درهم شکستن سد خونی مغز برای تزریق داروهای شیمی‌درمانی

ایسنا/ محققان در مرکز علوم بهداشت و درمان سانی‌بروک کانادا در حال حاضر برای نخستین بار به صورت غیرتهاجمی سد خونی مغز را در یک بیمار انسانی در هم شکسته‌اند و با انتقال بسیار دقیق داروهای شیمی‌درمانی به بیمار سرطان مغز، راه را برای درمان ارتقا یافته و عوارض جانبی کمتر برای افراد مبتلا به اختلالات عصبی هموار می‌سازند.
سد خونی مغز یک غشای تقریبا غیر قابل نفوذ است که عروق مغز را احاطه کرده و از ورود ذرات مضر جلوگیری می‌کند. مشکل این است که این سد در جلوگیری از ورود ذرات، تبعیض قائل نمی‌شود و همزمان، عبور را برای مولکول‌های مفید مانند دارو نیز بسیار دشوار می‌سازد.

این سد خونی یکی از موانع اصلی در درمان بیماری‌های مغز است. محققان در مرکز علوم بهداشت و درمان سانی بروک کانادا آن را به کاغذ بسته‌بندی چسبنده‌ای تشبیه کردند که محتویات عروق کوچک خونی مغز را پوشش داده و از ورود اکثر مولکول‌های خارجی جلوگیری می‌کند. دانشمندان تلاش‌هایی برای یافته‌های بیشتر در این زمینه انجام داده و برای مثال اخیرا در مطالعات بر روی موش‌ها از نانوذرات مغناطیسی، حباب‌های میکروسکوپی و تکنیک‌های فراصوت استفاده کرده‌اند که نتایج امیدوارکننده‌ای به همراه داشته است.

دانشمندان سانی‌بروک از دو ابزار آخر در رویکرد تجربی پیشگامانه خود بر روی یک انسان استفاده کردند. بیمار به تومور بدخیم مغزی مبتلا بود و در صف جراحی مغز و اعصاب به شیوه سنتی برای حذف ضایعات قرار داشت. اما روز قبل از عمل، این گروه ابتدا دوز کمی از شیمی‌درمانی را از طریق سرم به جریان خون او وارد کرده و پس از آن حباب میکروسکوپی بی ضرر را به آن اضافه کردند.

با به گردش در آمدن دارو‌ها و حباب‌ها در جریان خون بیمار، این گروه سپس با استفاده از امواج فراصوت هدایت شده با شدت کم ام‌ار‌آی، عروق درون سد خونی مغز را که به تومور نزدیک بودند مورد هدف قرار دادند. امواج صوتی تولید شده توسط امواج فراصوت برای فشرده‌سازی و انبساط چندباره میکرو حباب‌ها مورد استفاده قرار گرفته و منجر به ارتعاشاتی شدند که سلول‌هایی را که محکم به هم بافته شده بودند در مناطق انتخاب شده از سد خونی، از هم جدا کردند. این کار راه را برای داروهای شیمی درمانی باز کرد تا به منطقه مورد نظر از مغز راه یابند.

دکتر تاد مینپرایز، محقق اصلی این پژوهش اظهار کرد: برخی از درمان‌های اعجاب‌انگیز و جدید برای تومورهای بدخیم مغزی به دلیل وجود این سد خونی قادر به رسیدن به سلول‌های تومور نیستند. این روش فرصت‌های جدیدی را برای ارائه درمان‌های بالقوه بسیار موثرتر به نواحی مورد نظر بوجود خواهد آورد.

این گروه اظهار کردند که سد خونی مغز تا 12 ساعت باز مانده و پس از آن شروع به ترمیم خود می‌کند. طی یک عمل جراحی کمتر از 24 ساعت، تومور و بافت اطراف آن برداشته شد و به آسیب شناسان تحویل داده شد تا میزان غلظت شیمی‌درمانی را در آن بررسی کرده و میزان اعمال شده آن به نواحی مورد هدف فراصوت و غیر هدف را تعیین کنند.

دانشمندان به عنوان بخشی از این پژوهش پیشگام، این روش را در بیشتر از 9 نفر دیگر که در صف جراحی برای برداشتن تومور هستند، آزمایش خواهند کرد. آنها به بررسی ایجاد امکان‌پذیری،ایمنی و اثر بخشی اولیه این رویکرد خواهند پرداخت. اگر آن‌ها به موفقیت دست یابند، این روش نه تنها می‌تواند راه‌های جدیدی را برای مقابله با تومورهای مغزی بگشاید، بلکه می‌تواند اختلالات دیگر را نیز که سد خونی مغزی در آن یک مانع محسوب می‌شود، درمان کند. این اختلالات شامل آلزایمر، پارکینسون و سایر بیماری‌های روانی دیگر هستند.