زبان فارسی در هند/ پیشرفت، توقف یا افول

به گزارش ایرنا؛ در دوران سلطنت گورکانیان زبان فارسی به عنوان زبان اصلی حکومت و اداری هند انتخاب شد و همه مکاتبات درآن زمان به زبان فارسی صورت می گرفت و همین علت می توان مشاهده کرد آثار مکتوب و نسخ خطی زبان فارسی در اقصی نقاط کشور پهناور هند بسیار وجود دارد.
در زمان تسلط انگلیس بر شبه قاره هند ابتدا زبان اردو و سپس زبان انگلیسی جایگزین زبان فارسی دراین کشور شد.
کارشناسان می گویند:زبان رایج اغلب مسلمانان هند اردو است که حدود 40 درصد از لغات و کلمات آن با فارسی مشترک است و این ظرفیت مناسبی برای گسترش زبان فارسی در هند است.
ایالت «اتارپرادش» هند یکی از 22 ایالت این کشور است که حدود 200 میلیون جمعیت دارد و بخش عظیمی از جمعیت آن مسلمان هستند و به زبان اردو صحبت می کنند.
از نکات قابل تامل درباره افول جایگاه زبان فارسی در هند اینکه در برخی از دانشگاه های این کشور که در گذشته بخش مستقل زبان فارسی داشت اکنون بخش زبان فارسی به علت کاهش ظرفیت دانشجو به زیرمجموعه زبان های دیگر همچون اردو و عربی تبدیل شده و این روند ادامه دار، زنگ خطری برای علاقه مندان به فرهنگ و زبان فارسی در هند است.
درحال حاضر تقاضاهای زیادی در دانشگاه های هند برای اعزام استادان زبان فارسی و منابع آموزشی از ایران به این کشور وجود دارد اما هنوز به این درخواست ها پاسخ مناسب داده نشده است.
استادان درحال حاضر گرچه تلاش فراوانی برای گسترش زبان فارسی کرده اند اما آنگونه که باید بر تاریخ، فرهنگ، تمدن و هنر فارسی تسلط کافی ندارند و ادامه این روند، افول زبان فارسی در این کشور را تشدید خواهد کرد.
دانشگاه های علیگر، دهلی، جواهر لعل نهرو، جامعه ملی اسلامی ، کشمیر، لکنو، بنارس، پتنا، بوپال، عثمانیه، بمبئی، گوهاتی، بی آرامبیدکر(مظفرنگر) و مگد، از دانشگاه هایی هستند که در هند گروه فارسی مستقل دارند.
مراکز تحقیقات زبان فارسی نیز در دانشگاه های علیگر، مولانا آزاد، پتنا، مالیر کوتلا و احمدآباد، فعالیت دارند.
با این وجود هنوز آمار دقیقی از تعداد مراکز آموزش زبان فارسی در هند در دسترس نیست.
اما این نکته را می توان دوباره یادآور شد که با وجود سابقه درخشان زبان فارسی در هند، اکنون شاهد روند نزولی آن در این کشور هستیم، گرچه شیب آن کم است و به همین علت کسی آن را احساس نمی کند اما ادامه این روند می تواند ضایعه ای جبران ناپذیر باشد.
استادان و کارشناسان زبان و ادبیات فارسی در هند که در طول سالهای گذشته تلاش های فراوانی برای حفظ و احیای زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره هندوستان انجام داده اند، از فرازو نشیب ها و مسایل و مشکلات در این مسیر می گویند و در این زمینه دیدگاه های مختلفی را بیان می دارند.
دکتر «چندر شکر» رییس بخش فارسی دانشگاه دهلی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا با بیان اینکه زبان فارسی آن گونه که تصور می شود در هندوستان افول نکرده است، می گوید: از حدود 150 سال پیش با حضور انگلیس در هند، زبان فارسی که زبان رسمی هندوستان بود جای خود را به زبان انگلیسی داد ولی با این وجود زبان فارسی همچنان از اعتبار و جایگاه ویژه ای در هندوستان برخوردار است.
وی افزود: درحال حاضر در بیش از 50 دانشگاه هند زبان و ادبیات فارسی تدریس می شود و همچنین در چندین دانشگاه هند بخش مستقل فارسی وجود دارد و موسسات ویژه تحقیقات فارسی نیز ایجاد شده که از آن جمله به دانشگاه های «حیدرآباد» و «پتنا» می توان اشاره کرد.
به گفته وی ؛ آنچه امروز موجب نگرانی شده جذب تعدادی از دانشجویان بخش فارسی به دیگر زبان ها است زیرا دانشکده های زبان های خارجی در برخی زبان ها بورس هایی تحصیلی برای دانشجویان این زبان ها درنظر گرفته اند که موجب جذب تعدادی از دانشجویان از زبان های دیگر از جمله زبان فارسی به این زبان ها شده است.
