احیای دریاچه ارومیه و ضرورت حفظ آب های زیرزمینی

اصلاح الگوی کشت از هسته های کلیدی سند تدبیر وتوسعه شهرستان مراغه بوده و با توجه به برنامه های 25 گانه ستاد احیای دریاچه ارومیه، تحقق این هسته کلیدی ازنیازهای اصلی برای مصرف بهینه آب های کشاورزی و ایفای نقش این شهرستان در این راستا است.
مراغه با وسعت دو هزار و 186 کیلومتر مربع دارای حدود 21 هزار هکتار باغ و 80 هزار هکتار اراضی زراعی است که سالانه بیش از 300 هزار تن انواع محصول باغی و زراعی در آن تولید می شود.
آب کشاورزی این اراضی و آب شرب مورد نیاز بیش از 280 هزار نفر جمعیت و صنایع موجود این شهرستان از سد علویان و رودخانه های سرچشمه گرفته از کوه سهند شامل صوفی چای، قوری چای، چاوان چای و چکان چای تامین می شود.
با توجه به اینکه آب رودخانه های موجود در مراغه در انتها به دریاچه ارومیه سرازیر می شود، طبق تاکیدهای دولت بر احیای این دریاچه، لزوم استفاده از روش های نوین کشاورزی در تمامی حوزه های آبریز این دریاچه احساس می شود و مراغه نیز از این مهم مستثنی نیست.
حفظ و افزایش اشتغال موجود، توسعه بی رویه باغ ها، افزایش میزان تولید در سطح و کاهش مصرف آب با روش های نوین آبیاری و افزایش راندمان آب در حوزه های مختلف، ضرورت اجرای طرح اصلاح الگوی کشت در منطقه را بیش از پیش مشخص می کند.
ایرنا دفتر مراغه به منظور بررسی اقدام ها و برنامه ریزی مسئولان این شهرستان برای تحقق طرج اصلاح الگوی کشت، تاثیر و نقش آن در کاهش یا افزایش تولید، اشتغال و احیای دریاچه ارومیه، حفظ منابع آب و خاک میزگردی با مسئولان دستگاه های اجرایی ذیربط در هسته کلیدی سند تدبیر و توسعه برگزار کرد.

** افزایش تولید و اشتغال با استفاده از روش های نوین مهمترین هدف اصلاح الگوی کشت است
معاون سازمان و مدیر جهاد کشاورزی مراغه در این میزگرد، مهمترین هدف از اصلاح الگوی کشت را حفظ آب و خاک، مدیریت مصرف آب و جلوگیری از توسعه بی رویه باغ ها در این شهرستان اعلام کرد.
محمد نریمانی، اصلاح الگوی کشت را از مهمترین هسته های کلیدی سند تدبیر و توسعه این شهرستان عنوان کرد و افزود: با توجه به نقش و سهم کشاورزی در اشتغال این شهرستان، توجه به این بخش برای توسعه پایدار ضروری بوده و در این راه نیاز به همکاری دستگاه ها و بهره برداران وجود دارد.
وی، با اشاره به برداشت بی رویه و غیرمجاز از آب های زیر زمینی در این شهرستان، اظهار کرد: از دیدگاه این دستگاه، افراد فاقد مجوز استفاده از آب های زیر زمینی، کشاورز محسوب نشده بلکه افراد متخلفی هستند که از قانون تبعیت نمی کنند و در این راستا جهاد کشاورزی با همکاری مدیریت منابع آب منطقه ای به دنبال ساماندهی چاه های غیرمجاز و سوق دادن بهره برداران به سمت مدیریت بهینه مصرف آب است.
مدیر جهاد کشاورزی مراغه یادآور شد: هیچ کدام از اشخاصی که باغ ها را به صورت بی رویه توسعه داده اند، از هیچ نهادی از جمله جهاد کشاروزی و مدیریت امور منابع آب منطقه درخواست مجوز نکرده و به صورت غیرقانونی به این کار دست زده اند و این اقدام آن ها موجب تخریب منابع آب و خاک این شهرستان شده است.
نریمانی، یادآوری کرد: در زمان کنونی همت و تلاش مسئولان در مدیریت کلان و منطقه ای به خاطر حفظ و توسعه اشتغال موجود با ارایه روش های مدرن در راستای حفظ سطح موجود باغ ها، توسعه تولید و اشتغال است.
وی، با اشاره به وظایف این سازمان درسند تدبیر وتوسعه این شهرستان اظهارداشت: تمامی اهداف مشخص شده در این هسته کلیدی از برنامه های مهم وزارت جهادکشاورزی در کل کشور بوده و در این شهرستان نیز با توجه به اهمیت احیای دریاچه ارومیه و نقش این شهرستان در آن، با شدت بیشتری دنبال می شود.
مدیر جهاد کشاورزی مراغه گفت: برای اصلاح الگوی کشت و تولید محصول سالم باید در راستای تغییر روش های کاشت، داشت و برداشت، استفاده از ارقام با نیاز آبی کم و میزان تولید بیشتر و در نهایت افزایش میزان اشتغالزایی تلاش جدی کرد.
نریمانی، بر لزوم حفظ آب و خاک در کنار یکدیگر تاکید کرد و افزود: در چهار دهه گذشته، افزایش جمعیت و صنایع موجب شده که میزان خاک بهره برداری کشاورزی کاهش و آب مورد نیاز و مصرفی نیز افزایش یافته است.
وی خاطرنشان کرد: وزارت جهاد کشاورزی مانند گذشته که عهده دار تامین امنیت غذایی بوده، در این مدت توانسته با همت محققان در موسسه های تحقیقاتی، میانگین تولید محصولات کشاورزی را از 300 کیلو در هر هکتار به حدود یک هزار و 500 کیلوگرم برساند.

