انتخابات مجلس بدبینی، خوش‌بینی، واقع‌گرایی

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

ایام انتخابات مجلس شورای اسلامی است و برای تشكیل مجلسی نو، باور عمومی بر این است كه هر انتخابی باید با نقد منصفانه گذشته چنان انجام پذیرد كه مسیر را برای دوره‌ای جدید آماده سازد تا نقائص گذشته را نداشته باشد.

براساس چنین جایگاهی برای انتخابات هفتم اسفندماه 94، نقد مجلس كنونی (مجلس نهم) برای آگاهی مردم كه رأی و انتخاب خود را از سر «بصیرت» انجام دهند، ضروری و لازم است. در محك گذشته نوشته شد، اگر نویسندگان در مطبوعات طالبند تا به آگاهی مردم یاری رسانند و مسیر شركت همگانی را در انتخابات هموار سازند، باید به نقد سالم و منصفانه مجلس كنونی (مجلس نهم) از گذشت دوره چهار سال آن بپردازند. اما این روزها به جای نقد مجلس، نقد تخریبی دولت و شخص رئیس جمهوری، چرخش قلم در روزنامه‌‌ها شده است. مانعی نیست كه هر روزنامه‌ای برای انتخاب سرمقاله و اطلاع‌رسانی، روش و انتخاب خود را داشته باشد اما وقتی انبوهی از نقدهای منفی آنهم تا حد توهین به دكتر روحانی رئیس جمهوری، گزینه هر روز در رسانه‌‌ها از مطبوعات تا صدا‌و‌سیما شده است، این پرسش برای مردم سربرمی‌آورد كه همانگونه درباره اهمیت و حساسیت انتخابات مجلس خبرگان می‌نویسند كه مهمترین و حساس‌ترین وظیفه و مسئولیت آن براساس قانون اساسی، انتخاب رهبری است. نكند منظور و هدف این حجم از نقدهای منفی درباره دولت یازدهم و انواع و اقسام تهمت و توهین به شخص رئیس جمهوری در ایام انتخابات این است كه مهمترین وظیفه و مسئولیت مجلس آینده (مجلس دهم) پایان بخشیدن به دوره چهار ساله دولت، حذف روحانی از دایره انتخاب مجدد برای دوره چهار سال بعدی می‌باشد!؟ اگر چنین انگیزه‌ای را مخالفان دولت آنهم در آستانه انتخابات مجلس جدید دنبال می‌كنند، مردم حق دارند كه بگویند، همه دعواها به قول معروف بر سر لحاف ملا است تا چینش مجلس جدیدی سربرآورد كه در پایان دوران دولت یازدهم (یكسال بعد از انتخابات مجلس جدید)، دولت و مجلس در تنافر كامل با یكدیگر قرار گیرند. دو قوه مقننه و مجریه دو نهاد اصلی و عمده برای مدیریت كلان كشورند، روحانی از آغاز ریاست جمهوری چند شعار اصلی داد كه از شاخص‌‌ترین آن تعامل دولت و مجلس بود. اگر هم تاكنون برخی از مشكلات گذشته در مسیر حل و فصل قرار گرفته است، بدون تردید برآمده از پذیرش شعار «تعامل دولت و مجلس» بوده، راهی كه در بررسی هشت سال از دوران‌ ریاست جمهوری احمدی‌نژاد نقدهای اساسی به آن وارد است، آن‌ هم دولتی كه خواهان تغییر در مدیریت و اداره كشور بود. 

از مطالعه این مقدمه بستر فعالیت‌های رسانه‌ای و تبلیغی در آستانه انتخابات را به سه گرایش، بدبینی، خوش‌بینی و واقع‌گرایی می‌توان توصیف كرد و شرح داد. 

1ـ بدبینی: مجموعه ادبیات این گروه متوجه عملكرد دولت یازدهم و شخص رئیس جمهوری در سه سال گذشته است. تخریب، نوعی شیوه كار و قلم‌‌فرسایی است تا «بدبینی» را در اذهان عمومی حك كنند. طرفه آنكه با اشاعه اینهمه بدبینی، از مردم هم می‌خواهند تا در انتخابات شركت كنند. در حالی‌كه مردم قیاس می‌كنند كه حتی اگر همه این بدبینی‌‌ها، واقعیت هم داشته باشد، روحانی و دولت او كه تنها نبودند. در سه سال گذشته، كارنامه دولت چه خوب، چه بد با همراهی و هم‌گامی همین مجلس (مجلس نهم) انجام گرفته و بسته شده است. به قول معروف اگر قرار باشد در آستانه انتخابات مجلس، گریبان مست را بگیرند، با این شیوه‌ی نقد تخریبی و حجم وسیع از اشاعه بدبینی‌‌ها، پس در شهر هر آنكه هست، گیرند! 

