از داستان ناگفته توسعه «لیام» تا تلاش برای تولید انرژی تجدیدپذیر

دیجیاتو/ مکان دقیقش نامشخص است؛ کارمندان اپل می گویند که چند کیلومتری با مقر اصلی فاصله دارد اما، مکانش نامشخص است و در گوشه ای از زمینی قرار گرفته که از آن برای پارک خودروها استفاده می شود.

اپل، شرکتی که پیش از این برای رازداری بیش از اندازه اش معروف بود، این روزها با دامنه گسترده ای از افشای موارد مختلف پیش از معرفی رسمی محصولات اش رو به روست. در همان پارکینگ و در یک ساختمان دور افتاده که به یک انبار می ماند، پرده ای بر روی یک دستگاه قرار گرفته؛ دستگاهی که کارمندان اپل می گویند سه سال در دست توسعه بوده و البته از آن، هیچ نشانه ای به بیرون درز نکرده است؛ دستگاهی که اپل باور دارد پیش از این مانندش دیده نشده، چرا که چنین محصولی تا کنون از سوی هیچ شرکت دیگری توسعه نیافته است.

ساختمان واقعا شبیه به یک انباریست. از کنار کارتن های خالی و شلوغی های عجیب رد می شوید تا به یک دستگاه بزرگ برسید؛ رباتی که «لیام» (Liam) نام دارد.

لیام یک ربات بزرگ اندام است که از ۲۹ بازوی رباتیک مستقل برخوردار بوده که هر کدام استعداد خاص خود را دارند. در حالی که این روزها توسعه ربات های خطوط سر هم بندی محصولات (اسمبل) طرفداران خاصی دارند، لیام آمده تا روندی معکوس داشته باشد و هنر خویش را در جدا سازی قطعات از هم نشان دهد.

این ربات غول پیکر در دوشنبه هفته گذشته، و در مراسم دوم فروردین اپل رونمایی شد اما مسئولان این کمپانی اکنون می گویند که حتی بسیاری از کارمندان خود این شرکت نیز از وجود چنین دستگاهی اطلاع نداشته اند؛ تعداد افرادی که به توسعه اش اشتغال داشته اند، بسیار اندک بوده است.

اپل در مراسم سپتامبر ۲۰۱۵ خود، زمانی که آیفون 6s را رونمایی کرد، خبر از حضور طرح جدیدی داد که خریداران آیفون در ایالات متحده می توانستند وارد آن شده و موبایل خود را به شکل سالانه و همزمان با معرفی نسل جدید، بروز رسانی کنند. اکنون شاید بهتر متوجه شوید که اپل چرا سه سال گذشته را صرف توسعه لیام کرده است. شرکت مورد اشاره طرحی در اختیار خریداران این موبایل قرار می دهد به نام Apple Care، که در صورت انتخاب آن، هر حادثه ای که برای آیفون رخ دهد، موبایل شما به رایگان یا تعمیر می شود و یا تعویض.

اکنون موبایل هایی که برای تعویض در اختیار اپل قرار گیرند، به دو مرکز مختلف در ایالات متحده ارسال می شوند؛ مراکزی که در آن ها نسخه ای از ربات لیام حضور دارد و بخش های مختلف آیفون را از هم جدا می کند. اپل، خودش سازنده آیفون است، و چه کسی بهتر از همین شرکت می تواند اجزای این تلفن همراه را جدا کرده و آنها را بازیافت نماید؟

ماموریت «لیام» چیست؟
اپل با توسعه لیام سعی دارد تا مشکلی که اکنون در صنعت توسعه ابزارهای تکنولوژیک دیده می شود تا را تا حدی رفع کند: مشکلی به نام هدر رفتن قطعات الکتریک. اپل کار خود را فعلا از ایالات متحده آغاز کرده چرا که در این کشور، قوانین زیست محیطی سختی وجود دارد و از طرفی، برای مشتری، دانستن میزان سبز بودن یک محصول، اهمیت بالایی در هنگام خرید آن دارد.

اگرچه در کنار همه این مسائل، اپل اکنون تنها در آمریکا چنین اقداماتی را آغاز کرده اما گسترش آن به مرزهای دیگر، یک چالش بسیار بزرگ تر از توسعه لیام است.

این ربات هوشمند توسعه یافته تا به دقت بخش های بسیاری از آیفون را از هم جدا و جمع آوری کند؛ از پیچ ها گرفته تا درگاه سیم کارت، باتری یا ماژول دوربین. همه بخش ها یک به یک از بدنه دستگاه جدا می شوند تا بعدا بازیافت آنها ساده تر گردد. پیش از این اپل از دستگاهی برای جدا کردن بخش های مختلف آیفون استفاده می کرد که شامل آهن رباهای متعددی می شد و قطعات را با نیروی خود از هم جدا می کرد. همین موضوع، عمل بازیافت را دشوار تر می کرد چرا که به هر قطعه ای، بخشی از قطعه دیگر هم باقی می ماند.

لیام با دقت رباتیک خود، به گونه ای بخش های یک آیفون را از هم جدا می کند که بعدا شیشه و فلز، با هم ترکیب نشوند. در نهایت قطعات بازیافتی می توانند به شرکت های دیگر تامین کننده فروخته شوند. این عناصر مربوط به فلزاتی نظیر نیکل، آلومینیوم، مس و یا عناصر دیگر نظیر کبالت و تنگستن هستند و از سوی همان شرکت هایی که آنها را خریداری می کنند، در توسعه محصولات دیگر مورد استفاده قرار می گیرند، به جای اینکه در محل دفن زباله ها ریخته شوند.

