آرمان نوشت: آیت‌ا... هاشمی شخصیتی ملی

آرمان نوشت: آیت‌ا... هاشمی شخصیتی ملی

آرمان/ متن پیش رو در آرمان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

بخشی از تغییر و چرخشی که آیت‌ا... هاشمی‌رفسنجانی در دهه‌های مختلف در اندیشه‌اش داشته است اختیاری و مقداری دیگر غیراختیاری بوده است، یعنی مقداری از این کنشگری به اراده خود ایشان و مقداری از طریق فشار جریان‌های رقیب شکل گرفته است. تعامل بین ساحت اجبار، الزام و اختیار باعث شده است آیت‌ا... هاشمی کنشگری ویژه‌ای را در صحنه جمهوری اسلامی داشته باشد. درباره اختیار باید گفت دو مساله اساسی در ایده‌ها، آرمان‌ها و رفتار آیت‌ا... هاشمی وجود دارد؛ یکی مفهومی است که از انقلاب اسلامی تحت عنوان عدالت اجتماعی آمده و دیگری هم بحث توسعه است. اتکا کردن به هر کدام از آنها امکان جابه‌جایی را در سخن، کلام و مواضع ایشان فراهم می‌کند. آنجایی که مساله اصلی عدالت اجتماعی است آیت‌ا... هاشمی یک نوع سوگیری سیاسی و اجتماعی را انجام می‌دهد و جایی که مساله ایشان توسعه است نوعی دیگر. در جاهای دیگری هم تلاش کرده است توافقی از توسعه و عدالت را در بحث‌هایش به وجود آورد. در این زمینه همچنان مساله وجود دارد و خود آقای هاشمی باید بگوید که به کدام طرف بیشتر گرایش دارد. در جایی که به عنوان کنشگر اصلی در سازندگی است مساله اصلی او توسعه است و جایی هم که در کلیت انقلاب اسلامی است بحث عدالت اجتماعی است. اختیار و جابه‌جایی‌اش او را به نقش‌های مختلف، کنشگری مختلف و حوزه‌های مختلف هدایت کرده است. این دو نوع از ظهور او، هم اختیاری و هم آگاهانه بوده‌اند. در جایی که اجباری بوده نوع موضع‌گیری جریان‌های رقیب باعث آن شده است. جریان‌های رقیب تلاش کرده‌اند او را به عنوان نماد جریان توسعه یا نماد جریان عدالت اجتماعی قلمداد نکنند. برای نمونه هنگامی که آقای احمدی‌نژاد سربرمی‌آورد مساله اصلی مفهوم توسعه نیست، بلکه عدالت اجتماعی است که از آن تعبیر دیگری وجود دارد و آقای هاشمی‌رفسنجانی مجبور به موضع‌گیری مخالف می‌شود و همین موضع‌گیری جدید او را به کنشگری دیگر بدل و گروه اجتماعی جدیدی را با او همراه می‌کند. خود آقای هاشمی هم متوجه این نکته است که این اتفاق روی داده و برای همین بازیگری خاصی انجام می‌دهد. دیگری هم جریان توسعه و سازندگی است که سعی می‌کند آقای هاشمی‌رفسنجانی را نماد توسعه نداند و تعبیری دیگر از توسعه دهد. مورد دیگر که بحث جریان‌های رقیب آقای هاشمی بوده است، بحث دموکراسی است. در مجلس‌های ششم و هفتم آقای هاشمی از طرف جریان دموکراسی‌خواهی مورد نقد قرار می‌گیرد. این موارد اجبارهایی هستند که آقای هاشمی را به مواضع جدیدی می‌کشاند و شرایط جدیدی را برای بازیگری او در عرصه‌های مختلف اجتماعی و سیاسی شکل می‌دهند. در مواردی که اختیاری بوده او با تمام توانش تلاش کرده است موضعی را اتخاذ کند که شرایط انقلاب اسلامی در آن لحاظ شده باشد، اما در مواردی که اجباری بوده است محدودیت‌هایی وجود داشته‌اند که توان عمل را از او گرفته‌اند، اما او با تمام توانش تلاش کرده است موضع درست را در پیش بگیرد. این موارد باعث شده‌اند آقای هاشمی تبدیل به یک کنشگر اثرگذار ملی شود که نیروی بیشتری از نیروهای اجتماعی در اطراف او قرار بگیرند. نیرویی که از بسیاری از افرادی که تنها به یک جریان سیاسی متصل هستند بیشتر است. آقای هاشمی بیش از اینکه نماد یک ایده یا جریان خاص باشد نماد کلیت جمهوری اسلامی است. او یک شخصیت کاملا ملی است که نقش یک بازیگر ملی را در ایران بازی می‌کند. کمتر در کنشگران سیاسی معاصر می‌بینیم که هم دغدغه نظام، استحکام آن و حل مشکلاتش را داشته باشند و هم اینکه به عدالت‌طلبی و توسعه فکر کنند. این نوع از عملکرد تصمیم‌گیری‌های پیچیده‌ای را می‌خواهد. یکی از اتفاقات خوبی که در جمهوری اسلامی افتاده است ظهور و تولد آقای هاشمی است که در واقع ساحت ملی دارد و می‌تواند افراد بیشتری را به نسبت کسانی که تنها نماینده یک گرایش هستند با خودش همراه کند.

*تقی آزاد ارمکی

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید telegram.me/akharinkhabar

ویدیو مرتبط :
از ملی شدن صنعت نفت تا ایران1400 در نگاه آیت الله هاشمی