۹ پرسش و پاسخ در خصوص احتمال وجود سیاره‌ی نهم

کانوت/ چندی پیش دو دانشمند از انستیتوی فناوری کالیفرنیا دلایلی مبنی بر وجود سیاره‌‌ی نهم در منظومه‌ی شمسی ارائه داد‌ند که با استقبال جامعه‌ی علمی روبه‌رو گشته است. در این بخش تلاش شده تا با طرح پرسش‌های کلیدی و پاسخ‌های کوتاه به شرح این فرضیه‌ی علمی بپردازیم.
۱) آیا به راستی سیاره‌ای دیگر در منظومه‌ی خورشیدی کشف شده است؟
خیر، این تنها یک فرضیه‌ی علمی‌ برپایه‌ی محاسبات ریاضی و مدل‌سازی‌های رایانه‌ای است، با این تفاوت که این‌بار مستندات درخورتوجهی از این فرضیه‌ی علمی حمایت می‌کنند. همچنین بسیاری از دانشمندان به‌نام نیز از این فرضیه‌ی علمی استقبال کرده‌اند.
۲) ابعاد این سیاره چقدر است؟
قطر آن حدود ۳برابر قطر زمین یا اندازه‌ای برابر با یک مینی- نپتون (نپتون کوچک) است، جالب است بدانید قطر این سیاره مشابه قطر سیاره‌های فراخورشیدی است. همچنین جرم آن حدود ۱۰ برابر جرم زمین است.
۳) مختصات مداری این سیاره چیست؟
مدار آن در نزدیک‌ترین موقعیت ۲۰۰برابر فاصله‌ی زمین تا خورشید (یا ۲۰۰ واحد نجومی) است. به بیان دیگر این سیاره در نزدیک‌ترین حالت ۲۶/۶ _بیست‌وشش و شش‌دهم_ ساعت نوری از خورشید فاصله دارد. همچنین در دورترین موقعیت مداری بین ۶۰۰ تا ۱۲۰۰ واحد نجومی از خورشید دور می‌شود. هر یک سال این سیاره حدود ۱۵۰۰۰هزارسال زمینی است.
۴) آیا اخترشناسان پس از محاسبات مداری توانسته‌اند آن را رصد کنند؟
خیر، برنامه‌ی جستجوی این سیاره با استفاده از تلسکوپ ۸ متری «سوبارو» (متعلق به ژاپن) به تازگی آغاز شده و با توجه به حجم فرایند‌های جستجو و بررسی احتمال می‌رود دست‌کم حدود ۵سال زمان لازم باشد.
با توجه به گستردگی نواحیِ هدف لازم بود تلسکوپی به کار گرفته شود که از میدان دید بسیار بازی برخوردار باشد. به این ترتیب تنها تلسکوپ ایده‌آل برای چنین اهدافی تلسکوپ ۸متری «سوبارو» است که میدان دید آن ۷۵برابر میدان دید تلسکوپ «کِک» است.
۵) این فرضیه از سوی چه کسانی و با چه استنادی مطرح شده است؟
این فرضیه‌ی علمی از سوی دو سیاره‌شناس به نام‌های «کنستانتین باتیگین» و «مایک براون» از انستیتوی فناوری کالیفرنیا مطرح شده است. این دو دانشمند با گمانه‌زنی در خصوص دلیل آرایش مداریِ شک‌برانگیز ۶ جرم در کمربند کایپر این فرضیه را استوار کردند. ۶ جرم مورد بحث در نزدیک‌ترین نقاط نسبت به خورشید به شکلی خوشه‌نما نسبت به هم آرایش می‌گیرند که به احتمال زیاد متاثر از نیرویی گرانشی یک جرم بزرگ‌تر _همان سیاره‌ی نهم_ است. بر طبق محاسبات و مدل‌سازی‌های رایانه‌ای احتمال اینکه این چینش اتفاقی رخ‌داده باشد تنها ۰/۰۰۷ _هفت هزارم درصد_ است!
۶) نقاط ضعف این فرضیه چیست؟
«دِیو جوییت» کاشف “کمربند کایپر” به این فرضیه خوش‌بین است اما از وضعیتِ حمایتیِ تنها ۶ جرم از این فرضیه ابراز نگرانی کرده و گفته اگر جرم دیگری در این مجموعه کشف شود تمام فرضیه زیر سوال خواهد رفت.
همچنین چراییِ فاصله‌ی بسیار زیاد این سیاره از خورشید پرسش درخورتوجهی است که البته «کنستانتین باتیگین» و «مایک براون» نیز با مطرح کردن بحث کشش‌ها و رانش‌های گرانشی به هنگام تولد منظومه‌ی شمسی پاسخ‌هایی نسبی برای آن ارائه داده‌اند.
شانس پایین رصدپذیر بودن این جرم به دلیل نسبت بحرانیِ ابعاد پایین در فاصله‌ی زیادش نیز مشکل دیگریست که اثبات این فرضیه را تهدید می‌کند.
۷) دیدگاه ناسا در خصوص این فرضیه چیست؟
دید کارشناسان و دانشمندان نسبت به این فرضیه مثبت و امیدوارکننده است اما مانور بیش‌ از حد رسانه‌ها و امتیازگیری از این فرضیه برای جذب مخاطب موجی از اشتیاق کاذب را در برخی از اقشار علاقه‌مند به وجود آورده است. به همین علت چند روز پیش «جیم‌گرین» مدیر بخش علوم سیاره‌ای ناسا در بیانه‌ای اقدام به شفاف‌سازی کرده و تاکید نمود که «این تنها یک فرضیه علمی است!»
۸) اهمیت اثبات وجود این سیاره چیست؟
افزون بر کشف سیاره‌ای نو در منظومه‌ی شمسی که برای همه‌ی علاقه‌مندان دانش نجوم جذاب است اما در صورت اثبات وجود این سیاره و سپس شناسایی اجرامی که تحت تاثیر گرانش آن هستند مدل پیشین منظومه‌ی شمسی و برخی از دیگر نظریات مرتبط با آن اصلاح خواهند شد.
۹) شانس وجود سیاره‌ی نهم چند درصد است؟
۷۵ درصد!

منبع: کانوت