معرفی کتاب/ از ترس تا شوق زندگی

کتابستان/ کتاب از ترس تا شوق زندگی به قلم ""کورت تپرواین"" آلمانی سعی کرده تا با بهره گیری از ادبیاتی روان و عامه پسند ترس ها را فراتر از آنچه تا کنون در کتب روانشناسی مطالعه شده اند، بررسی کند.

یکی از شایع ترین اختلالاتی که در کتب تخصصی روانپزشکی و روانشناسی بحث گسترده ای را به خود اختصاص داده، مجموعه اختلالات اضطرابی است. این اختلالات بیشتر با نشانه های بدنی از قبیل بالا رفتن میزان تپش قلب، لرزش و رعشه در اندام، احساس تنگی نفس و... شناسایی می شوند. فوبی ""phobia"" معادل لاتین ترس یا هراس است که با ویژگی آسیب شناختی ""افراطی و نامتناسب بودن با موقعیت هراس انگیز"" یک دسته عمده از اختلالات اضطرابی است. برخی از آن موقعیت ها عبارتند از ترس افراطی و غیر معقول از تاریکی، پرواز، ارتفاع، طوفان، حیوانات، تزریق، خون و...

کتاب از ترس تا شوق زندگی به قلم ""کورت تپرواین"" آلمانی سعی کرده تا با بهره گیری از ادبیاتی روان و عامه پسند ترس ها را فراتر از آنچه تا کنون در کتب روانشناسی مطالعه شده اند، بررسی کند. تپرواین در سال 1986 رساله اش را نوشت و درجه ی پروفسوری را در رشته روانشناسی از دانشگاه ""کلیتن سنت لوئیس"" آمریکا اخذ نمود.

کتاب پیش رو با نگاهی عمیق و فلسفی به شخصیت انسان ریشۀ تمام کاستی ها و سرخوردگی ها را در ترس جستجو می کند. مواردی چون ترس از تنهایی، ترس از مراجع قدرت، ترس از رابطه، ترس از جنس مخالف، و... نمونه ای از برخی موضوعات این کتاب است.

بهره گیری از مکتب درمانی ""وجودگرایی"" رویکردی است که این کتاب برای رهایی دادن مخاطبین از ترس ارائه می کند. مکتب ""وجودگرایی"" رمز درمان را مواجهه با ترس و اضطراب می داند و در آغوش کشیدن ترس را کلید درمان می داند، معادل همان که در معارف ناب اسلامی یافت می شود و انسان را به رویارویی با ترس ها و منبع آنها توصیه می کند.

با اینکه کتاب از فصل بندی روشنی برخوردار نیست و خود را به ساختاری مشخص مقید نداسته، اما به طور کلی می

توان کتاب را در بخش های زیر معرفی کرد:

فصل اول به شناسایی ترس در چهار جنبه وجودی انسان یعنی بعد جسمانی، روانی، روحی و رفتاری اختصاص داده شده است. در ابتدا به نظر می رسد که مولف میان روان و روح تمایز و تفاوت قائل است اما در مطالب تفصیل شده این تمایز دیده نمی شود و فقط سه بعد ترس تشریح می گردد و روان و روح معادل هم گرفته می شوند. ترس نهانی که در پسِ خشونت، حسادت، عقده ها، اشتیاق، بی خوابی ها، ضربه های روحی-روانی، نگرانی ها، اعتیاد و رفتارهای وسواسی وجود دارد و عامل به وجود آمدن آنها می شود به زیبایی و با دقت های ظریف در این فصل توصیف شده که قادر است به خواننده بینش های جدید اعطاء نماید.

فصل دوم با بهره گیری از نظریه رشد ""مارگارت ماهلر"" مسیر شکل گیری فردیت و تصویر ذهنی ای که در نهایت از خدا، دنیا و دوران کودکی برای انسان حاصل می شود و نقشی که ترس در این فرایند بازی می کند، توصیف شده است.

فصل سوم که گسترده ترین مباحث را شامل می شود ابتدا تفاوت میان ترس و نگرانی گفته شده که ترس جزئی و موضوع مشخص دارد مانند ترس از حیوان یا ارتفاع اما نگرانی از یک اضطراب بنیادی نامعلوم حکایت می کند و در ادامه نگاه روانشناسی به 40 ترس مختلف شناسایی شده است. نکته ی جالب در این فصل، تحلیلی است که از رابطه میان ترس و نگرانی به عمل آمده است. نویسنده نگرانی یا همان اضطراب را محصول بی معنایی در زندگی می داند که فرد با به وجود آوردن ترس های جزئی و مشخص مانع از رویارویی با این اضطراب جانکاه می شود که به روشنی گرایش هستی نگرانه وی را نشان می دهد. ""معنا درمانی فرانکل"" و ""درمان مقابله با بحران میانسالی یونگ"" نیز در مقیاسی گسترده تر از ترس، همین خلأ معنوی را ریشه آسیب شناسی اختلالات می دانند.

اشکالی که به فصل های پیش گفته وارد است، یعنی ایده پردازی با لعابی فلسفی گونه و عاری از وجوه کاربردی، در فصول پایانی کتاب جبران می شود و مولف سعی می کند تکنیک های مشخصی را برای گذر از هراس در اختیار مخاطبین قرار دهد و در نهایت با نگاهی التقاطی نگر به درمان، کتاب خویش را پایان دهد.

نکات مهم:
برخی از مهم ترین وجوه بالینی کتاب که می تواند برای درمانگران نیز مفید واقع گردد، عبارتند از:
انرژی درمانی(EFT)روش های رهایی احساس برای درمان اعتیاد)، ص 62، تمرین های کاربردی برای بازگرداندن هویت پیشین هنگام ضربه (تروما)، ص 65، مقابله با ضربه در اختلال استرس پس از سانحه PTSD، ص 67 ، مثبت نگری ص 72 و 73 و....

گرچه این کتاب مطابق با یک فرهنگ غیر بومی نگارش یافته و ممکن است حاوی خرده فرهنگ های نامتناسب برای والدین و خانواده های ایرانی باشد اما مخاطب با اکتساب فرهنگ صحیح مطالعه و با هوشمندی می تواند از دانسته های مفید و کاربردی آن بهره مند شود.