جوانان ایرانی بلدند که چطور از طریق اقتصاد دانش‌بنیان کارآفرینی کنند

دانش > دانش‌های بنیادی - سـورنا سـتاری*

خدا را شكر مقاومت مردم ایران، حمایت‌های رهبری تلاش و پیگیری‌های دولت، به‌خصوص دستگاه دیپلماسی نتیجه داد و دیوار تحریم‌ها فرو ریخت. دیواری كه ظالمانه ارتفاع گرفته بود در برابر ضربه‌های منطق و انصاف تاب نیاورد و تمام و كمال سرنگون شد.روز لغو تحریم ها یك روز تاریخی است. نه از این جهت كه قدرت‌های جهانی از خر شیطان پایین آمدند و درهای اقتصاد و تكنولوژی‌شان را به روی ما باز كردند. نه. چیزی كه این روز را تاریخی می‌كند صبوری و پایداری مردمی است كه در برابر زیاده‌خواهی نظام سلطه سر خم نكردند و حقوق حقه خود را نگذاشتند كه پایمال شود. در تاریخ این سرزمین، به‌خصوص در تاریخ پس از انقلاب نمونه‌های بسیاری را می‌توان ذكر كرد كه صبر و وحدت كلمه و حق گویی مردم نتیجه داده و آن‌ها را به سرمنزل مقصود رسانده. قصه برجام نیز از همین جنس است. رهنمودهای خردمندانه رهبر عظیم‌الشان انقلاب، هوشیاری و مشاركت مردم و سپردن كار دست كاردانان و مسئولیت‌پذیری نخبگان و فرهیختگان باعث شدند تا حق هسته‌ای به رسمیت شناخته شود و اعتبار سیاسی و اجتماعی و علمی ایران اسلامی در چشم جهانیان بالا رود. در این راه ما هزینه‌های بسیاری -مادی و معنوی- پرداخت كردیم و تجربه‌های ارزشمندی هم به دست آوردیم. یك جاهایی راه صواب پیمودیم، یك جاهایی هم ناخواسته از مسیر صواب دور افتادیم. گاهی یكدیگر را پشتیبانی كردیم، گاهی هم مغلوب احساسات شدیم و همدیگر را رنجاندیم. گاهی همیاری كردیم گاهی هم دنبال مقصر گشتیم تا كاسه كوزه‌های سیاسی را سر او بشكنیم. اما آن‌چه امروز به دست آورده‌ایم چیزی بالاتر و ارزشمندتر از لغو تحریم‌هاست. ما تجربه‌ای به دست آوردیم كه مثل چراغی روشن، تاریكی‌ها و ابهامات مسیر آینده را می‌زداید. تجربه علمی و فنی از یك سو و تجربه سیاسی و دیپلماتیك از سوی دیگر ما را در برخورد با اتفاقات آینده توانمندتر می‌كند.

روشی كه ما در احقاق حق هسته‌ای خود اتخاذ كردیم در دنیا بدیل و نظیری نداشت. قبل از ما كشوری این راه را نپیموده بود و این مسیر را نرفته بود. حتی در لغو تحریم‌ها هم كاری كه كه ما كردیم منحصر به فرد بود. هیچ مدلی پیش از ما وجود نداشت كه ملتی بی‌آنكه از مواضع خود عقب‌نشینی كند تحریم‌ها را از سر راه خود بردارد. راست می‌گویند ناظرین جهانی كه منش و روش جمهوری اسلامی باید به یك درس دانشگاهی در رشته‌های سیاست و حقوق بین‌الملل بدل شود. حقیقتا كار مهمی اتفاق افتاد كه باید قدرش را دانست. نباید بگذاریم تا در رقابت‌های سیاسی ارزش و اهمیت این كار ملی پایین بیاید و خدایی نكرده شیرینی برجام به كام ملت تلخ شود. اتفاقا از اینجا به بعد است كه باید از شیرینی پساتحریم كامجویی كنیم و با دستی بازتر و گشاده‌تر مشكلات و معضلات كشور را حل كنیم.

