فتنه‌گران باعث امنیتی شدن ناخواسته فضای دانشگاه در دولت قبل شدند/استبداد مدرن خطرناک‌تر از نوع سنتی آن است

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، اهمیت و جایگاه دانشگاه و همچنین نقش این نهاد حساس در تحولات اجتماعی بر کسی پوشیده نیست، به طوری که دانشگاه هرگاه قدرتمند عمل کرده است پیرو آن جامعه هم توانسته با قدرت بیشتری مسیر خود را طی کند.

از دیدگاه امام راحل دانشگاه به جهت نقش ویژه فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خود، همواره از اهم امور و مبدا همه تحولات جامعه است. اصلاحات اجتماعی تابعی از اصلاحات دانشگاه است و آن قدر برای دانشگاه اهمیت قائل هستند که در کلامشان، این نهاد اجتماعی با سرنوشت انقلاب و اسلام پیوند ناگسستنی دارد. 

با بررسی رهنمودهای امام(ره)در زمینه شناخت دیدگاه ایشان در خصوص دانشگاه و نقش دانشگاهیان در تحولات اجتماعی به این نتیجه می‌رسیم که از دید رهبر کبیر انقلاب دانشگاهیان قشر آگاهی هستند که می‌توانند در اجتماع نقش مؤثری ایفا کنند.

در رابطه با نقش دانشگاه در تحولات اجتماعی به سراغ فرزاد جهان‌بین رفتیم، وی دارای دکتری مطالعات انقلاب اسلامی از دانشگاه معارف اسلامی است و اکنون به عنوان دبیر شورای سیاست گذاری و رئیس کمیته دانشگاهی کنگره بین‌المللی علوم انسانی اسلامی و عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) فعالیت می‌کند.

جهان‌بین معتقد است مساله فساد باید به اولویت اصلی دانشگاه تبدیل شود، زیرا دانشگاه می‌تواند مشکل فساد را حل کند.

وی بر این باور است که برگزاری کنسرت و اردوی مختلط در دانشگاه ذهن دانشجو را درگیر مسائل فرعی می‌کند و تا دانشگاه به هویت اصلی‌اش بازنگردد مشکلات حل نخواهد شد.

جهان‌بین به ما گفت که کسانی که حیاتشان در هیاهو، شعار دادن و تحریک غیر منطقی عواطف است، از غریزی بودن فضا در دانشگاه سود می‌برند.

این استاد دانشگاه خاطرات تلخ فتنه 88 را مرور کرد و گفت که کسانی که در مقابل رأی مردم ایستادند باعث امنیتی شدن ناخواسته فضای دانشگاه در دولت قبل شدند.

در زیر گفت‌وگوی فارس با عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) را بخوانید.

فارس: با گذشت 37 سال از انقلاب اسلامی آیا تونسته‌ایم با توجه به اهداف و آرمان‌های انقلاب موفق عمل کنیم؟

جهان‌بین: در طول سی و هفت سال گذشته متناسب با اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی، در برخی عرصه‌ها موفق عمل کردیم و در برخی عرصه‌ها موفقیت کمی داشتیم. همچنان که اقتضاء یک جامعه فعال و متحرک است با مسائل و چالش‌های اساسی روبرو هستیم.

این چالش‌ها را در محیط داخل و خارج می‌توان به 4دسته تقسیم کنیم. چالش‌هایی که ناشی از حقیقت انقلاب اسلامی و جمهوری اسلامی است. چالش‌هایی که ناشی از فرهنگ و جغرافیا و مختصات ایران اسلامی است. چالش‌هایی که مدیریتی است. چالش‌هایی که ناشی از آشفتگی مدلی است. این چالش‌ها در عرصه‌های سیاسی و اقتصادی و اجتماعی می‌تواند بروز یابد.

