چین چگونه مامن سرمایه‌های خارجی شد؟

اعتماد/ متن پیش رو در اعتماد منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

طلوع می‌کند، هر چند همیشه همین بود؛ اما سالیانی است که پرجمعیت‌ترین کشور جهان، میزبانی از خورشید را با «کار» گره زده است. خورشید به غرب که می‌رسد همان رمق را دارد؛ اما مردمان غرب را یارای برابری با پشتکار شرق نیست. این راز توسعه برق‌آسای شرق در این سال‌هاست.
حجم سرمایه‌گذاری خارجی در چین در سال ٢٠٢٠، یعنی چهار سال دیگر به رقم خیره‌کننده ٢٠ هزار میلیارد دلار خواهد رسید.
٢٠هزار میلیارد دلار، این رقم نه‌تنها برای چین یک میلیارد و ٣٥٧ میلیون نفری خیره‌کننده است، حتی رسانه‌های غربی نیز با این پیش‌بینی شوکه شدن‌شان را از آنچه رخ می‌دهد، پنهان نمی‌کنند. شریک استراتژیک ایران چگونه توانسته موقعیتی چنین استثنایی را در بازارهای جهانی از آن خود کند. چین چرا مقصد مطلوب سرمایه‌گذاران خارجی است؟ اینها پرسش‌های مهمی است که پاسخ مبسوط به‌آنها می‌تواند نشان دهد مطلوب سرمایه‌گذاران خارجی کجاست.

چهار دهه پیش خانواده‌های نه‌چندان کوچک و جمع و جور آن روزهای چین پولی در بساط نداشتند. کم کم با تصویب قانون تک‌فرزندی فقر به جای آنکه میان هفت عضو خانواده تقسیم شود، میان سه عضو خانواده خودی نشان می‌داد.دامنه تغییرات در این پر جمعیت ‌ترین کشور جهان؛ اما سیاستش را دستخوش زلزله‌ای عظیم کرد و از پس آن اقتصاد این کشور متحول شد؛ «انقلاب کمونیستی» چین را تکان داد. تا پیش از تحول اقتصادی اما چین هنوز با فقر آشنا بود و از پس تحول اقتصادی در این کشور،چین به جای جهان بازار‌های جهان را تسخیر کرد. چین متکی به کشاورزی حالا تغییر ذائقه داده است. با لغو قانون تک‌فرزندی پیش‌بینی می‌شود، خانواده چینی نیز در آینده‌ای نزدیک تغییر شکل بدهد. لغو این قانون مهم نیز تحت تاثیر همان اسم رمز است؛ «اقتصاد». کمبود نیروی کار دولتمردان این کشور را به این نتیجه رساند که لازم است تغییری در این عرصه رخ دهد. این قانون تیری است که دو نشان را می‌زند؛ هم افزایش نیروی کار را در دو دهه آینده سبب می‌شود و هم می‌تواند از «دوز» افسردگی خانواده‌های چینی اندکی بکاهد. آنجا که اقتصاد جهان را به اشغال خود درآورده، طعم تلخ افسردگی را در کام دارد. شاید این طعم را بتوان مهم‌ترین بحران اجتماعی در کشوری خواند که هر چند بخش مهمی از جمعیتش سیگار می‌کشند، نرخ اعتیاد بالایی ندارد و واژه بحران قرابتی با پدیده طلاق در آن ندارد. کار مهم‌ترین بخش زندگی چینی‌هاست. این سال‌ها با کاهش شتاب رشد اقتصادی چین و تعطیلی برخی کارخانه‌ها، کار نایاب‌تر از قبل شده و مراقبت برای یافتن آن نیز بیش از پیش خود را به رخ می‌کشد. کار و بیکاری، جادوی همین واژه‌هاست که طعم