تحریم‌ها بدی زیاد داشتند اما منكر نمی‌توان بود كه در بین دانشمندان و فناوران و مردم ایجاد انگیزه كردند تا كارهای نشدنی را انجام دهند و خود اتكایی را عملا تجربه كنند. این تجربه را باید در پساتحریم هم دنبال كنیم و در سایه تعامل سازنده با دنیا صاحب دانش‌ها و  تكنولوژی‌های جدید شویم. وقتی با موانع بسیار توانستیم كشور را به بهترین وجه اداره كنیم طبیعی است كه حالا با دست باز و بی‌مانع و محذور بهتر می‌توانیم. منتها آمدن پول و برداشته شدن موانع آسیب‌های خودش را هم دارد. باز به تجربه دریافته‌ایم كه اگر پایبند برنامه‌ها و نقشه‌های راه نباشیم و نسبت به وضعیت خود آگاهی نداشته باشیم، سرمایه‌های هنگفت، باری از روی دوشمان برنمی‌دارند. نه تنها برنمی‌دارند بلكه خود تبدیل به وزر و وبالی می‌شوند كه دردسرهای كلان برایمان درست می‌كنند. دردسرهایی كه هنوز هم داریم تاوانشان را پس می‌دهیم. پول مهم است اما حلال مشكلات نیست. لغو تحریم‌ها هم مهمند اما از آن‌ها مهمتر نحوه مدیریت كشور است. ما می‌توانستیم در سایه درآمدهای گزاف نفتی مشكلات اقتصادی‌مان را حل كنیم. اما فرصت‌سوزی كردیم و آن درآمد را در جاهای نامناسبی سرمایه‌گذاری كردیم كه نتیجه ندادند. اگر درس گرفته باشیم از اشتباهاتمان حالا باید حواسمان را جمع كنیم كه حتی ریالی از این سرمایه‌های آزاد شده هبا و هدر نشوند و به مصرف‌زدگی و رفاه كاذب دامن نزنند. ما باید به تولیدات داخلی سر و سامان بدهیم و شرایط رونق اقتصاد دانش‌بنیان را فراهم آوریم. از حیث نیروی خلاقه انسانی ما هیچ كم و كسری نداریم. فضا برای رونق كسب و كار فراهم شود جوانان مستعد ایرانی بلدند كه چه‌طور از طریق اقتصاد دانش‌بنیان كارآفرینی كنند. كارآفرینی نوین احتیاج به تزریق سرمایه دولتی ندارد. كافی است امنیت سرمایه‌گذاری را تامین كنیم تا جوانان تحصیلكرده و مستعد بتوانند خود را نه فقط در عرصه ملی كه در عرصه جهانی نشان دهند. حالا كه تحریم‌ها برداشته شده‌اند فرصت مغتنمی است تا ما سهم خود را از اقتصاد دنیا بگیریم. این سهم‌خواهی معنی‌اش حضور و مشاركت در تولید كالا و خدمات دانش‌بنیان است.

دولت منظم شده است و برای سامان دادن به اقتصاد می‌داند كه در دوران پساتحریم چه كارهایی را مسبب شود. لازم است تا همان همدلی و همیاری كه در جریان هسته‌ای وجود داشت از این به بعد هم تداوم یابد. در سایه اتفاق و همدلی كارهای مهمی می‌توانیم انجام دهیم و قدم‌های بزرگی می‌توانیم برداریم. شرطش احساس مسئولیت ملی است و این‌كه آحاد جامعه بخصوص جوانان از جان و دل مایه بگذارند و دینشان را به وطنشان ادا كنند.

*معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری

5454

ویدیو مرتبط :
اقتصاد دانش بنیان، یکی از پایه های اقتصاد مقاومتی