معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی: تولید کتاب باید براساس نیاز صورت بگیرد

خبرگزاری کتاب ایران/ جشن «یک میلیون کتاب» امروز (27 آبان‌ماه) به همت مؤسسه خانه کتاب با حضور سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، حسین نوش‌آبادی، سخنگوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، مجید غلامی‌جلیسه، مدیرعامل مؤسسه خانه کتاب و دبیر بیست و سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران، احمد مسجد‌جامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران، محمود صلاحی، رئیس سازمان فرهنگی ـ هنری شهرداری تهران، سیدرضا صالحی امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی، همایون امیرزاده، مشاور معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، علی مطهری، نماینده مجلس شورای اسلامی، حجت‌الاسلام سیدمحمود دعائی، مدیر مؤسسه اطلاعات، محمود آموزگار، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران، زلفی تومان، رئیس کتابخانه ملی ترکیه و جمعی از صاحبنظران عرصه فرهنگ و نشر در پژوهشکده فرهنگ، هنر و معماری برگزار شد.

سیدرضا صالحی‌امیری، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی در این مراسم اظهار کرد: اساساً وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این دوره از هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران به گونه‌ای شگرف حضور پیدا کرده است. انصافاً در این دوره یک بار دیگر دوره وزارت جناب آقای احمد مسجدجامعی یادآوری شد.

وی ادامه داد: با بیان آمار و ارقام‌های تعداد عناوین منتشر شده بعد از انقلاب اسلامی به دنبال چه هستیم؟ گاهی انسان هدف را فراموش می‌کند. از این منظر نیاز داریم به خودمان یادآور شویم که هدف افزایش شمارگان کتاب، تعداد عناوین کتاب و تعداد کتابخانه ‌ها نیست بلکه هدف، توسعه فرهنگی است؛ توسعه فرهنگی به معنای ریل حرکت جامعه به سمت تعالی و پیشرفت، آن‌گونه که انسان، محور توسعه قرار می‌گیرد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با بیان این‌که در جامعه فرهنگی با مجموعه‌ای از انسان‌ها رو به رو هستیم که دارای فضیلت و اخلاق هستند و انسانیت، ماهیت حیات است، افزود: آیا با رشد کمی نشر، به فضیلت انسانی دست پیدا کرده‌ایم یا خیر؟ اگر جواب مثبت است، پیشنهاد می‌کنم جشن فضیلت بگیریم و اگر جواب منفی است و با آمار روزافزون طلاق، بی اخلاقی و نزاع جمعی مواجه‌ایم، به این معناست که راه را گم کرده‌ایم و در این حوزه به بازشناسی هدف و مسیر نیازمندیم.

صالحی امیری با بیان این‌که باید در درون توسعه، تعریفی مجدد داشته باشیم، توضیح داد: اساساً با دو مفهوم «فعالیت» و «اثربخشی» مواجه‌ایم. پس از انقلاب دچار خطا شده‌ایم؛ به این معنا که آیا به دنباgل اثربخشی هستیم یا به دنبال فعالیت؟ در برنامه‌های تلویزیونی در ایام ماه مبارک رمضان، اعلام شد بیش از 170 هزار ساعت برنامه تولید شده است؛ با وجود این آمار، آیا بعد از ماه مبارک رمضان میزان آسیب‌های اجتماعی تغییر کرده‌اند؟ اگر صدا و سیما و بقیه، اثر بخش نباشند، اساساً اشتغال‌زایی کرده‌ایم و در این میان عده‌ای نان و عده‌ای نام کسب می‌کنند و ما به مقصد و مقصود نخواهیم رسید.

وی ضمن تأکید بر این نکته که باید در عرصه نشر و کتاب از کمی‌گرایی به کیفی‌گرایی حرکت کنیم، بیان کرد: برای تحقق این امر، باید دید که نیاز جامعه چیست؟ به عبارت دیگر باید دید که لازم است چه چیزی، برای چه کسانی و با چه هدفی تولید کرد. سپس باید نیازها را اولویت‌بندی کرد. امروزه مهم‌ترین نیاز جامعه، اخلاق، فضیلت و مهم‌ترین چالش ایران، بی‌اخلاقی و بی‌فضیلتی است. بنابراین فلش تولید و نشر در کشور باید به سمت حل این چالش بازگردد و سپس وارد عرصه انتشار شد.

