گروس عبدالملکیان: شیمبورسکا با تخیل، فکر می‌کرد

خبرگزاری کتاب ایران/ احمد پوری، نویسنده و مترجم، در نشست نوبل خوانی ویسواوا شیمبورسکا گفت که جایزه نوبل معمولا به فردی اهدا می شود که تولیدات جدید و قابل توجهی دارد و جالب است بدانید که شیمبورسکا زمانی موفق به دریافت جایزه نوبل شد که تنها 200 شعر داشت. همچنین گروس عبدالملکیان در این نشست عنوان کرد که بیان اصطلاح شعر ساده برای شعر شیمبورسکا صحیح نیست چراکه فضا را برای سوء استفاده افراد سودجو فراهم می کند.

بیستمین نشست نوبل خوانی شهر کتاب با موضوع بررسی شعر ویسواوا شیمبورسکا با حضور گروس عبدالملکیان، شاعر، احمد پوری، مترجم و نویسنده، علی اصغر محمدخانی، معاون فرهنگی موسسه شهر کتاب و علاقمندان شعر و ادب عصر یکشنبه 29 آذر ماه در شهر کتاب برگزار شد.

شیمبورسکا به زبان جهانی در شعر دست‌یافته بود

علی اصغر محمدخانی که مجری این جلسه بود در ابتدای این نشست در توضیح زندگی شیمبورسکا اظهار کرد: خوشحالیم که با حضور دوستداران ادبیات بیستمین جلسه نوبل خوانی را برگزار می کنیم، همان‌طور که دوستان اطلاع دارند این جلسه به شیمبورسکا اختصاص دارد که در سال 1996 موفق به دریافت جایزه نوبل ادبیات شده است.

وی افزود: شیمبورسکا در سن 84 سالگی درگذشت. وی شاعری است که به زبان جهانی در شعر دست‌ یافته بود و فقط برای مردم لهستان شعر نمی‌گفت. بر خلاف کتاب‌های شعر که به سختی به چاپ دوم می رسند، کتاب اول این شاعر بیش از هفت بار در ایران چاپ شده است زیرا زبان شعر شیمبورسکا زبانی ساده، روشن و روان بوده که دارای معانی بسیار عمیق و جذاب است.

معاون فرهنگی موسسه شهر کتاب در بخش پایانی صحبت هایش گفت: شیمبورسکا در اشعار خود بیشتر به مضامین جهانی، فلسفه و اخلاق پرداخته است و در حوزه خود دوستداران بسیاری دارد.

احمد پوری که دیگر سخنران این نشست در تشریح شخصیت والای ویسواوا شیمبورسکا اظهار کرد: از مجموع 14 خانم برنده جایزه نوبل، شیمبورسکا نهمین زنی است که موفق به دریافت این جایزه شده است، همچنین تا به امروز 4 لهستانی موفق به دریافت جایزه نوبل شده اند که شیمبورسکا آخرین نفر است.

وی ادامه داد: جایزه نوبل معمولا به فردی اهدا می‌شود که تولیدات جدید و قابل توجهی دارد و بدون شک شیمبورسکا نیز به همین دلیل موفق به دریافت این جایزه شده است. جالب است بدانید که وی زمانی موفق به دریافت جایزه نوبل شد که تنها 200 شعر داشت اما در همان زمان هم در لهستان فرد سرشناس و معروفی بود.

این مترجم حوزه ادبیات در توضیح نحوه شروع فعالیت این شاعر لهستانی اظهار کرد: نخستین شعر شیمبورسکا در سال 1945 در روزنامه‌ای با عنوان «در جستجوی واژه‌ها» چاپ شد و درست چهار سال بعد از این اتفاق اولین مجموعه شعری خود را آماده کرد و برای چاپ به سازمان های نظارتی سپرد اما به دلیل برخی دیدگاه‌های سیاسی مجوز چاپ را دریافت نکرد.

وی ادامه داد: شیمبورسکا علاوه بر اینکه در سرودن شعر بسیار ماهر بود یک روزنامه نگار قهار نیز بود و در آن دوران سردبیری یک مجله ادبی را بر عهده داشت. مردم ایران برای اولین بار از طریق کتاب «آدم‌ها روی پل» با وی آشنا شدند که بدون اغراق، کتاب بسیار قوی و خوبی بود و بعدها سه کتاب دیگر نیز از وی منتشر شد که همگی مورد استقبال اهالی فرهنگ و ادب قرار گرفت و تمامی کتاب‌ها چندین بار چاپ شدند.

