داستان کوتاه،‌ مخاطب تخصصی دارد/ حوزه هنری مسابقه داستان کوتاه برگزار کند

به گزارش خبرگزاری فارس، کارگاه «داستان کوتاه» از سری کارگاه‌های چهاردهمین جشنواره شعر و داستان جوان سوره، عصر سه‌شنبه 22 دی‌ماه با حضور احسان عباسلو، منتقد و داور، در سالن امیرحسین فردی حوزه هنری برگزار شد و این منتقد، برای نویسندگان جوان و علاقه‌مندان به ادبیات، درباره خصوصیات داستان‌های مینی‌مالیستی سخن گفت.

وی با اشاره به انواع نام‌هایی که برای داستان کوتاه مطرح شده است، توضیح داد: فلش فیکشن، میکروفیکشن، داستانک ... همه نام‌هایی هستند که در بر گیرنده یک ماهیت هستند و تنها به این دلیل این اسامی انتخاب شده اند که افراد بگویند کارشان از سایرین متفاوت است.

عباسلو افزود: در مینی مال، اصل بهره وری از کلمات مطرح است یعنی با کمترین واژه بیشترین بار معنایی وجود داشته باشد. همینگوی نیز نظریه ای را در 1920 مطرح کرد به نام نظریه حذف. در این نظریه گفته می شود از حذف کردن نهراسید و تا آنجا که می توانید از داستان‌تان حذف کنید. نویسنده باید جرئت داشته باشد و بخشی را که به اصل داستان ضربه نمی‌زند حذف کند و واهمه‌ای از این کار نداشته باشد.

این منتقد با اشاره به نظریه کوه یخ نیز اظهار کرد: در این نظریه گفته می‌شود فرم باید ساده باشد و اجازه دهیم محتوا در لایه‌های زیرین وجود داشته باشد و خود خواننده به آن برسد. درواقع مانند کوه یخ که بخش کمی از آن دیده می‌شود و بخش اعظم آن مدفون است.

وی به نظریه دیگری نیز در این زمینه اشاره کرد که بر اساس آن به شعور خواننده باید اعتماد کرد و افزود: در این نظریه، هنر مدرن یک معمای پیچیده است و برای حل آن، باید به مخاطب اعتماد کرد. این مساله در داستان مینی‌مال هم وجود دارد به این صورت که ما سرنخ‌هایی به مخاطب می‌دهیم اما  کلیت داستان نزد مخاطب شکل می‌گیرد. داستان کوتاه، مخاطب تخصصی دارد. خوانندگان عام اغلب داستان‌های چند جلدی را ترجیح می‌دهند و نمی‌توانند با داستان کوتاه ارتباط برقرار کنند چرا که بخش زیادی از داستان را باید در ذهن خودشان بسازند و بسیاری از مخاطبان از این موضوع استقبال نمی‌کنند.

احسان عباسلو در عین حال گفت: بنابراین، مینی‌مالیسم حاصل یک لحظه در تاریخ ادبیات یا نظر یک فرد یا یک گروه نبوده است بلکه حاصل جریان‌ فکری است که از قرن بیستم شروع شد و به عنوان یک گونه ادبی جا افتاد.

داستان کوتاه در فرم ساده اما در محتوا عمیق است

وی درباره ویژگی‌های داستان مینی‌مال نیز توضیح داد: نکته مهمی که وجود دارد این است که کوتاهی، شرط داستان کوتاه نیست بلکه مهم این است که ویژگی داستانی را در خود داشته باشد. نباید فکر کنیم هرچه کوتاه نوشته شد، مینی‌مال است. داستان کوتاه ابتدا باید ماهیت داستانی خودش را داشته باشد و در عین حال کوتاه هم باشد، در عین حال که نباید از فرم و جذابیت غافل شد.

این منتقد در قیاس رمان و داستان کوتاه گفت: اگر رمان، پتکی است که بر سر مخاطب فرو می‌آید، داستان کوتاه یا داستان کوتاه کوتاه تلنگری است که به مخاطب می‌خورد؛ اما چه بسا این تلنگر تاثیرگذاری بیشتری داشته باشد و مهم، همان تاثیر است. درواقع،‌ داستان کوتاه در فرم ساده اما در محتوا عمیق است

عباسلو همچنین گفت: در داستان‌های مینی‌مال نباید شمارش واژه را مبنا قرار دهیم، در این نوع داستان اصلا نمی‌توان تعداد مشخصی برای آن برشمرد. در کشورهای دیگر هم چارچوب و اصول و ضابطه مدونی برای داستان مینی‌مال نداریم و نظراتی که مطرح شده، حاصل تجربه فردی است نه این که نظریه تخصصی مینی‌مال وجود داشته باشد.

این منتقد ادبی گفت: حوزه هنری از مراکزی است که می‌تواند این داستان‌ها را متناسب با فرهنگ خودمان کند به عنوان مثال مسابقاتی برای داستان کوتاه‌نویسی با محوریت اعدادی که برایمان مهم است برگزار کند. پنج، دوازده، چهارده و ... اعدادی هستند که ما در فرهنگ دینی‌مان آن ها را متمایز از سایر اعداد می‌بینیم و می‌توانیم آن ها را مبنای تعداد واژه‌ها برای نگارش داستان کوتاه قرار دهیم.

عباسلو افزود: ما خودمان از  کشورهایی هستیم که می‌توانیم ادعا کنیم از سال‌های گذشته داستان کوتاه داشته‌ایم به طوری که در آثار مولانا و سعدی و ... شاهد آن ها هستیم،‌ اما هرگز این مسائل را تئوریزه نکرده‌ایم و دست مان از نظریه خالی است.

گفتنی است، در پایان این نشست، داستان‌های کوتاهی از آثار کلاسیک و مدرن برای حاضران قرائت شد که با داستان‌های مینی‌مال آشنایی بیشتری پیدا کنند.

انتهای پیام/و

http://fna.ir/PBZTU9

ویدیو مرتبط :
مراسم اختتامیه چهارمین دوره جشنواره داستان کوتاه کوتاه پایدا