متأسفانه ما برای كاررسانه‌ای انتخاباتی، حتی از كشورهای دیگر الگوپذیر نیستیم كه در اغلب كشورها در دوره انتخابات دو اصل یكی امیدواری به آینده و دیگری ارتقاء وحدت ملی، از اصول مهم و اصلی كار آنها است. حتی‌الامكان به جامعه، القاء بدبینی، آنهم در سطح وسیع یا ساحت ملی انجام نمی‌دهند. مهمتر از آن در انتخاب ركنی از اركان نظام (مجلس) كه كارش تنها با تعامل با دولت مستقر سامان می‌پذیرد، در تقابل با دولت و برای حل مشكلات گوناگون معرفی و چهره‌سازی نمی‌كنند. 

بدبینی در هر شرایطی آفت است، آفتی كه ركود كامل را موجب می‌گردد. آنها كه وفادار به آینده بهتر كشورند و مردم را در صحنه حضور می‌خواهند، تنها به بخش خالی و تهی لیوان انگشت نمی‌گذارند مگر آنكه جزمیت‌های سیاسی و تشكیلاتی چشم‌هایشان را كور كرده باشد و یا منافع فردی و باندی خود را در خطر ببینند. 

این چه شیوه‌ای است كه به جای امیدواری، ناامیدی را مدام، آنهم در آستانه انتخابات و انتخاب مردم سرایت می‌دهد. اگرچه به گمان نگارنده، چنین روشی هدف مطلوب نویسندگان آن را تحقق نمی‌بخشد اما انتخاب آن نه اخلاقی و نه خدمت به كشور و مردم است. مردم را برای انتخاب مجلس مورد تمایل خود، با بمباران تبلیغاتی علیه دولت، تهییج نكنیم. گمان نكنیم كه می‌توانیم مردم را از انتخاب دكتر روحانی و دولت یازدهم در آستانه انتخابات مجلس جدید مأیوس سازیم. مردم می‌گویند هرچه این دولت انجام داده با رأی و تائید مجلس نهم بوده است. گویا افرادی كه تا این حد بدبین هستند، هم از مجلس و هم از دولت مأیوس شده‌اند!؟ 

2ـ خوش‌بینی: سوی دیگر بدبینی، خوش‌بینی مفرط است كه خود شیوه غلطی است. ادبیات این گروه به قول معروف ماستی است كه ترش نیست. هرچه هست ماست سفید و شیرین است و مردم هم باید بپذیرند كه جز این ماست در اختیار ندارند. این شیوه ازكار رسانه‌ای به آن ضرب‌المثل «آش كشك خاله‌ته...» ختم می‌گردد. سطح آگاهی و نقد مردم را بالا نمی‌برد. شیوه انتخابی خوش‌بینی مفرط، مردم را مأیوس نمی‌كند اما «مجبور» می‌سازد. ضربه‌ای كه خوش‌بینی مفرط به آینده‌نگری معقول جامعه می‌زند، كمتر از بدبینی مطلق نیست. 

مجلس نهم در دوره چهار ساله‌اش كارنامه‌ای دارد كه بیش از دو سال آن با دولت یازدهم به ریاست روحانی گذشته است. نقد این مجلس به گونه‌‌‌ای نقد كارنامه دولت نیز هست. باید جستجو كرد كه در این دوره از مجلس، میزان تعامل دولت و مجلس چگونه گذشت تا گامی به جلو برداشته شود. در مسیر چنین نقدی، «بدبینی» و «خوش‌بینی» آنهم به صورت مفرط آن، آفت است. 

3ـ واقع‌گرایی: بعد از گذشت بیش از سه دهه از جمهوری اسلامی نگاه به كارنامه‌ای طولانی داریم كه اكنون بسیاری بر این باورند كه باید «واقع‌گرا» بود. واقع‌گرایی میزان امروز بسیاری از نظام‌های حاكم است. در كشورهایی كه براساس رقابت‌های حزبی انتخابات انجام می‌پذیرد، ارائه برنامه اصل است و افراد با گرایش‌های سیاسی، اقتصادی و یا اجتماعی متفاوت بر اساس «برنامه» حزب برای آینده‌ای بهتر، محك می‌خورند. چشم مردم را به واقع‌گرایی از بیان مشكلات و راه‌حل‌های آن باز می‌كنند. آنهم نه تا ابد، كه برای دوره معدود (چهار یا ... سال) از انتخاب آنها تا انتخابات جدید. براساس اصل واقع‌گرایی، گذشته نقد می‌شود و آینده روشن‌تر ترسیم می‌گردد. مردم در این روش نه بدبینی انتقام جویانه دارند و نه خوش‌بینی تخیلی. مردم نامزدهای انتخاباتی را براساس «واقع گرایی» ارزیابی می‌كنند كه در آن گذشته و كارنامه فعالیت‌‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی آنها نقد شده و مورد قبول یا رد قرار می‌گیرد. 

واقع‌گرایی در جهان امروز تنها یك شعار سیاسی نیست، روش انتخابی برای استقرار «دمكراسی» و نهادینه‌سازی آنست. 

در پایان می‌‌پرسم، در آستانه انتخابات مجلس، ما در كجا ایستاده‌ایم كه رسالت آگاهی مردم را در رسانه‌ از بیان و قلم خود جستجو می‌كنیم؟‌

*ابوالقاسم قاسم زاده / روزنامه اطلاعات

ویدیو مرتبط :
آرمان گرایی و واقع گرایی متضاد نیستند!