4 عامل کندی شتاب علمی ایران در سال‌های اخیر/ آمار قابل تأمل ایران در بهره‌گیری از منابع نامشهود

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، وحید احمدی معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم در مراسم تقدیر از پژوهشگران دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی در دانشکده مهندسی برق این دانشگاه با بیان اینکه معیارهای ارزیابی قدرت کشور‌ها کاملاً تغییر کرده است، گفت: اگر می‌گوییم یک کشوری قدرت دارد یا فردی را به عنوان فرد برجسته اعلام می‌کنیم کاملاً با معیارهای سنتی متفاوت است، در حال حاضر معیار کشورهای قدرتمند یا توسعه نیافته برمبنای میزان توسعه علمی، خلاقیت و نوآوری کشورها است.

وی افزود: در گذشته زیرساخت‌های فیزیکی، مخازن و معادن مبنا بود ولی امروزه این شرایط تغییر کرده است و ثروت کشورها را از سوی بانک جهانی به سه دسته منابع طبیعی، فیزیکی و نامشهود تقسیم می‌کنند.

احمدی گفت: منابع طبیعی شامل منابعی مانند طلا و زغال سنگ و نفت است، منابع فیزیکی شامل کارخانجات، راهها و بندرها می‌شوند و تابع نامشهود مربوط به نیروی انسانی و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات است.

معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم گفت: در دسته‌بندی انجام شده در کشورهای قدرتمند و پیشرفته به طور قطع درصد منابع نامشهود بالا است به طوری که از بین 66 کشور ثروتمند که 80 درصد ثروت دنیا را دارند بیش از 80 درصد منابعشان مربوط به منابع نامشهود، 16 درصد منابع فیزیکی و 3 درصد منابع طبیعی است.

احمدی عنوان کرد: در بین 43 کشوری که تنها یک درصد ثروت دنیا را در اختیار دارند 50 درصد منابع نامشهود وجود دارد و آمار کشور ما نیز که البته مربوط به 10 سال قبل است ولی تغییر چندانی نداشته است به این صورت است که منابع طبیعی ایران 54 درصد مربوط به منابع طبیعی است و منابع نامشهود تنها 12 درصد از آمار را در اختیار دارد یعنی در آمار منابع نامشهود کشور ما از متوسط بین‌الملل آمار پایین‌تری دارد.

وی با بیان اینکه ما از لحاظ ثروت طبیعی در دنیا در رتبه 7 از نظر ثروت فیزیکی در رتبه 27 و از نظر نظر ثروت نامشهود در رتبه 63 هستیم، گفت: از نظر کل منابع ثروت، کشور ما رتبه 36 را دارد که البته سیاست‌گذاری برای توسعه کشور در راستای تقویت منابع نامشهود انجام شده است زیرا با وجود منابع نامشهود اگر تزلزل در قیمت نفت ایجاد شود دیگر با مشکل مواجه نمی‌شویم.

احمدی ادامه داد: در حال حاضر آمریکا به کشور ژاپن که منابع طبیعی ندارد وابسته است زیرا ژاپن دارای منابع نامشهود است به طوری که یکی از کارشناسان کشور ژاپن گفته بود تمام صنایع پیشرفته آمریکا به ژاپن وابسته است یعنی صنعت نامشهود دچار تزلزل نمی‌شود.

وی اضافه کرد: در سالهای اخیر سیاست‌گذاری‌ها به سمت توسعه منابع نامشهود پیش رفته است تا سرمایه و ثروت ما علم ما باشد.

وی ادامه داد: ژاپن با 120 میلیون جمعیت 2.7 میلیون دانشجو دارد ولی ما با 78 میلیون جمعیت 4.8 میلیون دانشجو داریم و از نظر توسعه نشر مقاله و حضور در مجامع علمی وضعیت خوبی داریم.