این استاد زبان فارسی در هندوستان بر ضرورت اتخاذ روش های تشویقی برای جذب دانشجویان به زبان فارسی در دانشگاه های هند تاکید کرد و گفت: اکنون از طرف دولت هند برخی تشویق های دولتی از جمله جذب در مناسب دولتی و تسهیلات شغل یابی و همچنین بورس های تحصیلی برای دانشجویان زبان فارسی این کشور در نظر گرفته شده که تاثیر بسزایی داشته است اما این تشویق ها باید از طرف دولت ایران نیز صورت گیرد.
وی به برگزاری دوره های آموزشی و سمینارهای مختلف زبان فارسی و نسخ خطی فارسی در هندوستان اشاره و اظهار کرد: در دانشگاه های هندوستان نه تنها از هند بلکه از بسیاری کشورهای اروپایی و آمریکا نیز دانشجوی زبان فارسی تحصیل می کنند و تلاش های زیادی برای توسعه زبان فارسی صورت گرفته است.
رییس بخش فارسی دانشگاه دهلی با تاکید بر جایگاه مهم زبان فارسی در هندوستان، گفت: زبان فارسی در هندوستان از کشمیر تا کرالا و در اقصی نقاط این کشور زبانزد مردم است اما این اندازه نیز برای ما راضی کننده نیست و تلاش می کنیم به توسعه بیشتر زبان فارسی درهند کمک کنیم .
وی به اعزام دانشجویان زبان فارسی هند به ایران برای گذراندن دوره های دانش افزایی زبان فارسی اشاره کرد و اظهار کرد: از 5 سال پیش تعداد زیادی دانشجوی زبان فارسی از هند برای شرکت در دوره های دانش افزایی به ایران اعزام شده اند اما امسال با توجه به افزایش میزان هزینه های دریافتی از دانشجویان این روند متوقف شده است .
«چندر شکر» گفت که با توجه به توان مالی پایین دانشجویان هندی، آنان امکان شرکت در این دوره ها را ندارند و این موضوع مشکلاتی را بوجود آورده است که باید از سوی مسئولان و دست اندرکاران ایران برای این مشکل راه حلی اندیشیده شود زیرا این مشکلات موجب ضربه به زبان فارسی می شود.
وی خاطرنشان کرد: درحال حاضر گروه های آلمانی و اسپانیایی بورس هایی را برای دانشجویان هندی اختصاص داده اند و برخی دانشجویان زبان فارسی نیز جذب این بورس ها شده اند که باید برای این مسئله چاره ای اندیشیده شود.
این استاد زبان فارسی با اشاره به شرایط جدید سیاسی در جهان و توافق هسته ای صورت گرفته میان ایران و قدرت های غربی، اظهار امیدواری کرد این شرایط جدید، زمینه مناسبی را برای توسعه هرچه بیشتر ارتباطات فرهنگی میان ایران و هند و توسعه زبان و ادبیات فارسی در هندوستان فراهم آورد.
رییس بخش فارسی دانشگاه دهلی با انتقاد از عدم اعزام استادان زبان فارسی در سال های اخیر از ایران به هند اظهار کرد:حضور استادان ایرانی زبان فارسی تاثیر زیادی در انتقال ، فهم و گسترش زبان فارسی در این کشور دارد ولی متاسفانه حدود 12 سال است که هیچ استادی از ایران برای تدریس به هند اعزام نشده است .
وی با انتقاد از وزارت علوم ،تحقیقات و فناوری ایران در تایید نکردن مدارک دکترای زبان فارسی دانشگاههای هند اظهار کرد:دانشجویان ایرانی زبان فارسی در هند توانسته بودند به حفظ و احیا و تقویت زبان فارسی در هندوستان کمک زیادی کنند اما با این تصمیم وزارت علوم ایران و تایید نشدن مدرک دانشجویان ایرانی در رشته زبان فارسی و به تبع آن کاهش تعداد دانشجویان ایرانی این رشته، آسییب های زیادی وارد شد و به نظر می رسد مسئولان وزارت علوم ایران باید در این زمینه تجدید نظر کنند.
استاد زبان فارسی دانشگاه دهلی، برگزاری دوره های دانش افزایی و تبادل استاد و دانشجو را از دیگر راههای تقویت زبان فارسی در هندوستان عنوان کرد.
