جهان نما/قصري خامه‌اي در روسيه

ايران بانو/ اگر پتر کبير مي‌دانست ممکن است روزي که از شهر خارج مي‌شود، کاترين عليه او شورش کند و خودش را امپراتور و ملکه روسيه بنامد، هيچ‌وقت زمين اين قصر را به نامش نمي‌کرد. پتر علاقه‌اي به کاترين نداشت و در جمع او را تحقير مي‌کرد. کاترين هم بعد از 18سال زندگي با پتر و تحمل اين وضعيت در سي‌وسه سالگي از غيبت پتر کبير در پايتخت استفاده کرد و با کمک چند نفر از نزديکانش خودش را امپراتور روسيه خواند. هرچند پتر انتظار چنين اتفاقي را نداشت اما چندان هم مقاومت نکرد و خيلي سريع استعفا داد. چند روز بعد هم نزديکان کاترين او را مسموم کردند تا شرش براي هميشه از سر روسيه کم شود.

کاترين حدود 30سال بر روسيه حکومت کرد. در دوره سلطنت او شيوه کشاورزي اصلاح شد، اصول بانکداري رايج شد، ارتش سامان گرفت، بيمارستان‌ها ساخته شد و به‌طور کلي اقتصاد کشور رونق گرفت. کاترين هم مانند همه ملکه‌هاي ديگر خودش را يک موجود برتر مي‏‌دانست؛ ملکه‌اي که در کنار هوش و جسارت فراوانش اين‌قدر خودراي بود که به حرف هيچ‌کدام از مشاورانش اهميت نمي‌داد. او تصميم‌هاي اشتباه مي‌گرفت و در نهايت بين مردم روسيه طرفدار زيادي نداشت.

داخل قصر کاترين مي‌توانيم يکي از باشکوه‌ترين معماري‌هاي جهان را ببينيم. تالار بزرگ کاخ به نام اتاق طلايي شهرت دارد. با ديدن اين تالار به اين نتيجه مي‌رسيم ادعاهايي که درباره ميزان طلايي که در قصر به کار رفته مي‌تواند درست باشد. تالار طلايي درست روبه‌روي ورودي کاخ است. اين تالار زرين نخستين جايي است که با ورود به داخل قصر مي‌بينيم. نور اتاق از پنجره‌هاي بزرگ قوسي‌شکل تامين مي‌شود. انعکاس نور روي ديوار زرين، روشنايي اتاق را صدچندان مي‌کند و به دليل همين روشنايي خيره‌‌کننده است که به اين تالار اتاق نور هم مي‌گويند. سقف اين تالار به نوعي تاريخ پيروزي‌هاي روسيه در جنگ‌ها است. سقف‌ به‌طور کامل با طرح‌هايي از اين جنگ‌ها پوشيده شده است.

اتاق سبز در ابتداي بخش خصوصي کاخ قرار دارد که در سال 1770 به دستور کاترين کبير براي پسرش پل اول و همسرش ناتاليا اکسونيا ساخته شد. ديوارهاي اتاق سبز کم‌رنگ است و با گچبري‌هاي سفيدرنگ تزيين شده است. مجسمه‌هايي که به ديوار چسبيده زن و مردي با لباس‌هاي سنتي روسيه هستند. در اطراف اين مجسمه‌ها طرح‌ گلدان‌هاي يوناني و درخت انگور از ديوارهاي اتاق بالا رفته است. اين اتاق در سال 1820 بر اثر آتش‌سوزي تقريبا از بين رفت اما به دستور امپراتور الکساندر اول دوباره قسمت‌هاي سوخته اتاق به همان سبک گذشته‌اش بازسازي شد.

هرچند نام اصلي اين کاخ، کاخ کاترين است اما به خاطر شکل و شمايلش مردم به آن قصر خامه‌اي مي‌گويند. پتر کبير در سال 1708 اين منطقه را به همسرش کاترين هديه داد. کاترين اول در سال 1717 دستور داد تا معماري فرانسوي به‌نام «جوان فردريک» اين خانه را براي استراحتگاه تابستاني‌اش بسازد.