** بخش عمده ای از آب های زیر زمینی در سال های گذشته به تاراج رفته است
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه نیز در این میزگرد گفت: گستره تعادل بخشی آب های زیر زمینی به صورت کشوری بوده چراکه بسیاری از آب های زیر زمینی به تاراج رفته و اگر این روند در 10 سال آینده ادامه داشته باشد چیزی به عنوان آب زیرزمینی در سطح کشور وجود نخواهد داشت.
عبدالله فرمانی، افزود: آب های زیر زمینی از منابع استراتژیک بوده که باید در مواقع بحرانی و خشکسالی شدید، برای آب شرب و کاربری های مهم استفاده شود.
وی، یادآوری کرد: با توجه به وضعیت دریاچه ارومیه، روند خشکسالی این دریاچه، عمده فعالیت های حوزه آب و خاک این شهرستان را با وجود اینکه از حوزه های مستقیم آبریز آن نیست، تحت الشعاع قرار داده است.
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه اظهارداشت: مسئولیت هایی که توسط وزارت نیرو، شرکت مدیریت منابع آب ایران و ستاد احیای دریاچه ارومیه در قالب برنامه های 25 گانه احیای دریاچه ارومیه و مدیریت منابع آبی ترسیم شده در راستای تعادل بخشی آب های زیر زمینی و اصلاح الگوی کشت است.
فرمانی، ادامه داد: در دولت های گذشته برای مقابله با بیکاری و تحریم ها، برنامه های ناشیانه ای در قالب کارگروه توسعه بخش کشاورزی راه اندازی شد و نتیجه آن افزایش چاه های غیرمجاز کشور از 150 هزار به 450 هزار حلقه بوده که این امر منجر به خشک شدن برخی دشت های کشور شد.
وی، دشت کرمان، بندرعباس، خراسان رضوی و همدان را از جمله دشت های خشک شده کشور اعلام کرد و یادآور شد: هم اکنون دشت های آذربایجان شامل آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل در کشور نیز دارای رمق بوده که در معرض خطر هستند.
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه، اضافه کرد: این شهرستان هم اکنون دارای سه هزار و 610 حلقه چاه مجاز و حدود چهار هزار حلقه چاه غیرمجاز در نگاه خوشبینانه است.
فرمانی، خاطرنشان کرد: براین اساس طرح تعادل بخشی آب های زیر زمینی و احیای دریاچه ارومیه، وظایف این سازمان را دوچندان کرده تا برای تحقق این مهم در راستای ساماندهی رودخانه ها و نصب کنتورهای هوشمند و حجمی برای چاه های مجاز اقدام کند.
وی گفت: باتوجه به اینکه دراوایل انقلاب به منظور حمایت ازکشاورزان به برخی از بهره برداران چاه های مجاز، سهمیه برداشت بیشتر از سطح باغات داده شده بود، این مساله موجب شد تا برخی برای توسعه باغ های خود به اراضی ملی دست اندازی کنند.
وی، ادامه داد: در این راستا نیز امور منابع آب منطقه ای با همکاری جهاد کشاورزی به دنبال کاهش سهمیه آب این بهره برداران بر اساس میزان باغ های مجاز آنان است.
مدیر امور آب منطقه ای مراغه، گفت: در این راستا برای هر هکتار اراضی کشاورزی، نیم لیتر در ثانیه آب تخصیص می یابد و این میزان در شرایط آبیاری با سامانه های نوین آبیاری است.
فرمانی، انسداد و پرکردن چاه های غیرمجار را ازدیگر برنامه های مشترک این مدیریت و جهاد کشاورزی عنوان کرد و افزود: از سال 90 تا 93 حدود 126 حلقه چاه غیر مجاز مسدود شده اما از تیر سال جاری تا کنون موفق به انسداد و پر کردن 120 حلقه چاه شده ایم که این آمار در مقام مقایسه با آمار سال های گذشته نشانگر جدیت این دستگاه ها در این امر است.
وی، رسیدن به آمار انسداد بیش از 600 حلقه چاه تا پایان سال آینده را از اهداف مهم ملی این اداره اعلام کرد.
فرمانی، خاطرنشان کرد: در سال جاری شرکت مدیریت منابع آب ایران به دنبال انسداد هفت هزار حلقه چاه غیرمجاز بوده که از این تعداد تاکنون حدود یک هزار مورد آن درآذربایجان شرقی مسدود شده و اداره کل منابع آب به دنبال رسیدن این آمار به یک هزار و 500 حلقه است.

