سلیمی‌نمین در گفتگو با جوان: دولت ها در مبارزه با فساد زیاد شعار می دهند

روزنامه جوان/ متن پیش رو در جوان منتشر شده و انتشار آن به معنی تایید تمام یا بخشی از آن نیست.

شکی نیست که فساد اقتصادی راه را بر اقتصاد مقاومتی می بندد؛ و البته این تنها یکی از آسیب هایی است که فساد اقتصادی بر کشور و جامعه وارد می کند. با دکتر عباس سلیمی نمین در سالی که اقتصاد مقاومتی بر عنوان آن نقش بسته، در باب فساد اقتصادی و مبارزه با آن صحبت کردیم و این میانه صحبت هایی شد از اینکه دولت ها و احزاب اطلاعات در مورد فساد اقتصادی اعضای یکدیگر را دست آویز فشار سیاسی می کند. صحبت هایی در مورد نحوه ی عملکرد دستگاه قضایی و عدم حمایت آن از افشاگران مفاسد اقتصادی؛ و موضوعاتی پیرامون کم کاری خبرنگاران و رسانه ها در مبارزه با فساد اقتصادی و تاکید بر پاک دستی مسئولان درجه اول کشور که در جهان جزء استثنائات محسوب می شود. و البته اسم هایی هم به میان آمد؛ غلامحسین کرباسچی، شهرام جزائری، مهدی هاشمی، محمدرضا رحیمی، سعید مرتضوی،عبدالله جاسبی و ... روسای جمهور اسبق و سابق و کنونی.

مقام معظم رهبری امسال را سال «اقتصاد مقاومتی، اقدام و عمل» نام‌گذاری کردند، دلیل تاکید رهبری بر اقتصاد مقاومتی چیست؟

اقتصاد می‌تواند زمینه وابستگی‌های بسیار عمیقی را ایجاد کند. دولت طرفدار صهیونیست فکر می‌کرد پس از برجام می‌تواند زمینه‌هایی را برای خود در ایران ایجاد کند و در عرصه اقتصاد شرایطی را به وجود آورد که بتواند به عنوان عامل فشار سیاسی عمل کند و ما وادار به تعلیق مواضع سیاسی خود بشویم؛ تاکید رهبری بر این مسئله دقیقا بر اساس شناخت این هدف بود. اقتصاد مقاومتی می‌تواند کاملا هدف غرب را مهار و تلاش آنها را خنثی کند.

و واقعا کار اصولی در این زمینه انجام می شود؟

اینکه چقدر در این وادی کار اصولی صورت می‌گیرد، محل تردید جدی است. زیرا در شرایط کنونی و علیرغم تاکیدات رهبری، جریانات بیرونی تلاش جدی‌تری برای مصرف‌زدگی بر اساس کالاهای خارجی در ایران پیگیری می‌کنند و ما در این وادی خیلی دقیق و همه جانبه کار نمی‌کنیم. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های خارجی تسهیلاتی را برای مصرف کالاهای خود می‌دهند که این تسهیلات طبیعتا گرایش به تهیه تولیدات آنها را در جامعه فراهم می‌کند. در واقع به صورت وام با بهره بسیار پایین که ما حتی در کشاورزی هم نمی‌توانیم از این وام‌ها به کشاورزان خود دهیم، مصرف‌کنندگان ایرانی را به خرید کالای خارجی تشویق می‌کنند. طبیعتا این برای اقتصاد مقاومتی مشکل ایجاد می‌کند و رکود را در کشور حفظ می‌کند. البته بنده در این وادی‌ها نمی‌توانم اظهار‌نظر دقیق داشته باشم اما `با مطالعه مصرف‌زدگی جامعه شاهد هستیم که هدایت دقیقی در این وادی‌ها وجود ندارد.