بعد از مرگ کاترين اين قصر به دخترش اليزابت رسيد. از نظر اليزابت اين قصر زيادي از مد افتاده بود. براي همين هم او در سال 1733 دستور داد ساختمان قديمي را تقريبا ويران کنند و ساختمان جديدي در سبک روکوکو بسازند؛ سبکي در ادامه سبک باروک که آن زمان طرفداران زيادي داشت. بالاخره در سال 1756 ساختمان جديد قصر تحويل اليزابت داده شد. اين‌طور مي‌گويند که در ساختمان جديد چيزي حدود 100کيلوگرم طلاي ناب استفاده شده است البته داستان‌هاي زيادي درباره ميزان طلايي که در ساختمان قصر استفاده شده وجود دارد. بعضي‌ها ادعا مي‌کنند تمام سقف اين کاخ هم از طلاست.

يکي ديگر از تالارهاي زيباي اين کاخ، تالار پرتره است که در آن پرتره‌هاي زيبايي از کاترين، اليزابت، پتر کبير و بقيه شاهزادگان و شاهان روسيه وجود دارد.

تمام وسايل اين اتاق از ميز و صندلي گرفته تا کف‌ و ديوارها همه با کهربا تزيين شده است. اين اتاق در سال1701 ساخته شده و به دليل شکنندگي و گرانبها بودن وسايلش يک نفر تمام وقت مسوول نگهداري و مراقبت از آن بود. اين اتاق به وسيله مجسمه‌ساز معروف آلماني آندرسن شلتر طراحي شد و بعد از آن استادکاران کهربا ساخت اتاق را ادامه دادند. در طول جنگ جهاني دوم اتاق کهربا توسط آلمان‌ها به غارت رفت. درواقع اين‌طور مي‌شود گفت که کل اتاق ناپديد شد.

درباره سرقت اتاق کهربا چندين داستان وجود دارد؛ مثلا اينکه هنرمندان شوروي در سال 1939 يک کپي دقيق از اين مجموعه را تهيه کرده بودند بنابراين آنچه در دست ارتش آلمان بوده تنها يک کپي تقلبي است. جست‌وجو براي اتاق کهربا تا به حال جان بسياري از جويندگان گنج و حتي افسران وزارت امنيت دولت آلمان شرقي را گرفته است. در سال 1982 دستور داده شد اتاق کهربا بازسازي شود. پروسه بازسازي نزديک به 20سال طول کشيد و بيشتر از 12 ميليون دلار هزينه برداشت و اتاق کهربا بار ديگر در سال 2003 افتتاح شد.

اتاق سفيد پذيرايي کاخ همان سبک تالار زرين را در اندازه‌اي کوچک‌تر دارد. اين اتاق با رنگ‌هاي سفيد و آبي آرامش بيشتري نسبت به تالار طلايي دارد.

يکي ديگر از اتاق‌هاي جذاب اين کاخ اتاقي است معروف به اتاق کمرون. اين اتاق به وسيله معمار محبوب کاترين، چارلز کمرون طراحي شده است. سليقه شخصي کاترين کبير، ديوارهاي آبي‌رنگ و سقف‌هاي نقاشي شده را مي‌شود در اين اتاق ديد. در سال 2009 مجسمه‌اي از اليزابت با لباس سلطنتي را در اين اتاق گذاشتند. مجسمه اليزابت را مجسمه‌ساز معروف بلژيکي، ايزابل دو بولچگواردا براي سيصدمين سالگرد تولد اليزابت ساخت. بعد از آن مجسمه اليزابت را به اتاق پرتره بردند تا در کنار پرتره‌ها و مجسمه‌هاي خاندان سلطنتي جاخوش کند.

نخستين چيزي که وقتي وارد کاخ مي‌شويم خودنمايي مي‌کند، باغي سرسبز و بزرگ با يک درياچه بزرگ در مرکزش است. اين درياچه‌ مصنوعي به ياد پيروزي ارتش روسيه بر نيروي دريايي عثماني در درياي سياه ساخته شده است.