دکتر «آذرمیدخت صفوی» رییس مرکز تحقیقات زبان فارسی دانشگاه علیگر هند نیز معتقد است: تاثیر زبان فارسی در تمام زوایای فرهنگ و تاریخ هند مشاهده می شود و مردم این کشور بدون زبان فارسی نمی توانند شناخت کاملی از تاریخ کشور هند داشته باشند.
وی درخصوص اهداف تاسیس مرکز تحقیقات زبان فارسی در هندوستان می گوید: بسیاری از متخصصان این حوزه زبان فارسی را به خوبی نمی دانند و لازم بود مرکزی تاسیس شود تا اطلاعاتی که در کتاب های تاریخی فارسی نظیر تاریخ «فیروزشاهی» ،طبقات ناصری و کتب تاریخی بسیار مهمی که در زمان اکبر شاه نوشته شده است، به زبان های دیگر ترجمه شود.
این استاد فارسی دانشگاه علیگر هند می افزاید: اگر کسی در هند بخواهد به تاریخ و فرهنگ خود احاطه کامل داشته باشد باید منابع فارسی را مطالعه کند و لازم است اطلاعات این منابع استخراج و در اختیار مردم عادی قرار گیرد .
وی اظهار کرد: استادان زبان فارسی باید نسخه های خطی موجود را فهرست بندی و در اختیار علاقمندان به زبان فارسی دراین کشور قرار دهند زیرا تعداد زیادی نسخه خطی در کتابخانه های دولتی و شخصی این کشور وجود دارد.
«علی فولادی» رایزن فرهنگی پیشین کشورمان در«دهلی نو» معتقد است:گرچه زبان فارسی در مقایسه با سایر زبان ها در هند از جایگاه خوبی برخوردار است اما این زبان به عنوان زبان کلاسیک و ادبی با پیشینه طولانی در هند نیازمند حمایت و گسترش بیش از پیش است.
وی افزود:زبان فارسی درهند حدود یک هزار سال سابقه دارد که درحدود 60 دانشگاه ، دانشکده و یا ترکیبی از آنها توسط 170 استاد تدریس می شود.
رایزن فرهنگی پیشین کشورمان ، وجود میلیون ها نسخه خطی ارزشمند به زبان فارسی در کتابخانه های هند ، کتیبه های نصب شده به زبان فارسی درمقبره ها و مکان های تاریخی و اشتراکات فرهنگی بین دو کشور را از ظرفیت ها و سرمایه های دوکشور برای توسعه زبان فارسی در هند دانست .
وی کمبود استادان زبان فارسی در هند را از مهمترین مشکلات آموزش زبان فارسی در هند ذکر کرد و افزود: در سه سال گذشته حتی یک استاد زبان فارسی از دانشگاههای ایران به هند اعزام نشده است درحالی که حداقل باید سالی چهار استاد زبان فارسی به هند اعزام شود.
دکتر «علی اعظم خسروی» رایزن پیشین علمی کشورمان در هند نیز ، با اشاره به کمبود استاد زبان فارسی درهند گفت: کمبود استاد زبان فارسی را می توان با اعزام استادان و دانشجویان برای فرصت های مطالعاتی و تحقیقاتی تا حدودی برطرف کرد.
وی با اشاره به ظرفیت فراوان گسترش زبان فارسی در هند اظهار امیدواری کرد با اعزام استادان و دانشجویان زبان فارسی از ایران به هند شاهد شکوفایی هرچه بیشتر این زبان در دانشگاهها و مراکز علمی این کشور باشیم.
«مجید احمدی» مسوول بخش فارسی رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در هند نیز گفت:زمانی زبان فارسی نفوذ و گسترش زیادی در هند داشت به عنوان نمونه در دوره اکبر شاه بسیاری از آثار ادبی و تاریخی هندوها به زبان فارسی ترجمه شد و حتی کتاب رامایانا «کتاب مقدس هندوها» مانند شاهنامه فردوسی به فارسی ترجمه شد.
وی افزود: با وجود این سابقه درخشان زبان فارسی در هند اکنون شاهد روند نزولی آن در این کشور هستیم گرچه شیب آن کم است و به همین علت کسی آن را احساس نمی کند اما ادامه این روند می تواند ضایعه ای جبران ناپذیر باشد.
بسیاری از کارشناسان و علاقمندان قند پارسی در هند با ابراز نگرانی از غربت و عسرت زبان فارسی در این کشور پهناور خواستار توجه بیشتر سرزمین مادری زبان فارسی «ایران» به توسعه و رشد آن و کمک برای بازگشت به دوران اوج این زبان در شبه قاره هستند.
آساق*268*1600 **1488**1392

انتهای پیام /*

ویدیو مرتبط :
فراگیری زبان فارسی طلبه های جوان در حوزه های علمیه هند