** تصرف اراضی ملی به دامنه نزدیک سهند رسیده است
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه گفت: بیشترین پیشروی اراضی زراعی در این شهرستان بعد از سال های 82 به سمت بالا دست های حریم رودخانه ها بوده و به دامنه های کوه سهند نیز رسیده به طوری که در حاشیه رودخانه مردق چای حدود سه هزار و 750 هکتار باغ توسعه یافته است.
عبدالله فرمانی، افزود: در برخی موارد مشاهده می شود که افراد غیر بومی روستاها، باغ ها را خریداری و به صورت بی رویه توسعه می دهند و کشاورزان بومی منطقه نیز با مشاهده این موارد، تحریک و اقدام می کنند.
وی، اظهارکرد: این توسعه ها در عرصه کشاورزی بدون اینکه مجوزی ازسوی جهاد کشاوزی و امور آب منطقه ای صادرشود، انجام شده و در این اقدام، زمین های دیم را به باغ سیب تبدیل و سپس اقدام به حفرچاه غیر مجاز می کنند.
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه یادآور شد: هیچ گونه آب سطحی سرگردانی در منطقه وجود نداشته و تمامی آب مورد نیاز باغ های غیرمجاز از محل برداشت آب های زیر زمینی تامین می شود.
فرمانی، ادامه داد: درسال جاری گروه مشترکی ازمنابع طبیعی وآبخیزداری، جهاد کشاورزی، امور آب و فرمانداری تشکیل شد تا از تمامی باغ های توسعه یافته بازدید کرده و اراضی ملی و حاشیه رودخانه ها را آزاد سازی کنند.

