مهمترین تحولات ترکیه در سال 94؛ ترک ها سرجنگ داشتند!

آریا/ متن پیش رو در آریا منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

در سالی که گذشت شاهد ماجراجویی های سیاستمداران ترکیه بودیم.
فرافکنی ترکیه علیه ایران و روسیه پس از آغاز عملیات مسکو در سوریه، درخواست مجدد اردوغان برای ایجاد منطقه پرواز ممنوع در سوریه، حمایت مجدد آنکارا از مرسی و تیره‌تر شدن روابط با قاهره، احضار سفیر روسیه به دلیل نقض حریم هوایی ترکیه از سوی جنگنده‌های روس، حمله توپخانه‌ای ترکیه به شمال عراق، آغاز انتخابات زودهنگام ترکیه در کشورهای خارجی، انفجار خونین در ایستگاه قطار آنکارا وکشته شدن 86 نفر، رد پیشنهاد آتش‌بس پ‌ک‌ک از سوی آنکارا، اعلام آتش‌بس یک‌جانبه از سوی پ‌ک‌ک، پیوستن احرار الشام به جبهه النصره به دستور آنکارا، سفر ناگهانی رئیس ستاد مشترک ارتش عربستان به ترکیه، «رویارویی‌های خطرناک» جنگنده‌های روسیه و ترکیه، سفر مرکل به ترکیه و استقبال اردوغان از او با صندلی طلا و سفر بوگدانوف به ترکیه همزمان با تیره شدن روابط مسکو - آنکارا، از مهمترین تحولات سال گذشته در ترکیه بود .
ورود نظامیان ترکیه به خاک عراق و استقرار در نزدیکی موصل، انتقاد شدیداللحن بغداد از این تجاوز به حریم زمینی عراق، احضار سفیر روسیه از سوی آنکارا، اظهار نظرهای چند پهلوی مقامات ترکیه درباره ورود به خاک عراق، موافقت ناتو با ارسال جنگنده و کشتی برای تقویت دفاع هوایی ترکیه، آغاز ساخت دیورا در امتداد مرز سوریه، زمزمه‌های عادی‌سازی روابط با اسرائیل از سوی اردوغان، سفر وزیر دفاع آمریکا به ترکیه، توقیف 27 کشتی تجرای روسیه از سوی ترکیه، دیدار خالد مشعل با مقامات ترکیه، تشدید تنش‌ها میان بغداد و آنکارا بر سر تجاوز ترکیه به خاک عراق، سفر اردوغان به ریاض و تشکیل شورای همکاری استراتژیک ترکیه و عربستان نیز از مهمترین تحولات ترکیه در سال گذشته بود .
بسیاری از محافل سیاسی سال گذشته را در ترکیه سال انتخابات نامیدند .
این در حالیست که در سال 1393 نیز ترکیه شاهد انواع انتخابات بود، انتخابات ریاست جمهوری و شوراهای شهر و شهرداری‌ها از جمله انتخاباتی بود که در سال 1393 برگزار شد . به هر حال انتخابات سراسری و پارلمانی تابستان و زمستان گذشته فرصتی برای حضور بازیگران مختلف در عرصه سیاست ترکیه بود .
سال گذشته نیز ترکیه شاهد طرح موضوع پیشنهادی اردوغان برای اجرای نظامی ریاستی در این کشور بود ، پیشنهادی که همچنان از سوی مخالفان و طرفداران دولت به عنوان بحث بر سر قدرت و یا تغییرات لازم برای خروج از فضای نارضایتی وضع موجود مطرح است.
حزب عدالت و توسعه اگرچه در انتخابات پارلمانی تابستان گذشته نتوانست اکثریت کرسیهای پارلمان این کشور را کسب و دولت تشکیل دهد اما در دومین دور انتخابات با کسب اندکی بیشاز 49 درصد آرا بعنوان حزب پیروز انتخابات معرفی شد . این پیروزی نه تنها حاکمیت قاطع حزب عدالت و توسعه را دستکم تا سال 2019، زمان برگزاری انتخابات بعدی ریاست جمهوری، تضمین کرد، بلکه باعث چرخش فوق‌العاده وجهه بین‌المللی اردوغان نیز شد.
یکی دیگر از برندگان بزرگ انتخابات سال گذشته ترکیه حزب دموکراتیک خلق طرفدار کردها تحت رهبری صلاح‌الدین دمیرتاش بود که توانست با عبور از حد نصاب 10 درصد آرا وارد پارلمان شود و بدین شکل جو سیاسی کشور را تغییر دهد.
اما آنچه بیش از هر مساله‌ای حتی ماجراجویی‌های سیاستمداران، ذهن مردم را در سال گذشته به خود مشغول کرد، تابستان پر از خشونت و بی‌ثباتی در کشور میان دو انتخابات بود. ترکیه مرگبارترین حملات تروریستی را در تاریخ خود تجربه کرد. بیش از 102 نفر در بمب گذاری آنکارا کشته شدند و با دو حمله دیگر توسط نیروهای داعش در ترکیه در کل 143 نفر جان خود را از دست دادند.
در عین حال، روند شکننده مذاکرات صلح میان دولت و جدایی طلبان کرد در ماه تابستان سال گذشته بر هم خورد و باعث شدیدترین خشونت‌ها در جنوب شرقی ترکیه از دهه 1990 شد. نزدیک به 100 نفر غیرنظامی، 200 نفر شبه نظامی و بالای 170 نفر از نیروهای امنیتی در این خشونت‌ها کشته شدند. اما مساله نگران کننده این است که برای اولین بار در طول سه دهه گذشته، شبه نظامیان جوان پ ک ک درگیری‌ها را از کوه‌ها به مراکز شهرها و مناطق مسکونی انتقال دادند که همین امر باعث برقراری حکومت نظامی، درگیری‌های خیابانی و موجی از آسیبها علیه غیرنظامیان شد.
