لزوم اولویت‌بندی 52 میدان نفت و گاز معرفی شده به خارجی‌ها در کنفرانس تهران

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس، در ابتدای هفته جاری و با برگزاری کنفرانس تهران، 52 پروژه توسعه میادین نفت وگاز کشور با استفاده از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران (IPC) به شرکت های داخلی و خارجی معرفی شد. لیست پروژه های معرفی شده در این کنفرانس عبارتست از:

عدم اولویت بندی بین پروژه های مذکور و حجم بالای تعداد پروژه های عرضه شده در کنفرانس تهران نشان می دهد،همانند مدل قبلی قراردادهای نفتی ایران (بیع متقابل)، یکی از اهداف اصلی مدنظر طراحان و برگزار کنندگان این همایش صرفا قرارداد بستن با کشورهای خارجی با استفاده از مدل IPC بوده است.

این در حالی است که دو هدف اصلی اعلام شده برای برگزاری این کنفرانس و رونمایی از مدل جدید قراردادهای نفتی ایران، بهره گیری و کسب دانش فنی و همچنین جذب سرمایه گذاری خارجی به دلیل نبود سرمایه داخلی لازم در کشور برای توسعه و بهره برداری از میادین نفت و گاز بوده است. بنابراین انتظار می رفت 52 پروژه با اولویت یکسان به شرکت های داخلی و خارجی معرفی نشود زیرا هر هدفی به دنبال خود اولویت بندی را به همراه خواهد داشت ولی در حال حاضر، این شرکت ها برای هر یک از این پروژه ها می توانند پیشنهادهای خود را ارائه دهند و پای میز مذاکره با مقامات ایرانی حاضر شوند. البته سیدمهدی حسینی، رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی معتقد است که قطعا اولویت بندی بین این تعداد پروژه وجود دارد (1) اما هیچ نشانه شفافی مبنی بر وجود این اولویت بندی در کنفرانس تهران مشاهده نشد. به همین دلیل، این نگرانی به صورت جدی وجود دارد که اشتباه کشور در زمینه قراردادهای بیع متقابل در حال تکرار است.

ماجرای آن مدل قراردادی از این قرار بود که قراردادهای بیع متقابل برای میادین مشترک و با ریسک بالا توسط همین طراحان کنونی قراردادهایIPC  طراحی شده بود، اما نسبت تعداد قراردادهای امضا شده برای توسعه میادین مشترک به کل قراردادهای منعقد شده بسیار ناچیز بود و عملا جامعه هدف اصلی این مدل قراردادی نتوانست از این مدل قراردادی بهره گیرد. در آن دوره زمانی نیز میادین نفتی فراوانی بدون اولویت خاصی به شرکت های خارجی ارائه شد، اما به دلیل ریسک های خاص توسعه میادین مشترک برای شرکت های خارجی و همچنین سود کم میادین با ریسک بالا در قراردادهای بیع متقابل، هدف پروژه ای کشور برای استفاده از این مدل قراردادی در تضاد با  منافع آن شرکت ها قرار گرفت. در نهایت هم به دلیل  انگیزه های خاص طراحان و حامیان این مدل قراردادی مانند افتخار به جذب سرمایه های خارجی به هر شکل ممکن، عملا حرف شرکت های  خارجی در این زمینه به کرسی نشست.

