صعود «دید درشب» زیر نور کم سوی چراغ جام جم

رصد/ متن پیش رو در سایت تحلیلی "رصد" منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

«رضا رشیدپور» از نسل مجریان تلویزیونی دهه ۸۰ است. نسلی که با چهره هایی نظیر عادل فردوسی پور، فرزاد حسنی،احسان علیخانی، آزاده نامداری و فرزاد جمشیدی شناخته می شود. یکی از مهم ترین ویژگی های این نسل از مجریان، پیوند قوی میان هویت برنامه با ویژگی های شخصیتی و نحوه اجرای آنهاست. به عبارت دیگر برخلاف برنامه های تلویزیونی دردهه های گذشته که مجری تنها یک عضو از تیم تولید محسوب می شد، اینجا بدون حضور این دسته از مجریان، برنامه ها کاملا از محتوا و فرم خالی شده و ماهیت خود را ازدست می داد. البته در میان برنامه های پرمخاطب قدیمی، استثناهایی همچون«مسابقه هفته» مرحوم نوذری یا جلال مقامی در«دیدنیها» را نمی توان از یاد برد.

رشید پور و پدیده گفتگوهای چالشی در تلویزیون

رضا رشید پور مجری جوان و جویای نام ابتدای دهه ۸۰ و حالا میانسال و شناخته شده در دهه ۹۰، کارش را با نوشتن در مطبوعات آغاز کرد و پس از آن، سر از رادیو و برنامه «شب ایرانی» درآورد. در نخستین سال های دهه ۸۰ به برنامه صبحگاهی «صبح به خیر ایران» پیوست که آن روزها در برنامه های صبحگاهی صداوسیما یکه تازی می کرد.

مجری «دید درشب» محافظه کاری بیش از حد تلویزیون را مانع تولید چنین برنامه هایی می داند
این مجری آذری، پس از حدود چهار سال همکاری با «صبح به خیر ایران»، به برنامه های گفت و گو محور یا به اصطلاح «تاک شو» رو آورد که از شبکه تهران پخش می شد. او سه گانه تاک شوهای «مثلث شیشه ای»، «عبور شیشه ای» و «شب شیشه ای» را تهیه و اجرا کرد که هر کدام در زمان خود بسیار موفق بودند. در این برنامه ها، چهره های مطرح و محبوبی که مردم تقریبا هرگز آن ها را در تلویزیون ندیده بودند، روبه روی رشیدپور نشستند و راحت و بی تعارف حرف زدند.مهمانان برنامه و جنس سئوالات و پاسخ های مطرح شده، آن قدر جذابیت داشت که فایل های ویدئویی این برنامه ها در گستره وسیع تری از مخاطبان تهرانی دست به دست شود. ضمن این که بازخورد این برنامه در مطبوعات نیز گسترده بود.

به این ترتیب رشید پور به مصاحبه های چالشی و تاک شوهای جنجالی اش با چهره های معروف شناخته شد. با این حال برخی صحبت های جنجالی و نزدیک شدن او به خطوط قرمز و نارنجی صداوسیما باعث شد تا این سه گانه عمر چندانی نداشته باشند. پس از توقف تولید و پخش سه گانه های شیشه ای، رشید پورچند سالی را از رسانه ملی دور بود.در این مدت چند برنامه ترکیبی و مناسبتی در شبکه نمایش خانوادگی تولید کرد.پخش ویدئویی انتقادی از او در سال ۹۱ که در آن به شدت به سیاست های صدواسیمای تحت مدیریت ضرغامی تاخته بود،این گمان را ایجاد کرد که احتمالا باید برای همیشه از قاب جادو خداحافظی کند. اما دوسال بعد و در آخرین ماه های حضور ضرغامی در ساختمان شیشه ای جام جم، شاهد بازگشت بی سرو صدا و البته ناموفق رشیدپور درقالب جنگ طنزی به نام«عینک آفتابی» بودیم. برنامه ای که درآن علاوه بر طراحی ونویسندگی بازی در برخی آیتم ها را نیز به عهده گرفته بود.

دیددر شب، پخش در وب

«دید در شب» تازه ترین برنامه گفتگو محوررشیدپور است که پخش آن از اواخر شهریور ماه آغاز شد. این بار نه صداوسیما و نه شبکه نمایش خانگی که فضای مجازی میزبان برنامه های تولیدی او بودند. این برنامه از طریق سایت آپارات منتشر می شود و دیگر خبری از مخاطب میلیونی در سراسر کشور نیست.ریسکی بزرگ و ابداعی قابل توجه که پیش از این در این گستره رخ نداده بود. البته برخی شبکه های تلویزیونی و رادیویی اینترنتی کار خود را در این حوزه آغاز کرده بودند اما کمتر کسی حاضر می شد مهمانان درجه یک و جنجالی را خرج برنامه ای کندکه فقط در فضای مجازی قابلیت انتشار داشته و در نتیجه مخاطبان کمتری نسبت به تلویزیون دارد.

کرسی نشینان جام جم هنوز برنامه ای جامعه و عملیاتی برای استفاده از بستر فضای مجازی نداشته اند
با این حال رشیدپور این ریسک را به جان خرید و بازخوردهای سه ماه اخیر نشان می دهد که تا حد زیادی هم کامیاب بوده است. چهره هایی نظیر صادق خرازی، الهام چرخنده، شهرام جزایری، جعفرشجونی، مسعود ده نمکی، حسین پاکدل، سحر قریشی، اکبر عبدی، علی کفاشیان و… از جمله مهمانان شناخته شده«دید در شب» در سه ماه اخیر بودند و برخی قسمت های جنجالی نظیر برنامه الهام چرخنده، صادق خرازی، سحر قریشی و شجونی بازخوردهای گسترده و پوشش رسانه ای وسیع از جانب رسانه ها را به همراه داشت.