یکی از این عرصه‌های پرچالش، عرصه اقتصاد است. ما در زمینه اقتصاد، رشد قابل توجهی داشتیم. در ابتدای انقلاب سرانه ما هزار دلار بوده است در حالی که سرانه ما امروز 13 هزار دلار است. سرعت رسیدن از آن وضع به وضع موجود نسبت به کشوری مانند کره جنوبی بیشتر است. اما باوجود این موفقیت با دو مساله اصلی روبرو هستیم. یکی فساد و دیگری عدالت.

* فساد تنها با جابجایی افراد قابل حل و رفع نیست

متاسفانه ما با یک فساد قابل توجهی روبرو هستیم و اختصاص به یک دولت ندارد. در هر دولتی هم می‌بینیم بخشی از این فساد به نحوی خودش را نشان داده است. از فاضل خداداد در دوره سازندگی تا مه‌آفرید خسروی، شهرام جزایری، بابک زنجانی و لیست دیگری از افراد که می‌شود به این سیاهه اضافه کرد.

مساله دوم عدالت است. با اینکه تولید ناخالص اضافه شده و سرانه افزایش پیدا کرده اما این سرانه به معنای واقعی به افراد تعلق نگرفته است و شکاف طبقاتی را شاهدیم. اینها جزو چالش‌های ماست.

متاسفانه در کنار مساله فساد، یک چرخه معیوبی در حل مساله وجود دارد. به طور مثال یک‌جا نظارتی را قرار می‌دهیم به امید اینکه فسادی صورت نگیرد، ولی می‌بینیم این ناظر خودش درگیر فساد می‌شود بعد یک ناظر دیگر را برای آنان می‌گذاریم، در حالی که تجربه نشان داده فساد تماما با جابجایی آدم‌ها قابل حل و رفع نیست و خود ساختار زمینه‌هایی را دارد که به فساد دامن می‌زند و حتی ممکن است افراد سالم را نیز درگیر کند.

فارس: چگونه می‌توان این چرخه معیوب را از بین برد؟

* فساد به وسیله دانشگاه‌ قابل حل است

جهان‌بین: به نظر حقیر، این چرخه معیوب جز با حضور جدی دانشگاه قابل حل نیست. تا زمانی که دانشگاه، قدرتمند نشود و به و به تراز واقعی نرسد و به مسئولیت تاریخی‌اش درست عمل نکند این فساد قابل حل نیست.

به عنوان نمونه باید خلاهای قانونی و نقاط گلوگاهی فسادزا شناسایی و راه حل ارائه شود. کارهای کوتاه مدت جواب نمی‌دهد. متاسفانه ما برای اینکه مسئله را حل کنیم یک راه حل می‌دهیم، ولی این راه حل بعد از مدتی به یک مسئله جدید تبدیل می‌شود.

الان ما حدود 40 هزار قانون موازی و متعارض داریم که باید بازنگری شود. این‌ها فرصت فساد ایجاد می‌کند. این باید در دانشگاه انجام شود. ارائه راه‌حل‌های عمیق از یک طرف و بعد نظارت بر مسئله فساد از طریق دانشگاه امکان‌پذیر است. اما  خود دانشگاه،  مستمرا در حال تغییر است.

* مساله فساد باید به اولویت اصلی دانشگاه تبدیل شود

به عنوان نمونه مدیریت دانشگاه به راحتی نصب و به راحتی می‌تواند عزل شود و خود همین جدای از محافظه کاری، نوعی تشویش به دانشگاه داده است.

مساله فساد باید به یک اولویت اصلی دانشگاه تبدیل شود. اینکه مقام معظم رهبری می‌گویند که ما تا می‌گوییم کار فرهنگی صورت گیرد یک عده می‌گویند کنسرت و اردوی مختلط، به همین خاطر هست.

* برگزاری کنسرت و اردوی مختلط در دانشگاه ذهن دانشجو را درگیر مسائل فرعی می‌کند

وقتی در دانشگاه، فرهنگ تقلیل به امور فرهنگی پیدا کرد و امور فرهنگی به برگزاری کنسرت و اردوی مختلط تحویل شد، نتیجه‌اش این می شود که ذهن دانشجو درگیر مسائل فرعی می‌شود و فرصت برای توجه به مسائل کلیدی پیدا نمی‌کند.