تجزیه شدن بسیاری از این عناصر، چندین دهه به طول می انجامد و در این بین، فرایند تجزیه شدن آنها نیز زیان هایی را به زمین می رساند. بر اساس اظهار نظر «DoSomething.org»، در هر سال بین ۲۰ الی ۵۰ میلیون تن گجت الکتریکی دور ریخته می شود. صرفا در ایالات متحده، گجت های الکتریکی تشکیل دهنده دو درصد از زباله هایی هستند که به محل های دفن زباله راه پیدا می کنند.

برخی فعالان محیط زیست، پیش از این به اپل اتهام «سبزشویی» وارد کرده و گفته بودند که این شرکت در زمینه بازیافت گجت های الکتریکی که به دور انداخته می شوند، کار خاصی انجام نمی دهد. (توضیح: سبزشویی واژه‌ ای است که به دورویی انسان‌ های به‌ ظاهر دوستدار محیط زیست اشاره دارد، به این صورت که با نام حمایت از محیط زیست، به آن صدمه می‌ زنند.)

حال لیام، تلاشی است در راستای برداشته شدن گامی صحیح در زمینه بازیافت درست محصولات الکتریکی توسعه یافته از سوی اپل. البته هر چند که این پروژه به شکل کاملا محدود آغاز شده و ربات یاد شده اکنون صرفا قادر به از جداسازی قطعات یک مدل از آیفون است.

بر خلاف حفاظت شدید از پتنت ها و قابلیت های ویژه ای که این شرکت در محصولات اش قرار می دهد، مدیران اپل می گویند که امیدوار هستند سایر رقبا، حتما این ربات را کپی کرده و توسعه نمونه مشابهی را در دستور کار خود قرار دهند. اپل همچنین خبر می دهد که در حال حاضر هیچ کمپانی دیگری را نمی شناسد که به این روش مشغول بازیافت ابزارهای الکتریکی باشد. اهالی کوپرتینو البته حاضر نیستند مبلغی که برای توسعه لیام هزینه کرده اند را فاش نمایند.

لیام چگونه کار می کند؟
لیام یک ربات انسان نما نیست؛ شباهتی هم به Wall-E یا ترمیناتور ندارد
گروه کوچکی از مهندسین در اپل، توسعه Liam را بر عهده داشته اند و نامی که به این ربات تعلق گرفته نیز از سوی همین گروه انتخاب گشته. شاید اولین باری که با «Liam» رو به رو شدید، تصور کرده اید که کارکترهای به کار رفته در این کلمه، مخفف کلمات دیگری هستند اما چنین نیست. مهندسان توسعه دهنده اش می گویند که در همان روزهای اول، بی هیچ دلیل خاصی چنین نامی را برگزیده اند و در نهایت هم اپل آن را با همین نام رونمایی کرد.

لیام یک ربات انسان نما نیست؛ شباهتی هم به Wall-E یا ترمیناتور ندارد. در عوض، قد بلند آن باعث می شود تصور کنید که با یک خط تولید، از نوع افقی اش رو به رو هستید. بخشی از آن ثابت است و موتورها در آن جای گرفته اند در حالی که بازوهای رباتیک برای از گشودن آیفون طراحی گشته اند.

در حالی که موتورهای ثابت لیام هستند که کار اصلی را انجام می دهند، ۲۹ بازوی رباتیک را می بینیم که آیفون را باز می کنند. برخی از این بازوها به دریل مجهز شده اند، برخی دارای پیچ گوشتی هستند و برخی هم نیروی مکش دارند.

یک شخص مسئول دستگاه، آیفون ها را در نوار انتقال قرار می دهد و پروسه آغاز می شود. اپل می گوید نواری که به لیام راهی می شود، تا ۴۰ آیفون را در خود جای می دهد. از هم گشایی هر آیفون زمان بسیار کوتاهی به طول می انجامد با این حال، مهندسین خبر می دهند که بهبود فرایند انجام کار و روان تر شدن آن، هنوز هم در دست بررسی است.

قبل از هر چیز، نمایشگر از بخش پشتی آیفون جدا می شود. سپس نوبت به جدا شدن باتری از شاسی می رسد که البته همانطور که می دانید، با چسب به بدنه آیفون چسبیده شده. اپل می گوید که جدا سازی باتری از بدنه دستگاه با دقت بیشتری انجام می شود. این شرکت همچنین خاطر نشان می کند که جدا سازی باتری از موبایل های هوشمند توسط نیروهای انسانی، امری خطرناک است که توسط ماشین توسعه یافته، این خطر برای انسان از میان برداشته شده است.

قطعه ها به روش های مختلف جمع آوری می شوند. همانگونه که در ویدیوی فوق دیده اید، پیچ ها پس از باز شدن، توسط یک مکش به محفظه ای وارد می شوند در حالی که درگاه سیم کارت، صرفا از سوی لیام رها می شود و در جعبه ای که زیر دستگاه قرار گرفته می افتد. هر قسمت از لیام، متشکل از یک نمایشگر تبلت مانند است که به شکل تجعب آوری، اپل از آیپدهایش برای این نمایشگرها استفاده نکرده است. در این نمایشگرها پروسه و روند فعالیت هر یک از بازوهای رباتیک به نمایش کشیده می شود. در صورتی که یک خطا بروز کند و برای مثال قطعه ای به شکل صحیح جدا نشود، همین نمایشگرها، موضوع را به اطلاع ناظر می رسانند.

قطعه قطعه شدن یک آیفون توسط لیام تنها ۱۱ ثانیه زمان می برد
گاهی بازوهای رباتیک با هم به همکاری می پردازند و علت نیز در آن است که ب