** توسعه روش های نوین آبیاری و انتقال آب به اراضی کشاورزی در دستور کار 10 ساله این مدیریت است
مدیر جهاد کشاورزی مراغه گفت: مدیریت منابع آب موجود جزو محورهای اصلاح الگوی کشت بوده که توسعه روش های نوین آبیاری و انتقال آب به اراضی کشاورزی تا پایان سال 99 برنامه ریزی شده است.
محمد نریمانی، افزود: در این راستا تاکنون چهار هزار هکتار از باغ های این شهرستان به سامانه آبیاری قطره ای تجهیز شده و یک هزار و 500 هکتار نیز در حال انجام بوده و کانالیزه کردن حدود 33 کیلومتر انهار درجه سه و چهار تا پایان 93، مطالعه و اجرای 50 کیلومتر از انهار در زمان کنونی و اجرای 27 کیلومتر انتقال آب با لوله برای پوشش سه هزار و 100 هکتار باغ در حال انجام است.
وی یادآور شد: در روش های سنتی هدر رفت آب بالای 80 بوده اما در روش های نوین آبیاری و انتقال صحیح آن، این هدر رفت به زیر 20 درصد کاهش و در نتیجه میزان مصرف آب نیز کاهش می یابد.
مدیر جهاد کشاورزی مراغه اظهار کرد: اقتصادی کردن باغ های سنتی از دیگر اهداف این سازمان بوده که در این راستا به دنبال تبدیل باغ های درجه سه و دو به درجه یک هستیم به طوری که در باغ های درجه یک علاوه بر توجیه اقتصادی، تمامی درختان کشت شده دارای بهره وری بالا در مدت زمان کمتر باردهی است.
نریمانی، ادامه داد: در راستای اصلاح الگوی کشت از توسعه باغ ها در اراضی آبی کاملا جلوگیری شده اما برای حفظ خاک و فرسایش آن در اراضی شیب دار و دیم با توجه به سیاست وزارت کشاورزی این کار در حال انجام است.
وی گفت: تا کنون 100 هکتار باغ از درجه سه به یک و 200 هکتار از درجه دو به یک تغییر یافته و توسعه باغ های اراضی شیب دار در 200 هکتار از روستای آشان و هریس انجام شده است.

** سالانه 17 میلیون متر مکعب آب مازاد مردق چای صرف آبیاری باغ های توسعه یافته غیرمجاز می شود.
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه با اشاره به میزان بارش های این شهرستان، گفت: میزان بارش ها در 10 سال گذشته تغییر آنچنانی نداشته و در سال 1382 طبق سنجش ایستگاه هیدرومتری موجود در روستای امیر (انتهای مردق چای) سالانه حدود 17 میلیون متر مکعب آب به دریاچه ارومیه سر ریز می شد.
فرمانی، افزود: این میزان آب سطحی هم اکنون در این محل وجود ندارد و این مساله گواهی بر مصرف آب در اراضی کشاورزی است که طی سال های گذشته توسط باغ های توسعه یافته مصرف شده است.
وی، با بیان اینکه اگر نیاز آبی دو هزار متر مکعبی برای هر هکتار در سال حساب شود، افزود: میزان مصرف سطح زیرکشت توسعه یافته در بالادست رودخانه ها با کم شدن 17 میلیون متر مکعب سرریزی به دریاچه ارومیه همخوانی دارد.
فرمانی، یادآوری کرد: حفر چاه های غیر مجاز در بالا دست رودخانه ها موجب مکش آب آن ها شده و افت روان آب ها و در نتیجه آن، تضییع حق آبه دریاچه اورمیه می شود.

** تشویق کشاورزان برای یک نوع کشتی و استفاده از ظرفیت مردمی و سامانه های نوین آبیاری از اهداف مهم اصلاح الگوی کشت است
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه گفت: ترویج یک نوع کشتی محصولات با نیاز آبی کم، در اولویت برنامه های اداره های ذیربط در طرح اصلاح الگوی کشت قرار دارد.
عبدالله فرمانی، با اشاره به اینکه سوق دادن مردم به مدیریت منابع آبی و حفاظت از آن از دیگر اولویت های دستگاه های ذیربط است، افزود: لوله گذاری و کانالیزه کردن انهار سنتی برای انتقال آب به محل باغ ها از برنامه های این اداره و جهاد کشاورزی است.