هر کدام از مصاحبه رشید پور بیشتر از یک ساعت زمان دارند، ولی نکته مثبت آن این است که با هر سرعت اینترنتی قابل پخش است. نکته قابل تامل این که رشیدپور در هر برنامه تاکید می کند که برای تلویزیون احترام ویژه ای قائل است و به شدت مایل است این برنامه را در تلویزیون اجرا کند.

با این حال خود او محافظه کاری بیش از حد تلویزیون را مانع تولید چنین برنامه هایی می داند و برخلاف بسیاری از مخاطبان وکارشناسان که تلویزیون را دارای گستره و عمق نفوذ بیشتری می دانند نظر متفاوتی در این زمینه دارد:«اینکه آیا تعداد مخاطب فضای مجازی بیشتر است یا تلویزیون شاید با هم اختلاف نظر داشته باشیم. دید در شب فقط از روی خود سرور آپارات یک میلیون و دویست هزار بار دانلود شده و همزمان بسیاری سایت های دیگر هم فایل برنامه ما را برای دانلود می گذارند. این ضریب نفوذ بالای فضای مجازی را نشان می دهد.جالب است که من هیچ وقت در برنامه های تلویزیونی ام در برنامه هشتم یا نهم به چنین بازتابی نرسیده بودم؛ حتی در «شب شیشه ای». اما درباره دید در شب بازخوردهای خوبی از مردم گرفتم. یادم هست که شب شیشه ای ۱۵ فروردین ۸۴ آغاز شد ولی در اواخر اردیبهشت ماه بود که کم کم سروصدای برنامه در رسانه ها و مطبوعات پیچید؛ اما در برنامه دید در شب از همان ابتدا همان طور که اشاره کردم بازخوردهای خوبی گرفتم. به همین خاطر ضریب نفوذ فضای مجازی را نباید نادیده گرفت، حالا من به کنار ولی مسئولان نباید نادیده بگیرند و بدانند که اینترنت با شدت و حدت در کشور ما نفوذ پیدا کرده است و باید بتوانیم از آن استفاده درست کنیم».

او در ادامه به این نکته هم اشاره کرده است که طرح ابتدایی این برنامه را در دو مقطع زمانی برای تولید در صداوسیما بارائه کرده است که با مخالفت رو به رو شد:« سال قبل به شبکه نسیم پیشنهاد دادم. جالب است بدانید، حتی ۳۰قسمت از برنامه ساخته شد البته ساختار برنامه کمی متفاوت بود. برنامه ای با نام «گوشی شو» با حضور ستاره ها و هنرمندان. الان آن ۳۰ برنامه در آرشیو صداوسیما خاک می خورد. اوایل امسال هم به شبکه ۳ همین طرح را ارائه دادم و مدیران محترم هم قول مساعدت دادند که این کار انجام می شود ولی به نتیجه خاصی نرسید و احساس کردم که با گذشت زمان از تولید این برنامه عقب می افتیم. دوستانم شبکه نمایش خانگی را پیشنهاد دادند که به صورت دی وی دی برنامه را ارائه کنیم اما من مخالف بودم و بعد شرکت محترم پست طرحی به ما داد که به صورت رایگان این دی وی دی را تحویل مردم بدهد.کم کم مقدمات این طرح را فراهم کردیم تا اینکه دوستان در صبا ویژن و آپارات وارد شدند و گفتند که ما می توانیم سامانه هوشمند اینترنتی را در اختیارتان قرار بدهیم. با هم به تفاهم رسیدیم و پروژه را آغاز کردیم».

استقابل گسترده از «دید در شب» و دست به دست شدن ویدئوهای آن در فضای مجازی و ابزارهای ارتباطی هوشمند نشان دهنده تغییر تدریجی ذائقه مخاطبان است اگرچه تلویزیون همچنان گزینه اول مخاطبان است و نباید در این مسیر راه افراط را پیمود اما تولیدات ویدئویی مبتنی برفضای وب هم می توانند در جذب بیننده همپای برنامه های پرمخاطب تلویزیون باشند.

علاوه بر این، موفقیت «دید در شب» نشان دهنده غفلت فعالان فرهنگی و مدیران صداوسیما از قابلیت های گسترده بستر فضای مجازی برای تولیدات ویدئویی است. از سوی دیگر کوچ گسترده بسیاری از برنامه سازان و هنرمندان از جام جم به سینما، شبکه نمایش خانگی و حالا فضای مجازی زنگ خطر را برای مدیران رسانه ملی به صدادر آورده است. تقویت روز افزون «دید درشب» و کم شدن سوی چشمان قاب جادو نتیجه منطقی همین غفلت است. در صورت حل مشکلات فنی و البته حمایت از هنرمندان و تولیدکنندگان ماهر و فعال در این عرصه، فضای وب می تواند رسانه ای تاثیرگذار درساحت فرهنگی کشور باشد. با این حال کرسی نشینان جام جم هنوز برنامه ای جامعه و عملیاتی برای استفاده از این عرصه و البته هنرمندان آن نداشته اند. امید است این غفلت هرچه زودتر به هوشیاری و بیداری بیانجامد در غیراین صورت باید همچنان شاهد ریزش مخاطبان تلویزیون به نفع رسانه های مجازی و شبکه خانگی باشیم.

*مرتضی حسینی

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید telegram.me/akharinkhabar