یکی از سیاست‌های اقتصاد مقاومتی شفاف‌سازی است که این عدم شفاف‌سازی از سوی مسئولان باعث همراه نشدن مردم در بحث اقتصاد مقاومتی شده است، در واقع به جای شفاف‌سازی، بحث فسادهای اقتصادی به ابزاری سیاسی در دولت‌های مختلف مبدل شده و هر دولتی به منظور محکوم کردن دولت قبل از فسادهای موجود گذشته پرده برمی‌دارد. مثلا وقتی از وزرای دولت درخواست اعلام لیست اموال می‌شود، آنها از این مسئله سر باز می‌زنند و با صراحت اموال خود را اعلام نمی‌کنند تا مردم از دارایی‌های آنها آگاه شوند این یکی از کارهایی است که باعث عدم شفاف‌سازی می‌شود اما وقتی صحبت‌ از تخلفات دیگران است همه در صف اول قرار می‌گیرند، به نظر جنابعالی چه راهکارهایی باید برای شفاف‌سازی صورت گیرد تا مردم در بحث اقتصاد مقاومتی همکاری کنند؟

من از انتهای سوال شما آغاز می‌کنم اگر کسی بر اساس قانون اموال خود را اعلام نکرده، این ساز و کار دارد؛ دستگاه قضا برای واداشتن یک مسئول که طبق قانون باید میزان اموال خود را مشخص کند، ابزار لازم را دارد که برخورد کند. لذا قوه قضائیه در این زمینه مسئول است و باید دید در این زمینه چه اقداماتی را صورت داده است؟

اما در این مورد که چرا دولت‌ها در مقام بیان تخلفات دولت قبلی خود برمی‌آیند اما کاری به واقع صورت نمی‌گیرد باید با دقت بیشتری مورد بررسی قرار گیرد؛ اطلاعات، ابزار قدرت است. زمانی که ما اطلاعاتی راجع‌به فردی داریم، این آگاهی برای ما قدرت تولید می‌کند و گاهی از این قدرت به نفع جامعه بهره گرفته می‌شود و گاهی هم به نفع شخصی. مثلا شما اطلاعاتی از همکارتان دارید که آن را به مراجع ذی‌ربط ارائه نمی‌کنید، بلکه به عنوان اهرم فشار از آن استفاده می‌کنید.

این مسئله در مورد دولت‌ها هم صادق است. وقتی دولتی روی کار می‌آید، از دولت گذشته اطلاعاتی را به دست می‌آورد، می تواند این اطلاعات را به گونه‌ای تجزیه و تحلیل کند تا راهکارهای فساد را مسدود بسازد و قدرت مانور فوق قانونی دولت‌ها را کنترل کند. اما زمانی که دولت‌ها مستقر می‌شوند به تدریج مکانیسمی برای دور زدن قانون پیدا می‌کنند. این در حالی است که شاید در ابتدا انگیزه ناسالم برای برداشته شدن موانع و سرعت بخشیدن به کارها وجود نداشته باشد. از ابتدای انقلاب هم برخی از وزارتخانه‌ها اموالی را به حیات‌خلوت‌هایی می‌بردند و از آن حیات‌خلوت‌ها برای تسریع کار خود استفاده می‌کردند و توجیه آنها این بود که سطح پرداخت‌ها نازل است و نمی‌توانند متخصصین برجسته را به کار گیرند؛ به همین جهت باید بتوانند امکاناتی را خارج از چارچوب و مقررات در اختیار داشته باشند تا این مشکل برطرف شود. خود را به شرکت‌های خصوصی و نیمه خصوصی تبدیل کردند و اگر کسی بررسی می‌کرد هیچ ایرادی نمی‌توانست بگیرد که تعلق آن امکانات به دولت مربوط می‌شد، اما خارج از ضوابط دولتی می‌توانست عمل کند، در واقع اموال از دایره بیت‌المال خارج نشده بود.