** واگذاری هرگونه اراضی ملی در دولت تدبیر و امید ممنوع اعلام شد
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مراغه نیز در میزگرد ایرنا، با بیان اینکه واگذاری هرگونه اراضی ملی در دولت تدبیر و امید ممنوع اعلام شده است، گفت: طرح توسعه اراضی کشاورزی در گذشته، الگویی به برخی مردم داده بود که به نحوی منابع طبیعی را خریداری و تصرف کنند.
علی مکرمی وند، افزود: این اداره هم اکنون با توجه به ممنوع اعلام شدن هرگونه واگذاری و برخورد شدید با متصرف کنندگان، موفق شده از سال 90 تا کنون 195 هکتار از اراضی تصرف شده را خلع ید کند.
وی، اظهار کرد: در این مدت حدود 263 هکتار از اراضی ملی این شهرستان تصرف شده که برای بقیه اراضی پرونده قضایی تشکیل و روند قانونی آن ها در حال انجام است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مراغه یادآور شد: با توجه به سیاست های دولت در حفاظت از منابع طبیعی و احیای دریاچه ارومیه، پیشگیری از تعرض به اراضی ملی در دستور کار بوده تا بتوان در راستای جلوگیری از فرسایش خاک و در نهایت افزایش راندمان آب های زیر زمینی گام برداشت.
مکرمی وند، با بیان اینکه هم اکنون تخریب اراضی ملی در دولت فعلی به حد زیادی کاهش یافته است، ادامه داد: در سال 91 حدود 72 هکتار از اراضی تخریب شده بود اما در شش ماه اول سال جاری این میزان به 10 هکتار رسیده است.
وی گفت: تاکید رهبر معظم انقلاب در ابتدای سال جاری برای مقابله با هرگونه زمین خواری و تخریب اراضی موجب شد تا شورای حفاظت از منابع طبیعی در دادگستری ها تشکیل شود و این خود نشان از جدیت دستگاه ها برای تحقق فرامین رهبری است.

** سامانه انتقال و آبیاری نوین میزان مصرف کشاورزی سدعلویان را به نصف کاهش داده است
مدیر امور منابع آب منطقه ای مراغه گفت: سد علویان در زمان طراحی برای تحویل 101 میلیون متر مکعب آب برای مصرف در عرصه کشاورزی تعریف شده بود که در سال زراعی گذشته میزان آب تحویلی به کشاورزی 57 میلیون متر مکعب گزارش شده است.
فرمانی، افزود: با وجود کاهش میزان آب رها سازی شده این سد به عرصه کشاورزی، با مدیریت زمان و مصرف باغ ها، بیشتر باغداران پایین دست سد علویان بیش از شش بار باغ های خود را آبیاری کرده اند.
وی اظهار کرد: ساماندهی انهار سنتی از دیگر اقدام های این اداره با همکاری جهاد کشاورزی بوده که تا کنون در این زمینه حدود 300 میلیارد ریال اعتبار هزینه شده است.

** تغییر نحوه کشت مهمترین محور اصلاح الگوی کشت است
مدیر جهاد کشاورزی مراغه گفت: تغییر نحوه کشت از مهمترین محورهای موفقیت در هسته کلیدی اصلاح الگوی کشت در سند تدبیر و توسعه بوده به طوری که با کشت ارقام با نیاز ابی کم و تغییر زمان کشت از پاییز به بهار می توان حداقل دو نوبت آبیاری را در برخی درختان و محصولات زراعی حذف کرد.
نریمانی، افزود: در این راستا بذر کشت زعفران برای 160 هکتار در این مدیریت تهیه شده که تمامی بهره برداران می توانند برای کشت این محصول با نظارت کارشناسان اقدام کنند.
وی گفت: برای تامین بذر مورد نیاز 100 هکتار نیز اعتبار مورد نظر در حال تامین است که با درخواست بهره برداران می توان برای آن اقدام کرد.
مدیر جهاد کشاورزی مراغه یادآور شد: این نوع کشت در سه سال به حداکثر تولید خود می رسد و میانگین تولید در هر هکتار این محصول شش کیلو گرم بوده و مدت زمان بهره برداری آن 12 سال است.
نریمانی، ادامه داد: همچنین توسعه پرورش درختان زودبارده از جمله زردآلو، گیلاس و آلبالو با توجه به مطلوب بودن و پذیرش خاک این شهرستان برای رشد این درختان از دیگر برنامه های این مدیریت در راستای اصلاح الگوی کشت است.

