ترکیه در مرحله ابتدایی بحران خطرناک قرار دارد/ اهداف انفجار اخیر استانبول

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «عبدالباری عطوان» سردبیر روزنامه الکترونیکی رای‌الیوم در مقاله‌ای نوشت: هر مقاله‌ای که در آن درباره ورود بحران سوریه به سالی جدید می‌نویسیم، آخرین تحولات در عرصه‌های سیاسی و نظامی سوریه را بررسی می‌کنیم به این امید که زاویه متفاوتی برای خواننده ارائه کنیم که به دلیل تکرار حوادث، احساس خستگی می‌کند ولی این بار به نظر می‌رسد که وضعیت فرق کرده یا اینکه ما فکر می‌کنیم که این‌گونه شده است.

در این مقاله درباره نقطه محوری، که یکی از مهم‌ترین ستون‌های این عرصه بوده و چه‌بسا در آینده نیز خواهد بود یعنی سرنوشت «بشار اسد» رئیس‌جمهوری سوریه و مسئله ماندن یا نماندش در قدرت، سخن نمی‌گوییم بلکه درباره دشمنانش سخن می‌گوییم که کناره‌گیری وی از قدرت طی ماه‌های اولیه بحران را پیش‌بینی می‌کردند و این موضوع آن ایام خیلی زیاد مطرح می‌شد و به‌ویژه همسایه تُرک یکی از آنها بود که طی 5 سال گذشته نقش بارزی را در این بحران ایفا کرد؛ چه از طریق ایجاد ائتلاف‌های منطقه‌ای و بین‌المللی برای ساقط کردن رئیس‌جمهوری سوریه و چه از طریق حمایت از معارضان مسلح سوری و ارائه کمک به آنها یا به عبارتی بهتر از طریق تسهیل انتقال پول و سلاح و عناصر تروریستی به سوریه به منظور تسریع بخشیدن به این ماموریت (سرنگون کردن اسد).

طی 5 سال گذشته نمی‌توانستیم تصور کنیم که روزی از روزها چشم‌هایمان را باز کنیم و شاهد انفجارهای تروریستی در قلب دو پایتخت ترکیه یعنی آنکارا، پایتخت «رسمی» و استانبول، پایتخت «تاریخی» آن باشیم. خطر بحران ترکیه کمتر از بحران سوریه نیست به‌رغم اینکه، بحران ترکیه هنوز در ابتدای راه است و شرایط دو کشور نیز فرق می‌کند.

حمله‌ای، که روز شنبه یک عامل انتحاری با جلیقه انفجاری خود در قلب خیابان «استقلال» مشهورترین خیابان برای بازارگردی در استانبول انجام داد، چهارمین حمله در نوع خود از ابتدای سال تاکنون بوده است؛ این انفجار شمار قربانیان (حملات تروریستی ترکیه) را به 80 کشته و بیش از 300 زخمی افزایش داد.

«افکان آلا» وزیر کشور ترکیه، روز یکشنبه اعلام کرد، عامل این حمله فردی به نام «محمد اوزترک» متولد سال 1992 در منطقه «غازی عینتاب»است- غازی عینتاب هم‌مرز با شهر«حلب» سوریه است- و معلوم شد که این فرد عضو «داعش» و تحت پیگرد بود، این بدان معناست که او کُرد و یا سوری نیست.

آن چه این حمله را با حملات مشابه قبلی متمایز می‌کند این است که قربانیان این حمله 3 اسرائیلی هستند و بیشتر مجروحان آن را همچنین اسرائیلی‌ها شامل می‌شوند؛ امری که «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی را پریشان کرده و او را مجبور کرد که هشداری جدی به اسرائیلی‌ها درباره عدم سفر به ترکیه صادر کند.

انفجارهای سابق به‌ویژه انفجاری، که در منطقه توریستی «سلطان احمد» در استانبول صورت گرفت، گردشگران آلمانی را هدف قرار داد و به کشته شدن 10 نفر از آنان انجامید. طبق اعلام منابع رسمی در ترکیه، حملات در خیابان استقلال و منطقه سلطان احمد مشابه بودند یعنی اینکه هر دوی این حملات یک هدف مهم را دنبال می‌کنند و آن ضربه زدن به موسم گردشگری ترکیه و ایجاد رعب و وحشت در دل گردشگران خارجی است که به نظر می‌رسد این هدف تا حدود اندکی محقق شده است؛ به‌گونه‌ای که رزرواسیون مراکز گردشگری برای موسم تابستان آینده تاکنون حدود 40 درصد کاهش یافته است و این وضعیت روند سعودی طی می‌کند. این یعنی خزانه ترکیه نزدیک حداقل 15 میلیارد دلار را از دست می‌دهد. (درآمد گردشگری ترکیه سالیانه حدود 36 میلیارد دلار است)

یکی از غافلگیری‌های انفجار اخیر در خیابان استقلال این است که تمام کشته‌شدگان در این حمله اسرائیلی هستند به جز یک شهروند ایرانی بدشانس، که به صورت تصادفی در منطقه حادثه بود. این مساله هم آنکارا و هم تل‌آویو را  آشفته کرده و پرسش‌های زیادی در این زمینه مطرح کرده است که آیا این حمله ماهیتی سیاسی دارد و به طور مثال به دنبال تخریب روابط ترکیه و اسرائیل است که در حال حاضر و در پی مذاکرات فشرده میان دیپلمات‌های طرفین، به سرعت به سمت عادی‌سازی پیش می‌رود؟

