بی‌حرمتی به تاریخ/ سالن‌های تئاتر در قرق سیم‌ها و کابل‌ها

به گزارش خبرنگار مهر، تئاتر نصر، پارس، فردوسی و ... و بسیاری از نخستین سینماهای تهران در خیابان لاله زار متولد شده بودند. وقتی پای صحبت بازیگران قدیمی سینما و تئاتر می نشینید از همه این سالن ها خاطرات بسیاری دارند اما بسیاری از این سالن ها این روزها انبار مغازه های الکتریکی شدند.

تهران گردی عضو شورای شهر تهران این هفته به تئاتر و بازدید از سالن های قدیمی نمایش تهران اختصاص داشت. احمد مسجد جامعی دلیل این انتخاب را برگزاری جشنواره تئاتر فجر و پنجاهمین سال تاسیس سالن تئاتر سنگلج می داند.

اسماعیل خلج بازیگر پیشکسوت سینما و تئاتر یکی از میهمان های ویژه تهران گردی است که درباره تئاتر سنگلج می گوید: از سال ۴۴ که این سالن افتتاح شد بلااستثنا همه نمایش های آن را دیده ام مگر نمایش هایی که در تهران ندیدم.

خلج با خاطره ای از عزت الله انتظامی و افتتاح این سالن با خنده تماشاگران ادامه می دهد: اولین کاری که در این سالن به نمایش درآمد امیر ارسلان نامدار بود، عزت الله انتظامی جوان روی صحنه می آید قری می دهد و اسم امیر ارسلان را روی زبانش می آورد که همین حرکت و ادای او باعث خنده تمام تماشاگران می شود.

اما شکل گیری تئاتر سنگلج هم داستان جالبی دارد. زمین این مجموعه در دهه ۶۰ زمین بایری بود که بانوی ارمنی آن را برای ساخت تئاتر به شهرداری وقف می کند. به گفته احمد مسجد جامعی این اولین بار بود که زمینی برای سالن تئاتر وقف می شد.

اتابک نادری مدیر سابق مجموعه تئاتر سنگلج درباره ساخت آن می گوید: استاد آرشاوین باباییان که طراح تئاتر ملی ایران و سازنده تالار وحدت بود از مازاد مصالح آنجا سنگلج را ساخت. سیما کوبان تابلوی کاشی سردر سالن سنگلج را طراحی کرده و چون ذهنیت متولیان تئاتر سنگلج اجرای کارهای ملی و ایرانی بود کاشی کاری آن هم برگرفته از سنت های معماری ایرانی است. این تابلو اولین تابلوی کاشی تهران محسوب می شود که رامشگران را با لباس های ایرانی در دوره های مختلف نشان می دهد.

در ادامه پای استاد سمندریان به صحبت های اسماعیل خلج باز می شود: سمندریان می گفت سالن سنگلج طوری طراحی شده که وقتی روی سن می ایستی فکر می کنی تماشاگر جلوی دماغت ایستاده است. از بس صمیمت و نزدیکی است که در این سالن وجود دارد.

سالن سنگلج خیلی زود تبدیل به پاتوق نویسندگانی شده که می خواستند نمایش ایرانی بنویسند و روی صحنه اجرا کنند.

قدیمی ترین ساختمان تئاتری که قرار است موزه شود

گروه تهران گردی در ادامه مسیر به تئاتر نصر رسید، سالنی چسبیده به گراند هتل.

خسرو خورشیدی از قدیمی ‌ترین طراحان دکور تئاتر و معماران پیشکسوت دیگر میهمان ویژه تهران گردی است. وقتی ساختمان گراند هتل را می بیند زیر لب زمزمه می کند: بی حرمتی به تاریخ.

تمام اتاق های گراند هتل در قرق الکتریکی هاست و آن معماری کهن زیر سیم ها و کابل ها پنهان شده است. خورشیدی خطاب به مسجد جامعی می گوید: دیگر نمی توانم توی این راهروها قدم بزنم، حالم از این بی حرمتی بد می شود.

خورشیدی ادامه می دهد: همه جای دنیا این پیشینه ها حفظ می شود غیر از ایران که با سهل انگاری همه آنها را نابود می کنیم.

احمد مسجد جامعی هم با اشاره به تئاتر نصر که در حال بازسازی بود می گوید: سه کار ویژه درباره این سالن تئاتر در حال اجراست. اول اقداماتی برای ظاهر در حال انجام است تا وضعیت سالن خراب تر از شرایط فعلی نشود.

عضو شورای شهر ادامه می دهد: از سوی دیگر تئاتر نصر یکی از گزینه های اصلی ما برای تبدیل به موزه تئاتر است و ضمن حفظ این مجموعه موضع درخوری برای تئاتر هم داشته باشیم. همچنین سه دستگاه جهاد دانشگاهی، وزارت ارشاد و زیباسازی قرار است به مناسبت سی و پنجمین سال تئاتر فجر اینجا را آماده کنند، ردیف بودجه ای هم برای تئاتر نصر و سنگلج در نظر گرفته ایم. اگر این کارها انجام شود امیدوارم گراند هتل هم وضعیت بهتری پیدا کند.

سالنی که در آتش سوخت/ تولد تئاتر پارس

در امتداد خیابان لاله زار و گذر از سینماهایی که تبدیل به انبار سیم و کابل شده اند به سالن مخروبه در دست تعمیر دیگری می رسیم که زمانی تئاتر فرهنگ نام داشت. این سالن در زمان ناصرالدین شاه آشپزخانه صدراعظم بود و در سال ۱۳۱۸ بعد از سال ها دست به دست چرخیدن تبدیل می شود به تئاتر فرهنگ.

در سال ۱۳۲۴ آتش به جان این سالن افتاد. چند سالی به تعطیلی اجباری رسید اما بعد از بازسازی به تئاتر پارس شهره شد که تا دهه ۸۰ هم میزبان علاقمند به تئاتر بود.

وارد سالن که می شویم صندلی های خاک گرفته و قدیمی سال هاست منتظر علاقمندان به نمایش هستند و سن سالن هنوز خاطره اجراهای نه چندان دور را دارد. احمد مسجد جامعی می گوید: این سالن در سال ۸۲ ثبت ملی شده است و امیدوارم هرچه سریعتر مراحل بهسازی آن صورت گیرد.

ویدیو مرتبط :
اعتماد کابل البرز تولید سیم و کابل استاندارد