** توزیع نهال رایگان در مراغه به کمترین حد خود رسیده است
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مراغه گفت: سالانه حدود 25 هزار اصله نهال در این شهرستان توزیع می شد که در دو سال گذشته به منظور جلوگیری از توسعه بی رویه باغ ها، این تعداد به کمتر از یک هزار اصله رسیده تا در حمایت از اراضی ملی گام مثمر ثمری برداشت.
علی مکرمی وند، افزود: توسعه بی رویه باغ ها و تخریب اراضی ملی موجب از بین رفتن پوشش گیاهی و افزایش فرسایش خاک می شود که این مساله خود علتی برای کاهش آب های زیر زمینی و در نهایت هدر رفت حق آبه دریاچه ارومیه می شود.
وی، اظهار کرد: اجرا و مطالعه طرح احداث بندهای گاویونی و بتنی در حوزه های آبخیز این شهرستان از اقدام های این اداره برای جلوگیری از فرسایش خاک و حفاظت از خاک موجود است.
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مراغه یادآور شد: افزایش جنگل کاری محصولات بارده در اراضی دیم از دیگر طرح های مهم در این شهرستان است که هم اکنون مطالعه افزایش کشت زالزالک در این اراضی در حال انجام است.
مکرمی وند، ادامه داد: این طرح هم اکنون مراحل مطالعه و تدوین خود را سپری می کند که درصدد هستیم گونه ای پربازده را در شرایط دیم معرفی کنیم تا در دامنه کوه ها کشت شود و این محصول در منطقه بالا دست سد علویان توسعه یابد.

** تهیه نقشه کاداست در سه هزار و 800 هکتار از باغ ها انجام یافته است
مدیر جهاد کشاوزی مراغه گفت: تهیه نقشه کاداست مهمترین قدم برای اصلاح الگوی کشت در پایاب سد علویان بوده که این طرح در باغ های اطراف صوفی چای به میزان سه هزار و 800 هکتار انجام شده است.
نریمانی، افزود: تهیه این نقشه در پایاب رودخانه های مردق چای، لیلان چای و چوان چای از برنامه های این مدیریت بوده که مطالعه آن ها شروع شده است.
وی یادآوری کرد: تهیه این نقشه ها برای آزمایش خاک و ارایه الگوی کشت مناسب برای هر منطقه انجام می شود.
مدیر جهاد کشاورزی مراغه اظهار داشت: تا کنون برای یک هزار هکتار از باغ های این شهرستان آزمایش خاک انجام و محصول پیشنهادی آن ارایه شده و از این پس تمامی قدم ها برای ارایه اصلاح الگوی کشت بعد از آزمایش خاک انجام می شود.
نریمانی، ادامه داد: طبق برنامه این اداره تا پایان سال 1399 کل اراضی موجود در این شهرستان با کاداست نقشه برداری می شود و در این مدت نیز مقرر شده یک هزار هکتار از باغ های درجه سه و دو هزار هکتار از باغ های درجه دو به درجه یک تبدیل شود.
وی با اشاره به اینکه هم اکنون در این شهرستان حدود 21 هزار هکتار باغ وجود دارد، خاطرنشان کرد: تلاش می شود تا پایان سال 1399 در هر سال 200 هکتار از باغ ها یکپارچه سازی شده و 80 درصد از میزان کل باغ ها به سامانه های نوین آبیاری مجهز شود.
نرمیانی، افزود: حذف و تجمیع چاه های غیرمجاز، تحویل حجمی آب با استفاده از کنتورهای هوشمند، انتقال آب با لوله به باغ ها و کانالیزه کردن انهار سنتی از اقدام های یکپارچه سازی اراضی این شهرستان است.

** مراتع 62 روستای مراغه ممیزی شده است
رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری مراغه گفت: مراتع و چراگاه های 62 روستای این شهرستان به منظور حفاظت از مراتع و فرسایش خاک ممیزی شده است.
علی مکرمی وند، افزود: در این طرح حدود 37 هزار و 657 هکتار ممیزی شده و کل خانوار شناسایی شده در این روستاها بیش از دو هزار و 700 خانواده با 30 هزار و 33 واحد دامی مجاز بوده که برای این تعداد، مجوز بهره برداری از مراتع صادر شده است.
وی اظهار کرد: از این میزان ممیزی حدود چهار هزار و 462 هکتار از اراضی در هفت روستا طی سال جاری انجام شده است.
وی یادآور شد: دامنه های سهند حدود 129 هزار هکتار مراتع ییلاقی دارد که هر سال پذیرای 127 یورد عشایر بوده که پیش از این ممیزی شده است.
3034/1352/8023/518

انتهای پیام /*

ویدیو مرتبط :
ارومیه در یک نگاه - ستاد احیای دریاچه ارومیه