وقتی دانشجو فرصتی برای فکر کردن به پیدا نکرد نمی‌تواند راه حل ارائه دهد، نظارت و مطالبه کند و در نتیجه دانشگاه نمی تواند به نقش تاریخی‌اش عمل کند. دست گذاشتن بر روی غریزه و عدم پروراندن عقلانیت در دانشگاهیی که صسعادت و شقاوت ملت بدان بستگی دارد بسیار خطرناک است.

* دانشگاه تا به هویت اصلی‌اش بازنگردد مشکلات حل نخواهد شد

اگر ما دانشگاه را اصلاح نکنیم، یعنی دانشگاه به هویتی که باید داشته باشد برنگردد بسیاری از مشکلات ما حل نخواهد شد. امام (ره) هم فرمود که سعادت و شقاوت یک ملت به دانشگاه بستگی دارد. افرادی که در آینده، مسئولیت خواهند گرفت از همین دانشگاه بیرون خواهند آمد.

اگر اینها در دانشگاه، افرادی عاقل، مقاوم و عمیق و مفتخر به داشته‌های ملی خود بار نیایند و نسبت به مسائل کلان جهان و منطقه نگاه عمیق و منطقی نداشته باشند وقتی در راس کشور هم قرار گیرند مشکلاتی را ایجاد خواهند کرد.

مشکلات فرهنگی امروز هم در جامعه و هم در دانشگاه به چشم می‌خورد. ما باید مفهوم مشکل فرهنگی  را تحلیل کنیم. به عنوان نمونه در دانشگاه‌های دولتی می‌بینیم که وضعیت حجاب بعضا از بیرون بهتر است. اما اگر مسئله‌ای هم هست باید تلاش کنیم نگاه‌مان به مسائل اینگونه از نگاه امنیتی به فرهنگی تبدیل شود.

موارد خیلی کمی وجود دارد که فردی تعمدا هنجارشکنی می‌کند. در بسیاری از موارد با تذکر مشفقانه و با حفظ کرامت و گفت‌وگو و مشاوره، مساله قابل حل است.

اگر در دانشگاه آموزش و پژوهش قوی باشد و انجمن‌های علمی قوی باشند فرصت برای خیلی از مسائل حاشیه‌ای پیدا نمی‌شود وقتی ما دانشگاه را از این لحاظ تقویت نمی‌کنیم معلوم است یکسری مسائل و مشکلات خودش را نشان می‌دهد.

اما به نظر حقیر، مشکل اصلی فرهنگی این است که دانشگاه نسبت به مسائل اطرافش حساس نباشد. به ایرانی و مسلمان بودنش و به نظام مترقی سیاسی اش و به داشته هایش افتخار نکند. جایگاه کشور را در منطقه و جهان نداند. به طور مثال چند نفر از دانشجویان ما متن برجام را خوانده‌اند؟ چند نفر نسبت به نقاط ضعف و قوت برجام تحلیل دارند؟ چقدر از تحلیل‌ها نسبت به مسائل اقتصادی و سیاسی و غیره، تحلیل‌های سطحی و بدون حدود و ثغور و آشفته و چقدر از تحلیل‌ها عمیق است.

* کسانی که حیاتشان در هیاهو، شعار دادن و تحریک غیر منطقی عواطف است، از غریزی بودن فضا در دانشگاه سود می‌برند

همینجا یک سوال مهم مطرح می‌شود و آن اینکه چه کسی می‌خواهد دانشجو، استاد و دانشگاه سیاسی نباشند؟ چه آنهایی که انسداد در فضای سیاسی دانشگاه ایجاد می‌کنند و چه آنهایی که فضای دانشگاه را غریزی می‌خواهند و بر جاذبه‌های جنسی و یا از رهگذر خلاء‌ها وارد می‌شوند و یا بر کتمان حقیقت تاکید می‌کنند اینها می‌خواهند که دانشگاه، سیاسی نباشد.

