فیسبوک و سودای تسلط بر دنیا در سر؛ تهدیدات پیش رو و استراتژی های این شبکه اجتماعی کدامند؟

موسم بهار از راه رسیده و در اسکله فورت ماسون سانفرانسیسکو که پیشتر نقش یک پایگاه نظامی را داشته منظره بسیار زیبایی خلق شده است. انبار بزرگی که زمانی محل نگهداری آذوقه و تسلیحات بوده حالا نقش سازمانی پیدا کرده و به چراف های چشمک زن، تابلوه و سازه های اداری مزین شده است.

درست در پشت بنا نمایی بسیار زیبا از جزیره آلکاتراز دیده می شود که جان می دهد برای گرفتن عکس و آپلود کردن در اینستاگرام. اما بگذارید به موضوع اصلی این مطلب بپردازیم. حدودا دو هفته پیش یعنی در تاریخ 24 فروردین این بنا میزبان کنفرانسی به نام F8 بود (عبارت F8 از سنتی دیرینه در فیسبوک ریشه گرفته و به یک رقابت هشت ساعته هک مربوط می شود).

این مراسم که با حضور برنامه نویس ها و هکرها برگزار می شود از همان ابتدا هم شکل رسمی و خشک خود را نداشت و برای نمونه از یک گروه موسیقی اسکاتلندی دعوت شده بود تا در جریان آن برای حاضران بنوازند.

در مقابل گروه موسیقی اما جمعیتی عظیم گر آمده بودند که گاه با گروه همخوانی می کردند و گاهی نیز ترجیح می دادند شنونده باشند. این رویداد از سال 2007 میلادی تا به امروز تقریبا هر سال برگزار شده است و در ابتدا به عنوان ابزاری برای جلب توجه جامعه توسعه دهندگان مورد استفاده قرار می گرفت و حالا به نوعی سکوی پرتاب فراگیر و مهندسی شده برای طرح های سالانه این شرکت بدل گردیده است.

بسیاری از 2600 نفر شرکت کننده این مراسم مبلغی در حدود 595 دلار را پرداخت نموده بودند تا دریابند چطور می توانند محصولات دیجیتالی خود را با فیسبوک یکپارچه سازی نمایند و از این طریق به نوعی در میان خیل عظیم مخاطبان این شبکه اجتماعی حضور پیدا کنند.

گروه موسیقی که به آن اشاره کردیم درست روی همان استیجی مشغول به اجرا بود که مارک زاکربرگ حضور داشت و نطق افتتاحیه کنفرانس را هم از روی آن ارائه کرد.

در ادامه تک خوان گروه شروع بذله گویی کرد و مدیرعامل 31 ساله این شرکت را با کایلو رن شرور در جنگ ستارگان مقایسه نمود تا به نوعی یخ جمع را بشکند و از سردی آن بکاهد.

از آن نقطه به بعد، هورا کشیدن و کف زدن های حاضرین در سالن بلند و بلندتر شد و بهتر می شد شوخ طبعی و طنز خاص مراسم را تشخیص داد. اما شاید هیچیک از این اتفاقات همانند وعده چند ساعت قبل زاکربرگ در مورد عرضه یک هدست رایگان واقعیت مجازی و اسمارت فون سامسونگ نتوانست نظر حاضران را به خود جلب نموده و آنها را با مراسم همرنگ و همسو کند.

برای این مخاطبان که بی صبرانه انتظار دریافت هدست رایگان را می کشیدند، زاکربرگ ستاره واقعی بود و بیش از هر فرد دیگری در سالن به او توجه می کردند.

به همین خاطر، وقتی حاضرات سالن را خطاب قرار می داد، مثل این می ماند که مردم پای صبحت رئیس جمهور خود هستند و با دل و جان به حرف هایش گوش می دادند. او اینطور صحبت هایش را شروع کرد: «ما از دنیای جوامع منزوی به یک جامعه جهانی تبدیل شده ایم و این جامعه برایمان از هر چیز دیگری بهتر است. زاکربرگ «ماموریتش» را متصل کردن این دنیا به هم قلمداد می کند.»

مدیرعامل این شبکه اجتماعی پرمخاطب در ادامه اینطور گفت: شجاعت می خواهد که امید را بر ترس ترجیح دهید. پیام این مدیر جوان با آن لباس های ساده و روزمره اش کاملا واضح و روشن بود: فیسبوک حالا یکی از «کله گنده ها»ی دنیاست و در چالش های بزرگ جهانی و برنامه ریزی هایی که برای سعادت و آینده جوامع صورت می گیرند، در نظر گرفته می شود.

مقیاس مخاطبان این شبکه اجتماعی غیرقابل پیش بینی است. بالغ بر 1.6 میلیارد نفر دست کم ماهی یک بار از فیسبوک استفاده می کنند که در واقع نیمی از کل جمعیت کاربران اینترنت را تشکیل می دهد. البته باید در نظر داشته باشید که این رقم بدون احتساب کاربران دیگر سایتهای متعلق به این شبکه اجتماعی نظیر واتس اپ است که حالا شمار استفاده کنندگان ماهانه آن از مرز یک میلیارد نفر فراتر رفته است و البته سایت اشتراک گذاری عکس یعنی اینستاگرام که چهارصد میلیون کاربر دارد.

این را هم باید اضافه کنیم که فیسبوک سرویس Free Basics را هم به بیش از 37 کشور دنیا ارائه نموده که در واقع پکیج رایگان و البته محدودی از اپلیکیشن ها را در اختیار کاربران موبایل قرار می دهد اما برخی از منتقدان باور دارند که فیسبوک با این کار می تواند تجربه آنلاین یک میلیارد نفر بعدی از کاربرانی آنلاین را تحت کنترل خود درآورد.

