم‌پوشی کند» وی با بیان اینکه صنعت ریلی در بخش مسافری توجیهی ندارد، گفت: قیمت یک واگن، ۳میلیارد تومان است و اگر این مبلغ را در بانک قرار دهید، ماهی حدود ۶۰میلیون تومان سود سپرده خواهید گرفت، در حالی که درآمد یک واگن، ۶۰میلیون تومان در ماه است که حدود ۹۰درصد آن، صرف هزینه شرکت‌ها می‌شود. بنابراین باید راه‌آهن یا وزارت راه و شهرسازی در بحث خدماتی که به شرکت‌های مالک ارائه می‌شود، ورود کرده و این خدمات را ارزان کنند. او با بیان اینکه زیان بخش ریلی مسافری، بیش از اندازه‌ای است که با افزایش ۸درصدی جبران شود، ادامه داد: با این افزایش قیمت، مشکلی حل نمی‌شود و تنها از تعداد مسافران کاسته خواهد شد که این روند زیان‌آور خواهد بود.

به گفته فخاری، بهتر آن است که قیمت‌ها در حمل‌ونقل ریلی به طور کامل آزاد شود تا در روزهای پیک سفر، قیمت‌ها افزایش داشته باشد و در زمان‌های کم‌سفر، قیمت‌ها برای جذب مسافر کاهش یابد. او با بیان اینکه در این زمینه دست بخش خصوصی به طور کامل بسته است، یادآوری کرد: تصمیم‌گیرنده در این‌باره، راه‌آهن است که شریک ما محسوب می‌شود. به گفته او در قرارداد بهره‌برداری، راه‌آهن و بخش خصوصی باید هر یک به سود خود برسند اما همه هزینه‌ها بر عهده بخش خصوصی است».

آنچه البته به جایی نرسد فریاد است!

به نظر می رسد منازعه افزایش قیمت بلیت قطار که شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، سازمان حمایت از مصرف کنندگان،شرکت های ریلی خصوصی و مردم عناصر آن را تشکیل می دهند همچنان ادامه داشته باشد. هرچند با موضع تندی که وزیر راه اتخاذ کرد و همان گونه که پیش بینی می شد پروژه افزایش قیمت بلیت قطار و هواپیما همچنان پابرجا مانده است. در این میان آن چه مبهم است کارکرد سازمان حمایت از مصرف کنندگان و ضمانت اجرای مصوبات آن است. سازمانی که از سوی نماینده دولت به تفکرات کمونیستی متهم شده است. البته کم رنگ بودن نقش این سازمان در برخی پرونده های موردی که در آن حقوق مصرف کنندگان مخدوش شده بود هم بر این طرد و محکومیت افزوده است. تصویر نه چندان روشن افکار عمومی از کارکردهای نهادی که برای دفاع از حقوق آنان پایه گذاری شده است باعث می شود این سازمان از پشتوانه مردمی قابل توجهی در مواجهه با دولت و بنگاه های اقتصادی برخوردار نباشد.

سخنان تند و تیز وزیر راه که افزایش قیمت بلیت قطار و هواپیما تنها راه چاره بهبود خدمات می داند آن هم در هنگامه ای که افزایش بلیت قطار و هواپیما بدون هیچ تغییرخدماتی همچنان در مسیر افزایش قرار گرفته است قابل تامل است.این که چرا درست پس از افزایش قیمت ها نماینده دولت به فکر بهبود کیفیت می افتند و پس از مدتی این مسئله به بوته فراموشی سپرده می شود قابل توجه است. در این میان آنچه البته به جایی نرسد فریاد است. فریاد مسافران و مصرف کنندگانی که از بد حادثه های جاده ای و قیمت بالای بلیت هواپیما به واگن های قطار پناه آورده اند.

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید telegram.me/akharinkhabar