البته‌ها بعدها همین شرکت‌ها را کاملا خصوصی کردند. اما هدف قابل توجیه این بود که باید دولت هم برای جذب استعدادها تا حدی از قدرت مانور بخش خصوصی برخوردار باشد که این مسئله به تدریج آفات زیادی را فراهم کرد و توانست راهکارهایی برای دور زدن قانون و بهره‌مندی از منابع عمومی به وجود آورد. تاکید می‌کنم وقتی دولتی روی کار می‌آید می‌تواند این راهکارها را مسدود کند اما کدام دولت دست خود را بسته است؟ هیچ دولتی چنین کاری انجام نداده که قدرت مانور دولت قبلی را از خود بگیرد، به همین دلیل همواره با فساد یک برخورد فراتر از شعار نداشته‌اند. یعنی اطلاعات دارد و علائمی هم به افراد می‌دهد اما هرگز این اطلاعات را در کانال‌های قانونی و تجزیه‌ و تحلیل کننده برای مسدود کردن مبادی فساد قرار نمی‌دهد.

دولت آقای خاتمی تندترین شعارها را علیه مفاسد دولت آقای هاشمی داد؛ اما رویکردش این نبود که این اطلاعات برای ریشه‌یابی علل به قوه قضائیه و مراکز پژوهشی ارائه شود. زمانی که آقای هاشمی می‌خواست برای ریاست مجلس ششم برگردد، یکی از عناصر اصلی اصلاح‌طلب در آن دوران اعلام کرد اگر هاشمی روی کار بیاید، ما صندوق‌ها را باز می‌کنیم و این صرفا در حد یک تهدید بود. اگر کتابی علیه هاشمی نوشته شده به حدی با ایما و اشاره نوشته می‌شود که اطلاعات اساسی به جامعه نمی‌دهد و فقط هدف این است که فرد مورد نظرشان را در جای خود بنشانند و به او این پیام را می‌رسانند اما به جامعه و کانون‌های ذی‌ربط که می‌توانند تخلف را دنبال کنند، اطلاعاتی داده نمی‌شود. طبیعی است که این کار نه تنها به یک سرانجام درستی نمی‌رسد، بلکه فساد را قدرتمندتر و شالوده آن را تقویت می‌کند و دلیل آن هم این است که در هر بار چرخش قدرت، وقتی به مکانیسم‌ها ضربه وارد نشود مکانیسم‌ها تقویت می‌شوند و در واقع به قدرت دولت‌ها افزوده نمی‌شود و فقط آن مکانیسم‌ها تجربه بیشتری پیدا می‌کنند.


این مطلب در خصوص دولت آقای احمدی‌نژاد هم صادق است. او نیز شعارهای بسیار زیادی در خصوص فساد داد؛ اما هرگز در این وادی عمل نکرد. اخیرا شنیده‌ام آقای احمدی‌نژاد اسنادی در خصوص فساد اقتصادی به قوه قضائیه داده و این قوه عمل نکرده است،‌ در حالی که آقای احمدی‌نژاد رسانه‌های مختلف دارد و اسناد را به مطبوعات دهد و آنها اسناد را منتشر کنند.

کمااینکه بنده نیز این کار را انجام دادم. من تخلفات آقای جاسبی را به قوه قضائیه دادم، مدتی که از این قضیه گذشت و قوه قضائیه عمل نکرد، آن اسناد را در مطبوعات منتشر کردم و کسی هم به من ایراد نگرفت. اما آقای احمدی‌نژاد با وجود اینکه ابزار و امکاناتش در این وادی بسیار گسترده است،‌ چنین کاری نمی‌کند. چطور در جاهای سیاسی شیوه‌های غیراخلاقی به کار می‌گیرد و در مجلس یک نوار را که سند هم محسوب نمی‌شود، پخش می‌کند، چون بحث قدرت مطرح است و آقای لاریجانی را برای خود رقیب می‌داند و به هر شیوه‌ای متمسک می‌شود. اما در خصوص مکانیسم فساد چنین

ویدیو مرتبط :
مبارزه با فساد با شعار پیش نمی رود