افسردگی را در کام ساکنان «اژدهای زرد» جای داده است. چین در چهار دهه اخیر تغییر کرد و مردمان فقیر این کشور به چشم خود تغییر را دیدند. آنها که در خانه‌های ١٨ متری و ٢٠ متری، حاشیه کارخانه‌های بزرگ و مراکز اقتصادی خانه داشتند، این روزها آپارتمان‌های ٨٠ متری را مناسب طبقه متوسط می‌دانند. کارگران ٣٠ سال پیش تصور نمی‌کردند که چنین چینی را تجربه خواهند کرد. افزایش سطح رفاه و پیشرفت و توسعه اقتصادی، اجتماع این کشور را نیز تحت تاثیر قرار داده است. چینی‌ها این روزها بیش از هر زمانی درصددند، چهره‌شان را شبیه دیگر مردمان جهان کنند. ساکنان اژدهای زرد شاید از عبارت چشم بادامی چندان دل خوشی ندارند که عمل زیبایی چشم به یکی از درآمدزاترین فعالیت‌ها در چین بدل شده است. از هر چند ١٠ نفر حتما یکی چشم خود را به تیغ جراحی سپرده؛ برای بازتر کردن محدوده چشم و خط انداختن روی پلک. خط که روی پلک می‌افتد، نماد زیبایی در چین تلقی می‌شود. پیش از این نیز چینی‌ها آرزوی چشم‌های درشت را داشتند اما تبلورش تنها در شخصیت‌های کارتونی بود که چشمهایشان گرد‌تر و درشت‌تر از معمول بود. حالا پیشرفت علم پزشکی سبب شده چینی‌ها رویا را به واقعیت بدل کنند و چشم‌های خود را به دست جراحان بسپارند تا شکل و شیوه‌اش مانند دیگر ساکنان کره زمین شود. آیا تغییر ظاهر چین، تغییر نگاه این کشور به جهان را به دنبال خواهد داشت؟ پاسخ مثبت است، چون رییس‌جمهور تازه نگاهی دیگر دارد.
رییس‌جمهور جدید چین دو سالی است ردای ریاست را بر تن کرده و در همین دو سال نهضتی جدی برای مبارزه با فساد به راه انداخته است. مقام‌های چین به صراحت می‌گویند این برنامه هیچ خط قرمزی ندارد و شاید حضور بوشی لای یکی از بلندمرتبه‌ترین مقام‌های چینی که عضو «پولیت برو» بود، در زندان گواه همین مدعا باشد. بوشی لای هر چند در کمیته هفت تا ٩ نفره پولیت برو (هیات مرکزی حزب کمونیست اتحاد جماهیر شوروی که رهبری سیاسی و قدرت حقیقی جماهیر شوروی را در دست دارد و مقر آن کرملین (مسکو) است) که بالاترین رکن کمیته مرکزی خلق چین است، عضویت داشت اما این مقام بالا نیز نتوانست وی را از مجازات مصون کند. آن‌گونه که مطبوعات چینی گزارش داده‌اند، از زمان روی کار آمدن رییس‌جمهور جدید در سال ٢٠١٤ تاکنون بیش از ١٢ هزار نفر از مسوولان اجرایی این کشور به جرم فساد از کار برکنار شده و مورد محاکمه قرار گرفته‌اند. جرم «بوشی لای»، سرشناس‌ترین تابلودار فساد؛ اما دریافت رشوه از افراد و شرکت‌ها برای صدور مجوزهای خاص بود. آنگونه که گزارش‌ها نشان می‌دهد، وی به واسطه همسرش مبادرت به دریافت مبالغ کلانی تحت عنوان رشوه کرده است. حالا هم محکوم به بازگرداندن اموال است و هم در انتظار اجرای حکم اعدامش روزها را در زندان به شب می‌رساند.
