کمترین توجه در قانون‌گذاری کشور، مربوط به زنان خانه‌دار است

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم٬ دکتر لیلا سادات زعفرانچی، عضو پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و پژوهشگر حوزه خانواده٬ در شبکه افق سیما، با تاکید بر وجود رابطه بین تحصیل و اشتغال بانوان و رشد و افزایش جمعیت٬ اظهار داشت: در کشورهای صنعتی که نرخ مشارکت زنان در امور اقتصادی را به خصوص در دهه‌های اخیر تجربه کردند٬ و همینطور هنگامی که افت و کاهش نرخ شدید باروری را مورد مطالعه قرار دادند٬ به این نکته رسیدند.

سرپرست گروه بررسی مسائل زنان ـ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در همین باره گفت: برخی از اندیشمندان این بحث را مطرح می‌کنند که بعد از دهه 1960 و رواج وسایل پیشگیری و ارتقای آگاهی زنان در حوزه کنترل جمعیت٬ به نظر می‌آید مکانیسم تصمیم‌گیری از مردان به زنان منتقل شد. به همین دلیل هم مطالعات نشان داده که وقتی دو محور اصلی سرمایه‌ای زنان٬ یعنی زمان و احیانا پیش‌بینی نرخ دستمزد بالاتر٬ در بازار کار مطرح می‌شود٬ هم‌ زمان زنان را در ارتباط با نقش مادری کاهش می‌دهد٬ و هم اینکه با پیش‌بینی دستمزد بالاتر در حوزه بازار٬ بر تصمیم‌گیری زنان تاثیر فراوانی داد.

وی با اشاره به اینکه با توجه به همین مسیر می توان دریافت با افزایش نرخ مشارکت بانوان در کشورهای صنعتی٬ نگرانی بزرگتری برای جامعه رخ خواهد داد٬ ادامه داد: افت شدید نرخ رشد جمعیت در خیلی از کشورهای توسعه یافته و صنعتی را می‌توان ناشی از همین امر دانست.

عضو مدعو کمیته بین‌الملل شورای فرهنگی ـ اجتماعی زنان، با بیان اینکه در کشور ما، واقعیت، با آنچه در کشورهای غربی رخ می‌دهد٬ فاصله دارد٬ ادامه داد: در ایران نرخ کلی باروری٬ با این تعریف که تعداد فرزندانی که یک مادر در طول باروری خود می تواند سالم به دنیا بیاورد٬ 1.8 است.

وی با اشاره به اینکه در صورت مقایسه نرخ کلی باروری با آمار سنی بانوان در کشور در دهه اخیر٬ دو اتفاق مهم رخ داده است٬ درباره این اتفاق ها گفت: تاخیر در ازدواج و تاخیر در فرزندآوری٬ همان رخدادهای دهه اخیر است که اگر در اوایل دهه هشتاد گروه سنی بانوان برای سن ازدواج فراوانی آن ها در گروه سن 20 تا 24 سالگی دیده می شده٬ الان پیک جمعیتی که ازدواج می کنند٬ حدود 25 تا 29 سال است و خود این عاملی می شود که انتظار ما برای فرزند آوری را کاهش بدهد.

مولف کتاب «مجموعه مقالات اشتغال زنان»، با نتیجه گیری از این قسمت از بحث خود که هم میانگین سن ازدواج و هم سن فرزندآوری هم اکنون افزایش پیدا کرده است٬ اظهار داشت: نرخ مشارکت اقتصادی زنان بعد از انقلاب تقریبا با یک افت و خیز کم دامنه‌ای روبرو بوده است و هیچ جا ما نمی‌بینیم که ما با افت شدید باروری٬ صعود مشخصی را در نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کشور تجربه کنیم.

وی اما درباره تحصیلات زنان نظر دیگری داشت و آن را همانند نرخ حضور و مشارکت زنان در حوزه‌های اقتصادی نمی‌دانست.

زعفرانچی در همین باره ادامه داد: بعد از انقلاب و اوایل دهه 60 که جمعیت رو به افت پیش می‌رود٬ ملاحظه می‌شود که تحصیلات بانوان روز به روز بیشتر می شود.

مولف کتاب «امنیت و اخلاق در خانواده ایرانی» با نتیجه‌گیری از این مبحث٬ اظهار داشت: اگر هم قرار است بحث اشتغال زنان بر بحث افت جمعیت تاثیرگذار باشد٬ احتمالا در یک دوره بلند مدتی تاثیرگذار خواهد بود. بدین معنا که این نتیجه ابتدا در بحث تحصیلات خود را نشان می‌دهد و سپس شاید بتوان در حوزه مشارکت اقتصادی نیز آن را موثر دانست.