پس از پیروزی حزب عدالت و توسعه درگیری‌ها در جنوب شرقی ترکیه و مناطق کرد نشین ادامه یافت. به نظر می‌رسد این پیروزی در انتخابات که هیچ کس آن را تصور نمی‌کرد دولت را جسور کرده است و به یاد این مساله انداخته است که پیش از هر گونه بازگشت به میز مذاکرات، باید پ.ک.ک را ضعیف کرده و در عین حال حملات علیه داعش بزرگ جلوه داده شود.
از سوی دیگر مقامات ترکیه پس از ماهها در نهایت تصمیم گرفتند هرچند کم فروغ اما با داعش مقابله کنند. حزب عدالت و توسعه پس از دو سال و نیم مواجهه با بحرانهای مختلف، از تجمعات بزرگ ضد دولتی گرفته تا فسادهای مالی به نظر می‌رسد اکنون نسبت به گذشته کنترل بهتری در ترکیه در دست دارد.
از سوی دیگر اکنون اردوغان برای یک نبرد سیاسی دیگر درباره طرح‌هایش که احتمال دارد به رفراندوم گذاشته شود آماده می‌شود. به نظر می‌رسد که این کشور در سال 2016 اندکی آرامش را بعد از یک سال خشونت و کشمکش‌های سیاسی تجربه کند.
در همین حال از نشانه‌های چالش در استراتژی منطقه‌ای ترکیه می‌توان به دو بحران روز 24 نوامبر، که جنگنده روسی توسط نیروهای ترکیه ساقط شد اشاره کرد . بحران دیگر را باید در تصمیم انکارا برای اعزام نیروهای این کشور به خاک عراق برای انچه آموزش مبارزان سنی برای بازپس‌گیری موصل در عراق عنوان شد . معرفی کرد .
برخی نیز معتقدند ترکیه سال گذشته را تقریبا در هر روز با یک حادثه و تحول مهم و تاثیرگذار سپری کرد.
پیدا شدن پیکر بی‌جان کودک سه ساله کرد سوری در ساحل «بدروم» در پاییز سال گذشته ، موجب شد جهان از مرگ بیش از 2000 آواره و پناهجوی سوری و مصیبت‌های آنها آگاه شود. انتشار تصاویر دلخراش از این کودک بی‌گناه، موجب شد بحران آوارگان مورد توجه قرار گیرد و هر روز اخباری از آن منتشر شود و مقامات کشورهای مختلف درباره آن اظهار نظر کنند. مسئله ای که خیلی زود به یکی از موضوعات اصلی سخنرانی‌های اردوغان و داوود اوغلو درباره مسائل مختلف تبدیل شد.
تشدید محدودیت‌ها علیه معارضان، دستگیری روزنامه‌نگاران و لغو پخش برنامه‌های شبکه‌های متعلق به آنها، از جمله اقدامات حزب حاکم عدالت و توسعه ترکیه در ال گذشته برای مهار اعتراض‌های داخلی بود. هرچند که اردوغان در پاسخ به اعتراض‌های مختلف از سوی جامعه بین‌الملل، همه این محدودیت‌ها را تکذیب و شمار دقیق روزنامه‌نگاران در بند زندان را بسیار کمتر از آنچه که گفته می‌شود، اعلام کرد.
انفجار خونین سوروچ و کشته شدن دست‌کم 32 شهروند کرد و زخمی شدن 103 نفر از آنها، اوضاع در ترکیه را بیش از پیش متشنج کرد. هرچند که داعش مسئولیت این عملیات تروریستی را برعهده گرفت اما کردهای ترکیه، این اقدام را از چشم حزب حاکم می‌دیدند.
بعلاوه اینکه در در پاییز گذشته انفجار مهیب و خونین ایستگاه قطار در آنکارا که به کشته شدن 86 نفر و زخمی شدن 186 انجامید بیش از پیش به نگرانی ها یاز شرایط امنیتی در ترکیه افزود . بخصوص که اغلب قربانیان از طرفداران حزب دموکراتیک خلق‌ها و در برگزاری تجمع اعتراضی بودند، موضوعی که سبب شد برخی محافل منتقد دولت انکارا مقامات دولت را عامل این واقعه معرفی کنند .
حزب عدالت و توسعه با طرح شعار امنیت برای ترکیه توانست برخلاف دور اول انتخابات مجلس اکثر کرسیهای نهادقانونگذاری را به خود اختصاص دهد .
روابط خارجه جمهوری ترکیه طی سال گذشته تا اندازه ای زیادی شاهد چرخش بود و به همین دلیل نیز، این کشور از سوی همسایگانش در انزوا قرار گرفت. امری که موجب شد آنکارا احساس خطر کرده و به‌طور بی‌سابقه‌ای برای نزدیک شدن به کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس و همپیمانان غربی‌اش تقلا و در این راه نیز موفقیت‌هایی حاصل کند و تا حدود زیادی خود را به عربستان که در منطقه وزنه سیاسی و اقتصادی مهمی به شمار می‌رود ، نزدیک کند.
به جهت چالشهای فراوان ترکیه در سال با همسایگانش، این کشور به سمت حمایت از گروههای تکفیری و مخالفت با اراده کشورهای حامی دولت بشار اسد سوق داده شد تا جایی که این روند سبب سقوط یک جنگنده سوخو -24 ارتش روسیه توسط نیروهای هوایی ترکیه شد و به تیرگی مناسبات ترکیه و روسیه کمک کرد .


با کانال تلگرامی «آخرین خبر» همراه شوید

منبع: آریا