معادل فارسي کلمات «فونت»، «کاور» و «مودال» چيست؟

باشگاه خبرنگاران/ فرهنگستان زبان و ادب فارسي معادل فارسي کلمات «فونت»، «کاور» و «مودال» را کلمات «قلم»، «پوشش» و «پودمان» قرار داده است.
زبان فارسي ما دوره‌هاي متفاوتي را پشت سر نهاد و فراز و نشيب‌هاي زيادي را طي کرد. روزگاري تعداد فراوان کاربرد لغات عربي در زبان فارسي ديده مي‌شد و نويسندگان به عربي مآبي روي آوردند. در دوره‌اي ديگر عربي مآبي به استفاده فراوان از لغات ترکي تبديل شد. امروزه کلمات بيگانه‌اي که در زبان فارسي به‌کار مي‌رود به يک چالش پيش روي ادبيات تبديل شده است. اين چالش را به دليل آن مي‌توان جدي و مهم قلمداد کرد که کلمات معادل توسط مردم استفاده نمي‌شود و استفاده نشدن آن تنها و تنها به دليل رعايت نکردن نکاتي مهم است. شايد در نگاه اول زيباشناسي کلمه، مطابقت آن با معناي وا‍ژه لاتين يا حتي رعايت بار معنايي کلمه معادل چندان با اهميت به نظر نرسد اما همين مسائل به ظاهر بي‌اهميت سبب شد واژه‌هاي معادل در زبان فارسي به‌کار نروند و ادبيات را با دو بحران جدي روبرو کند. بحران اول انبوه کلمه‌هاي لاتيني است که بيم آن مي‌رود در آينده نه چندان دور کاربردي فراوانتر از اکنون پيدا کند. از طرف ديگر انبوه معادل‌هاي کلمات لاتين که در زبان امروز استفاده نمي‌شوند و پيش از حد معمول به کلمه متروک تبديل شده است. در صورتي که تجديد نظري در زمينه نحوه ساخت کلمات معادل نشود‌، باز هم شاهد استفاده فراوان کلمات لاتين و کاربرد اندک معادل‌ها خواهيم بود. ديگر جاي گلايه‌اي نخواهد ماند براي کساني که تنها وظيفه خود را ساخت معادل مي‌دانند و پذيراي هيچ مسئوليتي در برابر کاربرد واژه‌ها نيستند.

1- «فونت»‌: معادل آن را «قلم» قرار داده‌اند. اين معادل در زبان امروز به‌کار مي‌رود و مي‌توان آن را در آيه‌اي از قرآن کريم نيز مشاهده کرد‌: نون و القلم‌. البته نبايد از ياد برد که اين کلمه‌، واژه‌اي عربي است و جمع آن به صورت «اقلام» در زبان امروز مشاهده مي‌شود. اين کلمه در زبان فارسي به اسباب و وسايل مورد نياز و ضروري اطلاق مي‌شود و واژه «قلم» را به صورت «قلم‌ها» جمع مي‌بنديم. خلاصه کلمه «قلم» در زبان امروز به عنوان معادل کلمه «فونت» کمتر استفاده مي‌شود و بيشتر شاهد کاربرد اين کلمه به صورت کلمه‌اي مستقل هستيم. کاربرد فراوان کلمه لاتين در زبان فارسي سبب شد کاربرد معادل آن توسط مردم با مشکل مواجه شود.

2- «کاور»: معادل آن را کلمه «پوشش» ساخته‌اند.اين کلمه از ترکيب بن مضارع فعل «پوشيدن» و پسوند «ش مصدر ساز» ساخته شده است. نمونه‌هاي ساخت اسم از بن مضارع فعل «پوشيدن» را مي‌توان در کلماتي نظير «پوشه» يافت. کلمه «پوشش» نيز در متون مربوط به حداقل 100 سال اخير ديده مي‌شود. از کلمات ديگري که با ساختار کلمه «پوشش» ساخته شده کلمه «کوشش» است با وجود آنکه کلمه «پوشش» در زبان امروز به‌کار مي‌رود اما کمتر مي‌توان شاهد کاربرد آن به عنوان معاد کلمه لاتين بود.

3- «مودال»‌: معادل آن را کلمه «پودمان» ساخته‌اند. اين کلمه از اسم و پسوند «مان» ترکيب شده است. کلمه «پوده» اصطلاحي عاميانه است که در زبان امروز به‌کار مي‌رود. کاربرد اين اصطلاح در زبان فارسي تا اندازه‌اي بوده است که کلمه لاتين در زبان امروز به‌کار نمي‌رود.