البته در مدل جدید قراردادی نفتی ایران، میادین به 5 دسته تقسیم بندی شده اند و ضرایبی برای افزایش دستمزد شرکت های توسعه دهنده میادین متناسب با ریسک (خیلی کم ریسک/کم ریسک/ریسک متوسط/ریسک زیاد/ریسک خیلی زیاد) و مکان قرار گرفتن آنها (خشکی/دریا) در قالب دستمزد (fee) به ازای هر بشکه دیده شده است تا این شرکت ها برای ورود به میادین و مناطق پر ریسک و  پرهزینه و همچنین میادین مشترک، انگیزه بیشتری داشته باشند. با این وجود، از آنجایی که تا کنون وزارت نفت این موضوع که هر یک از 52 پروژه معرفی شده در کدام دسته قرار می گیرند، را به صورت شفاف مشخص نکرده است؛ استفاده از این سازوکار، هدف طراحان این مدل قراردادی برای ایجاد جذابیت برای پروژه های اولویت دار را محقق نمی کند و حتی اولویت های وزارت نفت برای استفاده از مدل قراردادی IPC را به صورت دقیق مشخص نمی‌کند. بنابراین پیش بینی می شود این شرکت ها به دلیل آثار اجتماعی و سیاسی، جلوگیری از انتقال دانش فنی روز خود، کم دردسر و کم هزینه بودن میادین کم ریسک میادین کم ریسک مستقل را انتخاب کنند.

چه باید کرد؟

با توجه به ظرفیت بزرگ بازار صنعت نفت و گاز کشور و لزوم ایجاد شرکت های داخلی توانمند در  این صنایع لازم است تا پروژه های معرفی شده در کنفرانس تهران به شرکت های خارجی به صورت شفاف اولویت بندی شوند. انتظار می رود که شرکت های خارجی به دلیل  حجم بالای ذخایر نفت و گاز و جذابیت بالای اقتصادی توسعه بسیاری از میادین هیدروکربوری کشور و همچنین رقابت با یکدیگر هر چند با اکراه ولی مجبور شوند اولویت های کشور در این زمینه را بپذیرند. بنابراین پیشنهاد می شود اقدامات زیر صورت گیرد:

با توجه به ضرورت تسریع در توسعه میادین مشترک و همچنین میزان توانمندی های شرکت های داخلی، ضرورت دارد وزارت نفت دسته بندی پروژه های معرفی شده به شرکت های خارجی در کنفرانس تهران را مورد بازبینی قرار دهد. در دسته بندی جدید، باید میادین مشترک با ریسک بالا در اولویت اول و  میادین مشترک با ریسک متوسط، میادین مستقل با ریسک بالا و میادین مستقل با ریسک متوسط در اولویت های بعدی قرار گیرند. همچنین استفاده از قراردادهای IPC و پرداخت fee به شرکت های خارجی برای توسعه میادین مستقل کم ریسک مانند فاز سوم میدان نفتی دارخوین که دانش فنی توسعه آنها در داخل کشور وجود دارد، محل ابهام است. بنابراین ضرورت دارد توسعه این میادین در اولویت های پایانی قرار بگیرند و یا کلا از این لیست خارج شده و در اختیار شرکت های داخلی قرار گیرد.
در اسرع وقت و به صورت شفاف، وزارت نفت اعلام کند که هر یک از پروژه های معرفی شده در کنفرانس تهران در کدام دسته از دسته های مورد اشاره قرار می گیرد تا شرکت های خارجی با توجه به اولویت های ایران، پیشنهادهای خود را برای توسعه میادین ارائه دهند.

صادق رضوی

پی نوشت:

(1): سیدمهدی حسینی، رئیس کمیته بازنگری در قراردادهای نفتی در میزگرد «نقد و بررسی قراردادهای جدید نفتی» روزنامه دنیای اقتصاد در تاریخ 30 آبان ماه در پاسخ به اظهار نگرانی یکی از کارشناسان حاضر در این میزگرد درباره تبعات منفی مدیریتی عدم اولویت بندی بین این پروژه ها، گفت: «اینکه گفته می‌شود فلان تعداد پروژه معرفی می‌شود به این معنا نیست که همه پروژه‌ها قرار است به انعقاد قرارداد برسند و مطمئنا یک اولویت‌بندی وجود خواهد داشت. این پروژه‌ها تنها معرفی فرصت‌ها است. شاید بتوان حتی 150 پروژه را نیز معرفی کرد اما 40، 50 موردی که اولویت بیشتری دارد معرفی می‌شوند».

انتهای پیام/م

http://fna.ir/W3BAQ9

ویدیو مرتبط :
کنفرانس خبری پیش از بازی نفت تهران-نفت مسجدسلیمان