ریزش قلعه فلک الافلاک از شایعه تا واقعیت

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی وگردشگری لرستان درگفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت: تاکنون 30 درصد از عملیات استحکام بخشی قلعه تاریخی فلک الافلاک انجام شده و تکمیل طرح 50 میلیارد ریال اعتبار نیاز دارد.غلامرضا سلیمانی در خصوص طرح ساماندهی قلعه فلک الافلاک اظهار داشت: در حال حاضر کار مرمت سربازخانه و ساختمان دژبانی و ساماندهی محوطه باغ گلستان در اطراف این مجموعه تاریخی پایان یافته است.وی تصریح کرد: ادامه روند کنونی مستلزم تعیین تکلیف سربازخانه است که مقرر شده مزایده این محل به زودی انجام شود که در صورت تعیین تکلیف سربازخانه، مابقی طرح استحکام بخشی نیز اجرا می شود.سلیمانی با بیان اینکه از سال گذشته تاکنون هیچ گونه مشکلی در وضعیت این قلعه رخ نداده است گفت: در سال گذشته دریکی از ورودی های قلعه ترک ایجاد شده بود که بلافاصله مرمت شد.مدیرکل میراث فرهنگی ،گردشگری و صنایع دستی لرستان گفت :طرح استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک در قسمت جنوبی انجام شده و با توجه به اینکه قسمتهای شمالی و شرقی صخره ای است فقط بخش غربی قلعه نیازمند استحکام سازی است.مدیر پایگاه قلعه فلک الافلاک نیز در گفت وگو با خبرنگار ایرنا گفت : ریزش دیواره های قلعه فلک الافلاک کاملا تکذیب می شود ودر حال حاضر این قلعه باستانی آمادگی پذیرش روزانه 20 هزار بازدید کننده در ایام نوروز است.احمد نصر الهی افزود : سال گذشته در ایام نوروز روزانه 15 هزار نفر از این اثر تاریخی بازدید کردند.وی ادامه داد : استحکام بخشی و حفاظت آثار تاریخی امری ضروری است که پیش بیینی می شود طرح استحکام بخشی قلعه فلک الافلاک در سال 95 تکمیل شود.نصرالهی اضافه کرد : مهمترین کاربرد طرح استحکام بخشی آثار تاریخی در جهت حفاظت آثار در مواقع بحرانی است و به همین دلیل استحکام بخشی این اثر با توجه به منحصر به فرد بودن آن بسیار حائز اهمیت است .به گفته وی در حال حاضر قلعه فلک الافلاک تنها قلعه سالم و شاخص ایران است و در دنیا به عنوان یکی از آثار باستانی برجسته به شمار می رود .مدیر قلعه فلک الافلاک نیز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: فاز یک طرح استحکام بخشی این قلعه انجام شده است.مسعود نعمتی افزود :درحال حاضر به دلیل کمبود اعتبار این طرح متوقف شده که در صورت تکمیل این طرح اقدام جامعی در راستای حفظ و حراست از این اثر انجام خواهد شد.دیار کهن لرستان با پیشینه تاریخی عمیق دارای آثار تاریخی و باستانی فراوانی است که قلعه 'فلک الافلاک' به عنوان اثری تاریخی و منحصر به فرد از دوره ساسانی نگین درخشان این استان است.قلعه تاریخی و باستانی فلک الافلاک نماد قدمت و صلابت دیار لرستان یادگاری از دوره ساسانی دراین استان بر فراز تپه ای در مرکز شهر خرم آباد استواراست .قلعه فلک الافلاک یکی از مشهورترین جاذبه های تاریخی و گردشگری استان لرستان است که در بالای تپه ای باستانی و در مرکز شهر خرم آباد قرار دارد.کنگره های قلعه تاریخی 'فلک الافلاک' در ورود به شهر خرم آباد بیش از هر چیز دیگری نمایانگر وجود این قلعه تاریخی است که چشم هر بیننده ای را مجذوب خود می کند.بر اساس شواهد موجود، بنای اولیه این قلعه به زمان شاپور اول ساسانی در قرن سوم میلادی بازمی گردد. ساسانیان در حدود منطقه کنونی خرم آباد، شهری با نام شاپورخواست ساختند و از این دژ به عنوان مرکز حکومتی و نظامی استفاده می کردندوسعت تقریبی قلعه فلک الافلاک پنج هزار و300 مترمربع است و دارای هشت برج، دو صحن و 300 جان پناه است که فضای داخلی قلعه به چهارتالار نسبتاً بزرگ پیرامون و تعدادی تالار و اتاق تقسیم شده است. ارتفاع بلندترین دیوار تا سطح تپه 23 متر است ومصالح بکار رفته در ساخت این قلعه، سنگ، آجر، خشت و ملات گچ و آهک است.ورودی بنا در سمت شمال و در بدنه برج جنوب غربی تعبیه شده که پس از گذر از راهروی ورودی، به حیاط اول متصل می شود.از ویژگی های اصلی این بنا می توان به قرارگیری بر فراز صخره های سنگی و اِشراف کامل آن به دره تاریخی خرم آباد و جاری شدن چشمه پرآب گلستان از دامنه شمالی تپه اشاره کرد.مجاورت قلعه فلک الافلاک با غارهای پیش از تاریخ دره خرم آباد، سنگ نوشته خرم آباد، مناره آجری، پل شکسته (پل شاپوری) و گرداب سنگی، بیانگر پیوستگی تاریخی این قلعه با آثار مذکور است.این قلعه در منابع تاریخی مکتوب، با نام های متفاوتی چون دژ شاپور خواست، سابرخاست، دزبر و قلعه خرم اباد یاد شده است.نام سپهر سپهران عنوانی است که از دوره قاجاریه برای این قلعه در نظر گرفته شد و از آن روزگار تا به حال باقی مانده است.در واقع وجه نامگذاری این بنا، شاید به دلیل وجود دوازده برج قلعه که اشاره ای به دوازده برج فلکی دارد، باشد.این قلعه به لحاظ موقعیت استراتژیکی خود، در قرن چهارم هجری قمری به مقر حکومت آل حسنویه و گنجور در زمان آل بویه تبدیل شد.قلعه فلک الافلاک در زمان حکومت خاندان بدر (قرن چهارم هجری قمری)، به عنوان خزانه سلطنتی کاربرد داشته و در زمان اتابکان لر کوچک و والیان لرستان در دوره صفویه و قاجاریه، مقر حکومتی بودو در دوره پهلوی اول و دوم، کاربرد این قلعه به ترتیب پادگان نظامی و زندان سیاسی بوده است.در حال حاضر قلعه فلک الافلاک پس از ثبت در فهرست آثار ملی کشور به «موزه فلک الافلاک» تغییر نام داده است و شامل بخش های مردم شناسی، هنرهای سنتی و باستان شناسی می شود.7274/6060 / 1539