معرفی کتاب/ صفر تا صد اصالت بشر از دید ژان پل سارتر

آخرین خبر/ رسوب های ذهنی مبتنی بر جبر، بر اندیشه های ما سنگینی می کند. لایه ای از این رسوب ها در قرن اخیر بدین صورت درآمده است که بسیاری از ما هرگونه رویدادی را در خانۀ خود به بیگانگان نسبت می دهیم و پیش پای خود را نمی بینیم، و تا وضع چنین است بیگانه برای تسلط بر ما به هیچ سلاحی نیاز ندارد؛ همین یک او را بس است.
پادزهر این سمّ – که ذهن را عاطل و باطل می گذارد... رواج دادن اندیشه های مبتنی بر آزادی (اختیار) است.
بر افکار و روش سارتر – فیلسوف آزادی – چند ایراد وارد است و از همین رو همچنانکه در سی و دو سال پیش، در مقدمۀ چاپ اول این کتاب نوشتم، غرض از ترجمۀ این مختصر، به هیچ رو، تبلیغ اگزیستانسیالیسم نیست. نشان دادن نقطه های ضعف این فلسفه نیز در اینجا میسر نیست و فرصتی دیگر می طلبد.
آنچه در اینجا بر آن تأکید می شود توجه به اختیار آدمی است، و قلمرو گستردۀ اقتدار او. این گفته که بشر آزاد است، بدان معنی است که خود آدمی می تواند و باید در سرنوشت خود مؤثر واقع شود، می تواند دشمن را واپس براند و بر موانع پیروز گردد. انصراف از این اختیار – و از این قدرت – ستمی آشکار است، بر خود و بر هموطنان خود. و از همین جا بحث مسؤولیت مطرح می شود؛ همۀ ما دربرابر آنچه بر ما می گذرد مسؤولیم و باید در طرد بدی ها و چاره کردن نابسامانی ها بکوشیم.
برخی از منتقدان می گویند که مسألۀ مسؤولیت، آنچنانکه سارتر مطرح کرده، کهنه شده است. شاید چنین باشد، ولی هیچ یک از اینان به ما نمی گوید که طرح مسألۀ مسؤولیت، در روش تازۀ آن چیست! این سارتر بود که، با وجود تعهد در جناح چپ، حملۀ شوروی سابق به مجارستان را در سال 1956 به شدت محکوم کرد و لشکرکشی آن کشور به «بهار پراگ» در سال 1968 ضایعه ای در سوسیالیسم شمرد. و بی گمان آن بانوی نویسندۀ امریکایی که در بحبوحۀ جنگ بُسنی و هرزه گوین، نمایشنامه «در انتظار گودو»یِ بکت را در شهر سرایوو در نور شمع اجرا کرد، گوشۀ چشمی به بحث مسؤولیت نویسنده داشت که تا به امروز منسجم ترین آن را سارتر مطرح کرده است.
اگزیستانسیالیسم و اصالت بشر
ژان پل سارتر
مصطفی رحیمی
انتشارات نیلوفر



منبع: آخرین خبر