سرمقاله آرمان/ فصل جدید روابط ایران و روسیه

آرمان/ « فصل جدید روابط ایران و روسیه » عنوان یادداشت روز روزنامه آرمان به قلم سیدجلال ساداتیان(سفیر سابق ایران در لندن) است که می‌توانید آن را در ادامه بخوانید:

روابط ایران و روسیه قدمت زیادی دارد. در سال‌های بسیار دور دو کشور، همسایه بلاواسطه بودند اما بعدها فاصله‌های بیشتری بین دو کشور ایجاد شد. در مقطع کنونی روسیه تحت زعامت ولادیمیر پوتین توانست بحران‌های ناشی از فروپاشی را جمع کرده و درآمدهای سال‌های گذشته نیز به او کمک کرد. در واقع روس‌ها هم از جهت مدیریتی توانستند به مدیریت سطح بالایی دست پیدا کنند و هم قیمت نفت به آنها کمک کرد که بتوانند بخشی از مشکلات گذشته خود را حل و فصل کنند. آنچه روسیه در کریمه و شرق اوکراین انجام داده را می‌توان شاهدی بر تلاش روسیه برای احیای موقعیت خود به عنوان قدرتی جهانی دانست که تا حدودی می‌توان گفت موفق نیز بوده است. درباره روابط روسیه با ایران، این کشور اهداف مختلفی را هم در روابط دوجانبه و هم در روابط منطقه‌ای خود دنبال می‌کند که تا حدی پیچیده هستند. در بحث سوریه، روسیه با حملات هوایی خود وارد شده و هرچند غربی‌ها روسیه را متهم کرده و می‌گویند به جای آنکه روسیه با داعش مقابله کند، مواضع نیروهای معارض سوری که مسلح شده‌اند را از بین می‌برد اما این کشور هم در کنار ایران نسبت به غربی‌ها و به داعش موضعی جدی و شفاف دارد. آنچه در حلب و اطراف آن رخ داده از بعد نظامی قابل توجه است. حتی در مذاکراتی که اخیرا بین فرانسه و ایالات متحده رخ داده به این نکته اشاره شد که ترکیه باید مرزهای خود را به روی تروریست‌ها ببندد تا نتوانند وارد اروپا یا سوریه شوند. این اشاره‌ای است به اینکه داعش از طریق ترکیه حمایت می‌شود کما اینکه گروه‌های دیگری که در سوریه فعالیت دارند و تحت حمایت ترکیه هستند مورد توجه واقع شده‌اند. دوم آنکه روابط مستقیم ایران با روسیه در دوران تحریم با روابط ایران با غرب جایگزین شده بود. امروز نیز که دروازه‌های ایران به روی غربی‌ها باز می‌شود روسیه علاقه‌مند است بتواند جایگاه خود را در ارتباطات دوجانبه حفظ کند. نکته سوم آنکه روسیه وقتی در شرق اوکراین درگیر شد با واکنش جدی غربی‌ها و بویژه اروپاییان مواجه شد، غربی‌ها تلاش کردند به این کشور با تحریم‌های تکنولوژیکی و مالی فشار وارد کنند، در مقابل روسیه نیز آنها را تهدید کرد گاز خود را به روی این کشورها می‌بندد. اجلاس کشورهای تولیدکننده گاز در تهران بهترین فرصت برای پوتین بود تا بتواند ایران را متقاعد کند گاز خود را به اروپا صادر نکند تا خود به صورت انحصاری با تحریم‌های اروپایی‌ها مقابله و بتواند بازار خود را حفظ کند. این حفظ بازار هم از جهت قیمت است و هم از جهت ابزار کنترلی برای مقابله با تحریم‌های اروپایی و تنظیم روابط با آنان. تنها کشوری که می‌تواند این انحصار را بر هم بزند ایران است. نکته چهارم آنکه ایران بر سر دریای خزر و رژیم حقوقی آن با روسیه دچار اختلافاتی است که مسکوت باقی مانده است. سهم ایران به‌خاطر اتفاقات سال‌های گذشته در هاله‌ای از ابهام و عدم شفافیت باقی مانده است. نکته پنجمی که می‌توان به آن اشاره کرد همکاری‌های روسیه در پرونده هسته‌ای ایران بود که به خاطر مراودات، روس‌ها به این فکر می‌کند که ایران سفارش‌های بیشتری به آنها برای ساخت نیروگاه داشته باشد.