چه کسی از این غریزی بودن فضا در دانشگاه سود می‌برد؟ بی‌شک کسانی سود می‌برند که منطق عمیق و قوی ندارند و حیاتشان در هیاهو و شعار دادن و بیانیه سیاسی خواندن و تحریک غیر منطقی عواطف است.

* کسانی که در مقابل رأی مردم ایستادند باعث امنیتی شدن ناخواسته فضای دانشگاه در دولت قبل شدند

آقای رئیس جمهور گفته است در سال‌های 90 و 91 و92 به راحتی امکان تجمع برای 16 آذر در دانشگاه نبوده است. من با بخشی از این صحبت‌ها موافقم اما سوال اینجاست چه کسی باعث شد چنین شود؟

آیا آنهایی مقصر نبودند که با ایستادن مقابل رأی مردم باعث امنیتی شدن ناخواسته فضای دانشگاه شدند؟ مگر ما در سال 88 اوج نشاط و شور را در دانشگاه نداشتیم. چه کسانی خواستند امتحانها را به هم بزنند. نظم دانشگاه را مختل کنند. درگیری ایجاد کنند، وقتی عده‌ای فضا را هم می‌زنند معلوم است نتیجه‌اش این می‌شود.

اگر ما دانشجو را با مسائل سطح پایین درگیر کنیم معلوم است یکسری مشکلات پیش می‌آید .هرکس در خود احساس کرامت نکند تن به هر شری می‌دهد.

اگر ما تلاش کنیم سطح فرهنگی دانشگاه را بالا ببریم، کرامت دانشگاهیان را حفظ کنیم و با تعامل و همفکری، امر به معروف و ناهی از منکر را در مسائل سطح بالا کلان تعریف کنیم و نقش دانشگاه هم در این سطح تعریف شود خود دانشگاه از اینکه عده‌ای بخواهند او را مشغول کنند روی بر می‌گرداند و در مقابل چنین جریانی می‌ایستد.

 

فارس: آیا شما قبول دارید یک عده قصد دارند در دانشگاه آزادی را به گونه دیگری نشان دهند؟

* متحجرین، لیبرال‌ها و روشنفکران غربزده مانع آزادی فکر و اندیشه می‌شوند

جهان‌بین: مهمترین آزادی،‌ آزادی فکر و اندیشه است. جریان ‌های متحجرین، لیبرالها و روشنفکران غربزده این آزادی را مانع می‌شوند. متحجر فضا را خموده می‌خواهد و با هر چیز نویی مخالف است و لیبرال و غربزده نیز غرب را بت می‌داند.

* استبداد مدرن خطرناک‌تر از استبداد سنتی است

به عنوان نمونه اگر کسی علوم انسانی فعلی را به چالش بکشد سریعا به او انگ می‌زنند و می‌گویند این حرفها غیر علمی است. مسئله ما اینجاست. استبداد مدرن بسیار خطرناک تر از استبداد سنتی است.

چه اشکالی دارد در یک فضای علمی در مورد مسائل مختلف صحبت شود ولی وقتی فضا به فضای سوت و کف و حاشیه تبدیل شود اجازه نمی‌دهد فضای آزاد اندیشی ایجاد گردد.

دانشگاه باید تقویت شود و برای این کار فضای دانشگاه باید باز باشد به معنای سطح بالا و متعالی آن.

لازمه استماع و اتباع احسن، امکان اسماع است. ما اعتقاد داریم منطق انقلاب آنقدر قوی است که اگر فضا منطقی و عقلانی باشد و نه هوچی گرانه، این منطق می‌تواند خودش را نشان دهد.

گفت‌وگو از کامران شیرازی

انتهای پیام/

http://fna.ir/KVTZN5

ویدیو مرتبط :
مستند فتنه گران باعث تشدید تحریم ها بودند