سردمدار مبارزه با فساد نیز در چین کسی نیست جز «شی جی پینگ»، هفتمین رییس‌جمهور جمهوری خلق چین که در خانواده‌ای سیاسی متولد شد. پدر خانواده منتقد دولت چین در گذشته بود و از بنیانگذاران حزب کمونیست به شمار می‌رود. هرچند وی پست‌های مختلفی از جمله رییس نهاد تبلیغات سیاسی ‌و معاون نخست‌وزیری را به عهده داشته اما زمانی که «شی جی» ‌١٠ ساله بود، پدرش پاکسازی و برای کار به یک کارخانه فرستاده شده است. در ١٥سالگی «شی»، پدر در جریان انقلاب فرهنگی و تسلط مائو به زندان افتاد. با این حال پینگ جوان در شاخه جوانان حزب فعالیت کرد. پیش از انتخاب به عنوان رییس‌جمهور نیز زیر ذره‌بین رسانه‌های غربی قرار داشت تا جایی که وقتی چند ماهی در مطبوعات و نشست‌های عمومی دیده نشد، روزنامه امریکایی واشنگتن پست احتمال زخمی شدن وی را مطرح کرد. این البته مساله‌ای دور از ذهن نیست که مقامی در چین زخمی شود و ماجرا به عدم حضور در انظار عمومی ختم شود. این شیوه بسیاری از زردپوستان است. کره شمالی نیز چنین سیاستی را در اعلام اخباری از این دست پی می‌گیرد. غلظت این سیاست در چین هر چند مانند کره شمالی نیست، تداعی‌کننده بخشی از روندی است که در این نقطه از جغرافیا، معمول خوانده می‌شود. هر خبری در کره شمالی ابتدا رازی است که باید فاش شود. گاه رازها تایید می‌شوند و معنای خبر می‌گیرند و گاهی نیز چنین نیست. به هر روی غیبت شی جی پینگ با اعلام دبیرکلی وی در حزب کمونیست به پایان رسید. انتخاب همزمان وی به عنوان رییس کمیسیون نظامی مرکزی این گمانه را مطرح کرد که وی آینده‌ای خاص در پیش دارد و قرار است رهبر بعدی چین باشد. شی در یکی از نخستین سخنرانی‌ها در مقام جدید گفت که مردم چین انتظار تحصیلات بهتر، ‌شغل‌هایی باثبات و ‌درآمد بیشتر، ‌امنیت اجتماعی قابل اعتمادتر، ‌مراقبت‌های پزشکی با استانداردهای بالاتر، ‌شرایط زندگی راحت‌تر و محیط‌زیست زیباتر را دارند. اینچنین بود که حزب کمونیست در نوامبر ٢٠١٣ دستور یک سری اصلاحات اقتصادی و اجتماعی را صادر کرد؛ اصلاحاتی که «جامع» و «عمیق» توصیف شده و گفته می‌شود که پس از اصلاحات سال ١٩٩٢ در چین مهم‌ترین اصلاحات اساسی این کشور هستند.
نگاهی به روند فعالیت‌ها در چین برای ایرانی که تغییر نگاهش به جهان را با نگاه به شرق به نمایش گذاشت، خالی از لطف نیست؛ بررسی اینکه بزرگ‌ترین جذب‌کننده سرمایه‌های خارجی در جهان چه مسیری را برای رسیدن به امروز طی کرده، از پس سالیان طولانی فقر و رشد خیره‌کننده اقتصادی در چهار دهه اخیر.
هر چند در میان سرمایه‌گذاران خارجی چین، کمتر ایرانی به چشم می‌خورد و رابطه ایرانی‌ها با چینی‌ها به خرید کالاهای ارزان قیمت محدودتر است تا سرمایه‌گذاری برای تولید، اما محمد خوشنام یکی از اندک ایرانیانی است که حلقه رابطه با چین را شکسته و شرایطی متفاوت را برای خود رقم زده است. او یکی از کسانی است که کنار اسمش، صفت سرمایه‌گذار خارجی در چین معنا می‌دهد.
سال‌هاست در چین فعالیت می‌کند و از حضور در چین برای کسب و کار به عنوان یک تصمیم استراتژیک یاد می‌کند. می‌گوید پیش‌تر، سه دهه قبل در اروپا کار می‌کردم، در آن ب&

ویدیو مرتبط :
افزایش ورود سرمایه گذاران خارجی به بازار سرمایه ایران