پینوکیوی دماغ دراز تربیت نکنیم

جام جم/ زنگ پیش‌دبستانی را زده‌اند و بچه‌ها تعطیل شده‌اند. دختر کوچولوها با مانتوی صورتی و مقنعه‌های سفید روبان‌دوزی شده مثل فرشته‌های کوچک شاد و خندان از این‌سو به آن‌سو می‌دوند و هریک با دنیایی از شور و انرژی به دنبال پدر و مادرهایشان می‌گردند تا به همراهشان به خانه برگردند.
امروز شعری جدید یاد گرفته‌اند و با خوشحالی آن را برای مامان باباها می‌خوانند تا از جانب آنها تشویق شوند. با صدای ظریف کودکانه‌شان می‌خوانند: دروغگو دشمن خداست، دروغ بلای آدماست، ما از دروغگو بیزاریم، دروغگو رو دوست نداریم، و به همین ترتیب به خواندن ادامه می‌دهند.
خواهرزاده کوچکم را پیدا می‌کنم و با هم به سمت خانه برمی‌گردیم. در راه این شعر را چندبار از اول تا آخر برایم خواند بدون آن که کلامی را جا بیندازد یا اشتباه کند. حرکت‌های کودکانه‌اش مانند همیشه برایم شیرین بود و همین باعث شد که دیرتر به مضمون شعر او توجه کنم، اما چرا معلم شعری راجع به دروغگویی به آنها یاد داده بود؟
وقتی به صورت کوچکشان نگاه می‌کنیم در لحظه اول چیزی جز پاکی و معصومیت نمی‌بینیم. گویی از دنیایی دیگر آمده‌اند و هنوز با بسیاری از صفات غیرانسانی آشنا نشده‌اند، اما دروغگویی کمابیش در بچه‌ها دیده می‌شود. شاید برای ما بزرگ‌ترها شنیدن این دروغ‌های ساده و کودکانه حتی کمی جالب و شیرین به نظر برسد، اما واقعیت آن است که همین صفت می‌تواند از دوران کودکی در وجود بچه ریشه پیداکند و عمری جزء صفات نهادینه شده در روح او باشد. علت دروغگویی کودکان را دریابید و از همان ابتدا تا سر حد امکان فرزندتان را از این ویژگی دورکنید:
ترس: دلیلی موجه برای دروغگویی هر بچه. هنگامی که فرزند را از مجازات می‌ترسانید او را به نحوی وادار به دروغگویی می‌کنید. کمتر بچه‌ای حاضر می‌شود راست بگوید و جریمه شود. در تربیت کودک بخش تادیب را به نحوی قرار دهید که مایه ترس او نباشد و تنها جدیت به اندازه کافی در آن گنجانده شده باشد.
جلب توجه: زیاد پیش می‌آید که بچه‌ها از خود تعریف‌هایی به دروغ می‌کنند تا نظر بزرگ‌ترها را جلب کنند. وقتی می‌دانند والدین به نمرات بالا حساسیت دارند، حرف‌هایی راجع به تشویق و تمجید معلم و نمره‌های بالایی که درواقع دریافت نکرده‌اند می‌زنند که سرسوزنی واقعیت ندارد. این به دلیل کمبود توجهی است که از سوی والدین احساس می‌کنند. هنگامی که توجه به اندازه کافی باشد کودک نیازی به دروغگویی برای جلب توجه نخواهد داشت.
تقلید از بزرگ‌ترها: از ماست که بر ماست. پدر و مادری که در حضور کودکان براحتی به بقیه دروغ می‌گویند استاد درجه یک درس دروغگویی فرزندان خود محسوب می‌شوند. دوستی قرار است به منزل بیاید و مادر چند دروغ ریز و درشت جور می‌کند و درحضور بچه به آن دوست تحویل می‌دهد. توقع دارید کودک چگونه باربیاید؟ والدین اولین معلمان کودک هستند.
شادکردن بقیه: همیشه دروغگویی از روی بدذاتی نیست. گاهی خود ما برای شادکردن دیگران دروغ می‌گوییم که اصطلاحا دروغ سفید نامیده می‌شود. این کار هم درست نیست، زیرا اگر واقعیت رو شود شادی از آن فرد وعده وعید شنیده، پر می‌کشد. این موضوع را برای کودک روشن کنید و به او یاد دهید برای شادکردن دیگران اعمال خوب انجام دهد و دست به دامان دروغگویی نشود.


منبع: جام جم