چرا اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری 84، باختند و احمدی‌نژاد رئیس جمهور شد؟/پاسخ معین را بخوانید

پایگاه خبری تحلیلی انتخاب (Entekhab.ir) :

انتخابات ریاست جمهوری 92 و انتخابات مجلس در سال جاری، فرصتی بود برای بازخوانی علل شکست اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری 84 و درس آموزی از آن.

به گزارش خبرآنلاین، در آن انتخابات حجت الاسلام مهدی کروبی، مصطفی معین و محسن مهرعلیزاده از جناح اصلاح طلبان و آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی از جناح میانه رو در مقابل محمود احمدی نژاد، علی لاریجانی و محمدباقر قالیباف از جناح اصولگرا، با یکدیگر رقابت کردند. سه نامزد اصلاح طلب به ترتیب 17، 14 و 3 درصد آرا را کسب کردند و هاشمی رفسنجانی و احمدی نژاد به ترتیب با 19 و 21 درصد آرای ماخوده به مرحله دوم راه یافتند که نتیجه آن دور از رقابت ها هم پیروزی احمدی نژاد و 8 سال ریاست جمهوری مداوم او بود.

مفسران سیاسی بسیاری بر این باورند که اگر اصلاح طلبان در آن انتخابات روی یک نامزد اجماع می کردند، یا در همان مرحله اول پیروز می شدند یا دست کم به جای احمدی نژاد، یک نامزد اصلاح طلب به مرحله دوم برای رقابت با هاشمی راه می یافت. همین برآورد بود که منجر به کناره گیری عارف از نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری 92 شد تا کفه آرای حجت الاسلام حسن روحانی به عنوان نامزد اعتدال گرایان سنگین تر شود. در انتخابات اخیر مجلس نیز محمدرضا عارف چندین بار در سخنانش به لزوم پندآموزی از نتیجه انتخابات سال 84 اشاره کرد. ارائه تنها یک فهرست انتخاباتی از سوی اصلاح طلبان در این دور از رقابت ها هم گویای توجه به همین نکته بود.

با گذشت 10 سال از شکست اصلاح طلبان در انتخابات ریاست جمهوری سال 84، مصطفی معین در گفت و گو با ویژه نامه نوروزی روزنامه شرق به تشریح علل این شكست پرداخته است.

به گفته این نامزد اصلاح طلبان در انتخابات مذکور، مقصران اصلی شکست، باندها، گروه‌ها و گرایش‌های سیاسی ای بودند كه سعی كردند فرصت‌های دولت اصلاحات را كه دولتی برخاسته از یك حماسه مردمی و یك جنبش اصلاح‌طلبی در دوم خرداد بود به بحران تبدیل كنند. آن بحران‌های 9 روز یك بار را می‌گویم؛ كوی دانشگاه و قتل‌های زنجیره‌ای. بحران‌سازی‌هایی كه در كشور و دانشگاه‌ها صورت می‌گرفت و بعد در روزنامه‌های كثیرالانتشار تیتر می‌شد، برای كشور بحران ایجاد می‌‌كرد و باعث دلزدگی و سرخوردگی مردمی شد.

وی دومین قصور را از ناحیه روشنفكران و تحصیل‌كرده‌ها، به ویژه تشكل‌های دانشجویی آن زمان می‌داند كه در رأس آن دفتر تحكیم وحدت بود. وزیر علوم دولت اصلاحات ادامه داد: آنها بر اساس تحلیل نادرست و نابه‌جا انتخابات را تحریم كردند. حالا یا به خاطر ایده‌آل‌گرایی یا به خاطر نداشتن واقع‌گرایی و شناخت جامعه. این تحلیل را داشتند كه ما چه بیاییم و چه نیاییم. فلان شخص كه منظورشان آقای هاشمی‌رفسنجانی بود رئیس‌جمهور می‌شود پس چرا ما بیایم و وسیله آن شویم؟! از یک طرف می‌گفتند ما دیده‌بان دموكراسی و حقوق بشر هستیم؛ اما در موعد انتخابات كه سرنوشت‌ساز بود و باید از حقوق مردم دفاع می‌كردند آن را تحریم كردند! تحریم هیچ وقت جواب خوبی نیست. تحریم برای اپوزیسیونی است كه اساس این نظام را قبول ندارد.

به زعم معین، سومین مسئله‌ تقسیم شدن آرا بود. او با اشاره به اینكه از ابتدای اعلام نامزدی در اولین مصاحبه مطبوعاتی خود،‌ اعلام كرد "در هر لحظه‌ای اگر برای من روشن شد كه اقبال و گرایش مردم به سمت كاندیدای اصلاح‌طلب دیگری است، انصراف خواهم داد"، افزود: من حتی زمان انتخابات هم پیشنهاد دادم نظرسنجی شود، پذیرفته نشد و آرا تقسیم شد. نمی‌شود بدون نظرسنجی هر كسی بگوید من بیشترین مقبولیت را دارم. این روش یك ارزیابی تخصصی است كه باید انجام می‌شد اما بی‌طرفانه و علمی. من هم آمادگی آن را داشتم. نمی‌گفتم مثلاً وزارت اطلاعات، صدا و سیما یا فلان نهاد دولتی نظرسنجی را انجام دهد. گفتم خودمان بنشینیم با هم توافق كنیم. به عنوان یك پروژه كه افراد یا نهادی را كه قبول داریم، كار نظرسنجی را انجام دهد اما نپذیرفتند.

وی در ادامه به بدنه دولت در سطح استانداری‌ها، فرمانداری‌ها و مسئولان اجرایی در دولا اصلاحات در جریان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 84 اشاره کرد و گفت: تحلیل آنها این بود كه خواه ناخواه فلان كس رئیس‌جمهور می‌شود؛ بنابراین دلیلی ندارد ما خیلی تلاش كنیم. حالا من نمی‌خواهم خیلی بدبینانه قضاوت كنیم. شاید نخواستند موقعیت خود را در دولت بعدی از دست بدهند یا... ولی در هر صورت حالت انفعالی بر آنها حاكم بود. این را فقط من نمی‌گویم، آقای هاشمی هم گفتند. من شاهد این موضوع بودم. آن‌طور كه باید فعال باشند، با اعتماد به نفس و قوی برخورد كنند و بر اجرای انتخابات نظارت كنند، عمل نكردند.

با گذشت 10 سال از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 84، مصطفی معین می گوید که او نامزد منتخب سیدمحمد خاتمی، در آن انتخابات بوده است. او می گوید: بعد از رد صلاحیتم دیدید كه شاه‌بیت صحبت ایشان که «معین باید بیاید» را پوستر كردند.

اما چرا با وجود چنین حمایتی معین رای نیاورد؟ او در پاسخ به این سوال می گوید: در آن شرایط، جبهه اصلاحات مدیریت نداشت. اگرچه رهبری اصلاحات را رئیس دولت وقت بر عهده داشت ولی او رئیس‌جمهور بود؛ به همین دلیل چون شخصیت حقوقی اش اجازه نمی‌داد كه وارد انتخابات شود و كمك كنند، عملاً كنار بود.