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ضمن ابراز ناراحتی از این موضوع که چرا کتابخانه‌ها باید از کتاب‌های بی‌ارزش پُر باشند، گفت: متأسفانه تولید کتاب بر اساس نیاز و اولویت نیست. همچنین سرانه مطالعه در کشور بسیار پایین است. در کشور آمارهای خوبی در حوزه نشر نداریم؛ اکنون در 3 هزار 260 کتابخانه عمومی کشور، 2 میلیون و 500 هزار نفر عضو هستند یعنی چیزی حدود 15 تا 20 درصد ایرانیان عضو کتابخانه عمومی کشورند. افق چشم‌انداز 1404 این است که باید 35 درصد ایرانیان عضو کتابخانه عمومی باشند؛ آیا چنین جهشی امکان‌پذیر است؟

صالحی امیری ادامه داد: سرانه کتاب در کشور، نیم جلد کتاب در کتابخانه عمومی است. در مجموع اگر شمارگان را بر اساس اعضا در نظر بگیریم، برای هر نفر در کتابخانه عمومی 2 جلد کتاب وجود دارد.
احمد مسجد جامعی، عضو شورای اسلامی شهر تهران از دیگر سخنرانان این مراسم بود. وی ضمن ارائه‌ فلسفه و چگونگی راه‌اندازی مؤسسه خانه کتاب، نشریه کتاب هفته و پذیرفته‌ شدن ایران در مؤسسه isbn، گفت: در زمانی که در نشریه کتاب هفته کار می‌کردم، هفته‌ای 200 عنوان کتاب مجوز می‌گرفت. اکنون این رقم، به 300 تا 350 عنوان کتاب ارتقا یافته است. بیش از نیمی از آثار منتشر شده در آن زمان، آثاری هستند که ناشران دولتی چاپ می‌کردند.

وی یادآور شد: نخستین کتاب‌هایی که در زمان فعالیتم در مؤسسه خانه کتاب، به چاپ رسیده‌اند، فهرست کرده‌ام؛ این آثار عبارتند از «آموزش کامپیوتر»، «قیافه‌شناسی»، «اساتید خاورمیانه»، «از سترون تا حماسه»، «فرهنگ زبان فارسی»، «راهنمای یادگیری فیزیک»، «علوم عملی»، «آموزش خط نستعلیق»، «آموزش انقلاب» و «آدم آهنی و پروانه».
مسجد جامعی با بیان این‌که نخستین بار این مؤسسه خانه کتاب بود که نظام اطلاع‌رسانی پیشرفته را راه‌اندازی کرد، تأکید کرد: اگر می‌خواهیم نشر کارآمد باشد باید تمام اتکای آن را به سمت بخش خصوصی ببریم.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران در پایان سخنانش، به مؤسسه خانه کتاب پیشنهاد داد که از اطلاعات، آمار و ارقام در دست، برای رصد چشم‌اندازی حوزه نشر و پیش‌بینی آینده این عرصه استفاده کند.

در ادامه این مراسم از کتاب «آمار و اطلاعات کتاب ایران بعد از انقلاب» رونمایی شد
همچنین از مدیران مسئول انتشارات فعال و پیشکسوت پس از انقلاب اسلامی تجلیل به عمل آمد. اسامی این انتشارات به شرح زیر است:
انتشارات امیرکبیر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، مؤسسه چاپ و انتشارات دانشگاه تهران، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، انتشارات پیام آزادی، انتشارات سروش، انتشارات صدرا، انتشارات ققنوس، دارالکتب اسلامیه، انتشارات نگاه، انتشارات اقبال، شرکت سهامی انثار، انتشارات نوید شیراز، انتشارات رسا، انتشارات چهر، انتشارات روزبهان، انتشارات بعثت، انتشارات عطایی، انتشارات حکمت، شرکت انتشارات قلم، انتشارات تلاش، انتشارات اسلامی، انتشارات چاپ پخش، انتشارات طهوری و انتشارات مفید.