اُم مالک سرمایه گذار و روزنامه نگار سابق که پیشتر در مورد دستور کار پنهان شبکه های اجتماعی قلم می زد در این باره می گوید: «حتما شما هم شعارهای کلیشه ای فیسبوک در مورد متصل کردن دنیا به هم را شنیده اید اما اینکه آنها چنین کاری را صرفا برای خیرخواهی و امور بشردوستانه انجام می دهند به هیچ وجه پذیرفته شده نیست. او ادامه می دهد: اگر شما پولی را پرداخت نمی کنید پس خود محصول هستید.»

فیسبوک که در جریان سه ماهه آخر سال 2015 میلادی، حدود 5.8 میلیارد دلار درآمد داشت قادر است از کاربران خود پول در بیاورد، البته نه به این دلیل که جمعیت شان زیاد است بلکه به خاطر میزان زمانی که این افراد صرف استفاده از سرویس های ارائه شده توسط آن می کنند.

براساس اعلام تحلیلگران شرکت ComScore در ایالات متحده آمریکا، افراد 18 تا 34 ساله این کشور به طور متوسط 30 ساعت در ماه را صرف استفاده از سرویس های این شبکه اجتماعی می کنند که البته 24 ساعت این میزان به فیسبوک اختصاص دارد.

هر کلیک، هر لایک، هر نظر و هر ارتباطی که از طریق فیسبوک برقرار می شود برای غنی تر شدن پروفایل کاربران آن مورد استفاده قرار می گیرد. از این مرحله به بعد، برندها می توانند کاربران این شبکه اجتماعی را بر اساس سن و سال، موقعیت، وضعیت تاهل و علایق شخصی شان هدف فعالیت های بازاریابی خود قرار دهند. این همان نحوه پول در آوردن توسط فیسبوک است؛ پروفایل های ما که در واقع طعمه خوبی برای شرکت های تبلیغاتی هستند.

اما باز گردیم به خود فیسبوک. در پلتفرم این شبکه اجتماعی عاملی که کاربران را مشتاق به فعالیت نگه می دارد «محتواست». در فاز نخست نیز محتوای یاد شده شخصی بود؛ آپدیت هایی که در مورد حال و روز خود می گذاشتیم، عقایدمان، احساساتمان همگی در زمره این موارد بودند اما طولی نکشید که همگی دریافتیم دوستانمان آنطور که تصور می کردیم جالب نیستند.

فاز دوم عکس ها بودند. رواج اسمارت فون ها و بیشتر شدن جمعیت کاربران این دستگاه ها بدان معنا بود که دیگر هر کسی یک دوربین درون جیب خود دارد و این باور در میان بسیار شکل گرفت که تنها یک عکس می تواند هزار حرف نگفته را در مورد احساسات در خود داشته باشد.

و همین سرآغازی شد برای رشد و توسعه فیسبوک. در واقع همین قدرت تغییر است که به این شرکت امکان داده قدم به جایی بگذارد که دیگرانی نظیر توئیتر و مای اسپیس از آن عاجزند. این شبکه اجتماعی به لطف همین توانمندی توانسته از یک دایرکتوری یا بهتر بگوییم فهرست دیجیتالی برای دانشجویان به غول ارتباطات بدل شود.

وقتی این شرکت تشخیص داد که ما دوست داریم ارتباطاتمان خصوصی بمانند مسنجر را در قالب یک اپلیکیشن اختصاصی ارائه نمود که البته با موفقیت قابل توجهی هم همراه بود. به محض آنکه خطر سایت اشتراک گذاری عکس (یعنی اینستاگرام) محسوس تر شد، فیسبوک خریداری اش کرد اما به جای آنکه آن را با شبکه اجتماعی خود یکی نماید و برند اینستاگرام را از بین ببرد به آن اجازه داد که به صورت مستقل به فعالیت خود ادامه دهد.

فیسبوک برای منفعت عموم سرویس اینترنت رایگانش را راه اندازی نکرده است.

و حالا ما در فاز سوم هستیم:مقالات، ویدئو و عکس هایی را از طریق آن با دوستانمان به اشتراک می گذاریم که توسط سازمان های رسانه ای تهیه شده اند. این امکان نتنها برای کاربران بلکه برای رسانه ها نیز جذابیت دارد زیرا فیسبوک در واقع همان پلتفرمی است که هر کسی در آن در حضور دارد.

به لطف این شبکه اجتماعی دیگر نیازی نیست که شرکت های رسانه ای، کاربران را به سمت وبسایت های خود جذب نمایند و برای این منظور صرفا کافیست که محتوای مورد نظر خود را روی فید خبری کاربران قرار دهند. این استراتژی برای بالا بردن ترافیک کاربران در وبسایت متعلق به ناشران بسیار سودمند واقع شده است چراکه معمولا یک چهارم بازدید کنندگان آنها از این شبکه اجتماعی می آیند.

جدیدترین اقدام این شرکت «Instant Articles» یا مقالات فوری نام دارد که به ناشران امکان می دهد نمایی از مقالات خود را به صورت کامل و با امکان بارگذاری سریع به کاربران نشان دهند بی آنکه نیازی به ترک کردن اپلیکیشن این شبکه اجتماعی داشته باشند.

البته این امکان برای بازدیدکننده بسیار مفید است اما خالقان محتوا، ترافیک کاربران به وبسایت خود را از دست می دهد و دیگر کنترلی روی نحوه ارائه آن محتوا ندار&

ویدیو مرتبط :
فیسبوک یک شبکه اجتماعی یا یک ابزار جاسوسی