چه‌بسا هنوز زود است که با این رویکرد گمانه‌زنی کنیم؛ زیرا اطلاعات ارائه شده توسط آنکارا و تل‌آویو همچنان اندک است و تحقیقات نیز در مراحل ابتدایی قرار دارد ولی اگر مشخص شود عامل انتحاری، که جلیقه انفجاری‌اش را در خیابان استقلال در وسط گردشگران منفجر کرد، تعمدانه به دنبال کشتن اسرائیلی‌ها بود، (می‌توان گفت) این انفجار تحولی منحصر به فرد به‌شمار می‌رود که دارای پیامدهای زیادی می‌شود؛ زیرا هدف قرار دادن گردشگران اسرائیلی در سایه توافق‌های «اسلو»، تن دادن تشکیلات خودگردان فلسطینی به هماهنگی امنیتی برای حمایت از اسرائیلی‌ها- چه شهرک‌نشین باشند و چه نظامی- و تمایل جنبش «حماس» برای محدود کردن عملیات‌های استشهادی در داخل اراضی اشغالی و منحصر شدن این عملیات‌ها به نظامیان، در حال «منقرض» شدن است.

این موضوع که وزیر کشور ترکیه داعش را مسئول انفجار اخیر اعلام کرد همان‌گونه که این گروه مسئول انفجار منطقه سلطان احمد معرفی شد، قانع کننده و موجه نیست آن هم به یک دلیل ساده؛ چرا که داعش مسئولیت هیچ کدام از انفجارهای ترکیه را بر عهده نگرفته، این در حالی است که این گروه در به عهده گرفتن مسئولیت انفجارها در مناطق دیگر تردید نمی‌کند و به سرعت مسئولیت خود را اعلام می‌کند همان‌گونه که مسئولیت حمله 10 روز پیش در شهر «بن قردان» تونس واقع در در نزدیکی مرزهای این کشور با لیبی را به عهده گرفت.

اگر اتهام‌های رسمی دولت ترکیه مبنی  بر مسئول بودن داعش در حمله اخیر استانبول صحت داشته باشد این یعنی نقض آتش‌بس اعلان نشده میان دو طرف است. ما و پیش از ما دولت ترکیه نیز باید وقوع حملاتی خطرناک‌تر را پیش‌بینی کنیم که تفرجگاه‌های توریستی معروف در جنوب را هدف قرار دهد همان جایی که اکثر گردشگران آن را شهروندانی از کشورهای اروپای غربی و اروپای شمالی به‌ویژه انگلیس و اسکاندیناوی شامل می‌شوند و تعداد آنها در مجموع 36 میلیون گردشگر در سال تخمین زده می‌شود

زمان حمله وحشت‌آور و چالش برانگیز است زیرا یک ماه پیش از افتتاح نمایشگاه «اکسپو»، که به میزبانی ترکیه در تفرجگاه «آنتالیا» در جنوبش این کشور برگزار خواهد شد، رخ داده است به‌ویژه اینکه دولت ترکیه به این نمایشگاه برای به حرکت درآوردن چرخ اقتصادی کند شده‌اش بسیار امید بسته است. موضوع قابل توجه این است که ترکیه برای تبلیغ گردشگری این کشور و نشان دادن اوضاع آرام در تفرجگاه‌ها از ستاره‌های جهانی مانند «جنیفر لوپز» ، «مادونا» و «جاستین بیبر» دعوت کرده است و بعید نیست که انفجار اخیر منجر به پیچیده شدن این ماموریت شود.

دولت ترکیه در حال جنگ در 3 جبهه است بدون آن‌که همپیمانی داشته باشد که بتواند به آن اعتماد کند:

نخست: حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، که مورد حمایت روسیه و  «ولادیمیر پوتین» رئیس‌جمهوری آن و دشمن سرسخت «رجب طیب اردوغان» (رئیس‌جمهوری ترکیه) است. دولت ترکیه این حزب را متهم کرده است که مسئول 2 انفجار اخیر در آنکارا است که چند هفته پیش منجر به کشته شدن 30 نفر شدند.

دوم: حزب «اتحاد دموکراتیک کُردهای سوریه» است که دولت ترکیه از مشارکت نمایندگانش در مذاکرات ژنو سوریه جلوگیری کرد و قابل توجه اینکه، این حزب مورد حمایت همزمان آمریکا و روسیه است.

سوم: داعش، البته اگر اتهام‌های وزیر کشور ترکیه مبنی بر مسئول بودن این گروه در انفجارهای منطقه سلطان احمد و خیابان استقلال درست باشد.

این سه دشمن از نوع سنگین وزن‌ها هستند که در درجه بالایی از خطر قرار دارند. این خطر از آن‌جا ناشی می‌شود که حزب کارگران کردستان در بافت اجتماعی و جغرافیایی ترکیه تنیده شده است و باندهایی خفته و بیدار در دو پایتخت و دیگر شهرهای ترکیه دارد ولی حزب اتحاد دموکراتیک کُردهای سوریه و شاخه نظامی آن یعنی «یگان‌های حمایت مردمی» در نزدیکی مرزهای ترکیه و سوریه مستقر هستند. اگر به داعش منتقل شویم، می‌بینیم که طبق گزارش‌های خبری، بیش از دو هزار عضو این گروه تروریستی از اتباع ترکیه هستند و در میان برخی اقشار جوان متدین این کشور نیز هوادارانی دارد.

اکنون و به مناسبت ورود بحران سوریه به ششمین سال خود، درخصوص بحران و بن‌بست اردوغان و دولت و کشور او و بیشتر شدن دشمنان در اطرافش سخن می‌گوییم... حالا باید دید با ورود این بحران به هفتمین سال خود، درباره بحران چه کسی سخن خواهیم گفت؟

پاسخ را به شما واگذارم می‌کنیم و باب گمانه‌زنی‌ها نیز باز است.

انتهای پیام/