احمدی گفت: از سال 2012 تولید 13 دانشگاه ما در میان 800 دانشگاه برتر دنیا قرار گرفته‌اند و سهم ما در 10 درصد برتر مقالات 1.57 درصد است و از نظر تولید مقاله در پایگاه استنادی اسکوپوس اول هستیم و از نظر ارجاع مقالات از کشور ترکیه بالاتریم ولی در پایگاه استنادی آی‌اس‌آی ما در مقام دوم هستیم و کشور ترکیه مقام اول را دارد.

معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم  از انجام پروژه‌ای برای تدوین شاخص‌های سنجش علم خبر داد و گفت: پروژه‌ای را در نظر گرفتیم تا شاخص‌های سنجش علم مشخص شود تا وقتی می‌گوییم رکود علم بدانیم که از چه نظر در رابطه با توسعه علم یا رکود آن صحبت می‌کنیم زیرا در پایگاه‌های استنادی شاخص‌هایی مانند تعداد مقالات، طرح‌های بین‌المللی، ارجاعات، ارتباطات بین‌المللی، ارتباط با صنعت و غیره لحاظ می‌شود.

احمدی اضافه کرد: اینکه گفته می‌شود در علم رکود داریم عمدتاً تولید مقالات مدنظر است که البته من اعتقاد دارم در تولید مقالات هم کاهش تعداد مقالات را نداشتیم بلکه صحبت این است که شیب رشد تعداد مقالات کاهش یافته است، نه تعداد مقالات یا رتبه علمی کشور.

وی ادامه داد: از سال 2011 یعنی سال 1390 شمسی شیب رشد تولید علم کاهش یافته ولی تعداد مقالات کاهشی نداشته‌اند و علت این موضوع نیز 4 مورد است.

معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم  با اشاره به 4 عامل کند شدن شتاب علمی، گفت: زمانی که حجم مقالات بالا می‌رود به طور طبیعی شیب تولید مقالات ک اهش می‌یابد زیرا اگر سالهای قبل 5 هزار مقالات داشته باشیم می‌توانیم آن را به 10 هزار برسانیم و بگوییم شیب 2 برابر شده است ولی در حال حاضر 40 هزار مقاله داریم که این تعداد مقالات را نمی‌توان به راحتی دو برابر کرد.

احمدی افزود: در آیین‌نامه ارتقای ارزیابی‌های هیأت علمی نیز شرط ارتقا را تغییر دادیم و اعلام کردیم که فقط مقاله آی‌اس‌آی شرط دفاع دکترا نیست و مقالات علمی پژوهشی پذیرفته می‌شود یعنی برای مجلات داخلی ارزش‌گذاری شده است ولی به دلیل اینکه مجلات داخلی ما در مجامع بین‌المللی نمایه نمی‌شوند از تعداد مقالات بین‌المللی کاهش یافته است.

معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم  با اشاره به سومین عامل کاهش شتاب علمی گفت: همچنین اعلام کردیم که اساتید می‌توانند از ارتباط با صنعت امتیاز بگیرند که کار ارزشمندی است ولی ظرفیت تولید علم را کاهش داده است و چهارمین عامل هم عدم کفایت تأمین هزینه حضور پژوهشگران در کنفرانس‌های بین‌المللی بوده است.

وی گفت: معمولاً 15 درصد مقالات آی‌اس‌آی یا اسکوپوس به سه مقالات کنفرانس‌ها مربوط می‌شود ولی در سالهای گذشته به دلیل کمبود اعتبارات حضور در کنفرانس‌ها را کاهش دادیم که این 15 درصد به حدود 4 درصد کاهش یافت و مجموع این عوامل سبب شد تا شتاب تولید علم کاهش یابد ولی از تعداد مقالات کم نشده است.

احمدی با بیان اینکه تأمین اعتبار برای پژوهش هزینه نیست بلکه سرمایه است اظهار داشت: هیچ جای دنیا این تلقی را ندارند که برای پژوهش هزینه می‌کنند حتی در زمان رکود جهانی کشور آلمان درصد اعتبارات پژوهشی را افزایش داد تا از رکود رها شود.

انتهای پیام/

http://fna.ir/VGS1UH

ویدیو مرتبط :
قدرت دفاعی ایران در 33 سال اخیر...