وی بر این باور بود که اولین گروهی که باید در سیاست‌های جامعه مورد توجه مسئولین برای تسهیل امر ازدواج آنان قرار بگیرند٬ تحصیل‌کنندگان دختر در رده‌های عالیست. با توجه به آمارهای ارایه شده از سوی مسئولین، بیشترین دختران مجرد، در میان محصلان مقاطع عالی هستند و زنان شاغل مجرد، در رده بعدی این افزایش آماری قرار دارند.

زعفرانچی، در ادامه سخنانش، با اشاره به اینکه طیف وسیعی از زنان ایرانی، در حدود هجده میلیون نفر، خانه‌دار هستند، اظهار داشت: اهمیت سیاست‌گذاری برای باروری زنان، در درجه اول نیز باید به سمت زنان خانه‌دار برود و در درجه اول اهمیت باشند.

وی در بخش دیگری از بحث ازدواج و فرزند آوری، با اشاره به اینکه انقلاب اسلامی و ارتقای دانش بشری و رشد جوامع، عواملی بود که نرخ تحصیلات در زنان را زیاد کرد، گفت: این اوامر باعث شد که جامعه ما نیز همراه نگرش بین‌المللی، اطلاعات و آگاهی افراد جامعه اوج بگیرد و از طرف دیگر این اولین پله برای این امر بود که زنان حضور اجتماعی خود را تثبیت کنند.

عضو پژوهشگاه مطالعات فرهنگی و علوم انسانی، مانند بحث پیشین، امر اشتغال زنان را تنها وابسته به این عوامل ندانست و گفت: به نظر می‌رسد بسته‌ای از عوامل اثرگذار در بحث اشتیاق زنان برای ورود به بازار کار نقش‌آفرینی می‌کند که وزن این ها با بحث تحصیلات متفاوت است.

زعفرانچی در همین باره گفت: در بعضی از مناطق کشور ما ممکن است که برخی از معضلات اقتصادی خانواده ها، زنان را به سوی کار و اشتغال بکشاند و این در حالی است که ممکن است در برخی مناطق دیگر، مباحث فرهنگی، زنان را به این سمت سوق دهد و نتیجه اینکه هر چند پارامترهای مختلفی در این زمینه تاثیر دارند، اما آنچه رخ می‌دهد این است که خانم‌ها خیلی تمایل دارند که کسب سرمایه انسانی کنند و بعد بتوانند وارد فضای شغلی و کسب و کار بشوند.

به ادعای وی، کشورهایی که سیاست‌های خانواده محور را اتخاذ می‌کنند، تمام سیاست‌ها در حوزه اشتغال زنان منوط به این است که هیچ تهدیدی برای افزایش نسل ایجاد نکند. از مرخصی والدین گرفته تا حقوق و مزایای دیگری که در دوران بارداری یا زایمان هست. اما در کشورهایی که بر اساس سیاست‌های فردگرا بحث افزایش جمعیت را پیگیری می‌کنند، به نظر می آید که نرخ مشارکت اقتصادی در زنان خیلی بالاست ولی بحث مراقبت از کودکان از خانواده جدا شده و به ارگان های اجتماعی سپرده می شود.

زعفرانچی با اشاره به اینکه بنابراین سیاست‌های ما هم طبیعتا باید خانواده محور باشد، گفت: ما باید اولا گروه‌های هدفمان را در حوزه نرخ رشد جمعیت بشناسیم و الان به نظر می‌رسد خانم‌های دارای تحصیلات عالی، ازدواج را به تاخیر انداخته‌اند و این خود اولین مرحله از سیاست پیگیری رشد جمعیت است.

وی در ادامه این پرسش را مطرح کرد که در حوزه زنان شاغل، سیاست‌های حکومت برای حضور حداکثری زن شاغل، برای حضور داشتن نزد فرزندان خود و تشویق او به باروری، چیست؟

زعفرانچی در پایان به زنان خانه دار اشاره کرد و با تاکید بر اینکه این گروه از زنان، بزرگ‌ترین گروه زنان جامعه ما هستند، گفت: متاسفانه در سیاست‌گذاری و قانون‌گذاری، حداقل توجه به این گروه کلان کشوری می‌شود که در حقیقت ظرفیت خیلی زیادی برای اتخاذ هر استراتژی را نیز دارند.

انتهای پیام/