پوری با اشاره به ویژگی های شعر شیمبورسکا گفت: اگر به سروده های ابتدایی شیمبورسکا دقت کنیم متوجه خواهیم شد که آنها بیشتر آرمانی و سیاسی هستند و در دسته شعرهای اجتماعی و متعهد قرار می‌گیرند و به همین دلیل، اکثر کارشناسان آن دوره وی را فردی سیاست زده می‌دانستند اما شیمبورسکا در برابر این صحبت‌ها فقط سکوت کرد و در آخر شعر «بچه‌های این دوره زمونه» را در جواب صحبت های منتقدان منتشر کرد.

وی افزود: نگاه شیمبورسکا مانند نگاه یک کودک کنجکاو است که می خواهد از همه چیز سر در بیاورد، اطراف را نگاه می‌کند و بر اساس عقل و تفکر خودش دیده ها را بیان می‌کند.

نویسنده کتاب «دو قدم این‌ور خط» در پایان اظهار کرد: شیمبورسکا نسبت به سایر شاعران نگاهی متفاوت‌تری دارد و فضاهای غریب در بسیاری از اشعارش دیده می شود. وی تمامی مطالب را با زبانی ساده و روشن بیان کرده است اما این زبان ساده هیچ شباهتی به نثر ندارد چراکه تک تک گفته های این فرد شعر است.

شعر شیمبورسکا ساده اما پرمفهوم است
گروس عبدالملکیان که آخرین سخنران این نشست بود با گلایه از کاربرد اصطلاح شعر ساده گفت: من معتقدم که بیان اصطلاح شعر ساده صحیح نیست چراکه فضا را برای سوء استفاده افراد سودجو فراهم می کند. به‌خاطر دارم چند سال پیش یک دانشجوی لهستانی در حال ارائه پایان نامه خود بود و موضوع آن به شاملو اختصاص داشت، بنده نیز به عنوان مشاور وی را کمک می‌کردم، وقتی از او درباره شعر شیمبورسکا سوال کردم، وی در جواب گفت که شعر شیمبورسکا بسیار ساده اما پرمفهوم و لایه دار است. به نظرم این توضیح درست است اما آوردن کلمه شعر ساده درست نیست.

وی ادامه داد: به کار بردن اصطلاح شعر ساده اساسا نقض غرض است چرا که در معنی شعر گفته شده یک شعر معمولی بوده است و این اصلا تعریف و تفسیر درستی از شعر یک شاعر بزرگ مانند شیمبورسکا نیست.

شاعر کتاب «حفره‌ها» در توضیح دلایل جذابیت شعر شیمبورسکا اظهار کرد: به نظر من ایده را باید از اجرا جدا کنیم زیرا شاید اجرا ساده بوده باشد اما در این شعرها بی‌شک ایده های بسیار زیبا و جذابی نهفته است، پس کار بزرگی صورت گرفته به همین دلیل از همگی دوستان خواهش می کنم به جای کلمه شعر ساده از اصطلاح شعر سهل ممتنع استفاده کنند.

وی افزود: شاعر باید اهل اندیشه، تفکر و مطالعه باشد چرا که استعداد به تنهایی کافی نیست؛ در واقع استعداد گام نخست شعر است و برای شاعر شدن باید تلاش کرد. شیمبورسکا در شعرهایش فلسفه و تخیل را کنار هم به خوبی بیان می کرد اما به هیچ وجه خط اتصال این دو در شعرهایش مشاهده نمی شد و این شاید یکی از دلایل موفقیت وی بود زیرا باید با تخیل فکر کرد.

عبدالملکیان در پایان صحبت هایش گفت: یک شعر خوب گاهی نباید حرف خاصی بزند و تنها باید تعادل شنونده را به هم بزند و این کار را ما در بسیاری از شعرهای شیمبورسکا مشاهده می کنیم.

با کانال تلگرامی آخرین خبر همراه شوید telegram.me/akharinkhabar