کدام وزارتخانه‌های دولت زنانه‌ترند؟

کلید ملی/ به نظر می‌رسد از میان وزارتخانه‌های دولت به جز وزارت اطلاعات و وزارت دفاع تنها دو وزارتخانه «نفت» و «تعاون کار و رفاه اجتماعی» اندکی به مدیریت و به کارگیری زنان در پست‌های مدیریتی خود اعتقاد داشته‌اند.
نگاهی به چارت سازمانی وزارتخانه‌های دولت به جز سازمان‌هایی که رئیس آن‌ها معاون رییس‌جمهور محسوب می‌شود و به جز دو وزارتخانه «اطلاعات» و «دفاع» نشان می‌دهد دستکم ۱۱۲ پست معاونت و ۱۶ پست قائم مقامی وزیر در دولت وجود دارد که از این تعداد تنها یک پست معاون وزیر در دولت توسط یک زن اشغال شده‌است.
موضوع توزیع پست‌های مدیریتی بین زنان از آنجا اهمیت می‌یابد که ایران از نظر آمارهای جهانی براساس شاخص‌های جنسیتی رتبه‌ بسیار پایینی دارد. زنان ایران کمتر از ۳درصد کرسی‌های مجلس را اشغال کرده‌اند و تنها ۳ عضو کابینه زن هستند. از آنجایی که مبانی توسعه ایجاب می‌کند تعادل بین اشغال کرسی‌های مدیریتی توسط مردان و زنان وجود داشته باشد این وضعیت ایران را همچنان در رتبه‌بندی‌های جهانی پایین نگاه‌داشته‌است.
بررسی این پست‌های اداری نشان می‌دهد از ۱۶ وزارتخانه مورد بررسی وزارتخانه‌های بهداشت درمان و آموزش پزشکی، وزارت امور خارجه و وزارت اموراقتصادی و دارایی اساساً مشاور وزیر در امور بانوان هم ندارند و هیچ فردی را به این سمت منصوب نکرده‌اند.
تنها معاونتی که «رباب شهریان» در وزارت ورزش و جوانان آن را اشغال کرده‌است نیز به سبب عنوانش دولت را مجبور به انتساب یک زن کرده‌است. «معاونت امور بانوان و ورزش همگانی» تنها پست سازمانی در دولت است که در چارت آن به زنان اختصاص دارد.
با این وصف باید گفت از ۱۲۸ پست مدیریت ارشد وزارتخانه‌ها شامل قائم‌مقامی وزرا و معاونت‌ها تنها یک معاون وزیر زن معادن هفتاد و هشت صدم درصد از پست‌ها را زنان کسب کرده‌اند.
در حالی که تنها حدود ۲۲ ماه به پایان عمر دولت یازدهم باقیست پرسش این است که آیا «حسن روحانی» نیازی به تغییر در وضعیت مدیران میانی خود می‌بیند که در ترمیم این مدیریت‌ها تعداد بیشتری از زنها را در دولت خود به کار بندد.
این در حالی است که «شهیندخت مولاوردی» معاون زنان و خانواده ریاست‌جمهوری از برنامه‌ریزی برای افزایش سالی ۱۰ درصد مدیران زن در دولت خبر داده بود و اظهار امیدواری کرده بود که در مدت باقیمانده تا پایان دولت یازدهم وضعیت ورود زنان به عرصه‌های مدیریتی بهبود یابد.

* وزارتخانه‌های مردانه
نگاهی به وضعیت چارت سازمانی ۱۶ وزارتخانه نشان می‌دهد ۱۰ وزارتخانه دولت کاملاً مردانه اداره می‌شود. به این معنا که هیچ زنی در ترکیب شورای معاونان یا مدیران ارشد آن‌ها دیده‌نمی‌شود. این وزارتخانه‌ها شامل وزارتخانه‌های ارتباطات و فن آوری ارتباطات، اموراقتصادی و دارایی، بهداشت درمان و آموزش پزشکی، راه و شهرسازی، علوم تحقیقات و فن آوری اطلاعات، نیرو، جهادکشاورزی، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کشور و صنعت معدن و تجارت می‌شود.
نگاهی به ساختار وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی آن هم در شرایطی که در ۲ سال نخست فعالیت دولت حجم تمرکز «حسن روحانی» پس از مذاکرات هسته‌ای بر موضوع سلامت بوده‌است نشان می‌دهد که این وزارتخانه و البته شخص وزیر اصولا به فعالیت زنان و مدیریت زنان اعتقادی ندارد. گو اینکه در ماه قبل وقتی جلسه مشاوران امور بانوان وزرا و نهادهای دولتی در این وزارتخانه برگزار شده بود به طور ضمنی به این رویکرد خود نیز اشاره کرده‌بود. وزیر بهدشت درمان و آموزش پزشکی که ۱۴ معاون، ۱۲ مدیر ارشد و ۲۰ مشاور دارد تنها ۲ تن از مشاورانش را از میان بانوان برگزیده‌است و مشاور امور بانوان هم ندارد.

* وزارتخانه‌های کمی بهتر!
در شرایطی که تنها ۳ عضو کابینه دولت یازدهم زن هستند وضعیت زیرمجموعه‌های دولت نمی‌تواند بهتر از این باشد. گرچه در سیستم وزارت کشور برای نخستین بار در دوره‌های اخیر یک زن به عنوان معاون استاندار در سیستان و بلوچستان منصوب شد. علاوه برآن ۴ زن نیز به عنوان فرماندار به کار گرفته شده بودند که متأسفانه این عدد در فاجعه منا و درگذشت مرحوم «مرجان نازقلچی» فرماندار گنبد به ۳ کاهش یافت. تعداد بخشداران زن هم خوب نیست. تنها ۱۳ بخشدار زن در کشور فعال هستند.
براساس بررسی کلیدملی، از میان ۱۶ وزارتخانه وزارت امورخارجه به سبب به کارگیری دکتر «مرضیه افخم» نام خود را از همان ابتدا از وزارتخانه‌های صرفاً مردانه جدا کرد. اما در بررسی وزارتخانه‌های آموزش و پرورش، دادگستری، نفت، ورزش و جوانان و همین‌طور تعاون کار و رفاه اجتماعی می‌بینیم که وزارتخانه‌های «نفت» و «تعاون کار و رفاه اجتماعی» تعداد بیشتری از زنان را به عنوان مدیران کل خود به خدمت گرفته‌اند.
نگاهی به فهرست ۱۰۰ مدیر وزارت نفت، که در پرتال این وزارتخانه معرفی شده‌اند نشان می‌دهد ۴ زن با پست مدیرکلی در حال فعالیت هستند. خانم «فاطمه مشایخی» مدیرکل کشورهای آفریقایی عربی و آمریکای لاتین، خانم «مرضیه ریاحی» مدیرکل کشورهای آسیا و اقیانوسیه، خانم «افخم زروانی» مدیرکل هماهنگی بودجه و سرمایه‌گذاری و خانم «شهره آیین» مدیرمالی و ذیحسابی شرکت ملی گاز ایران مشغول به کار هستند. 

بررسی خبرنگار کلیدملی نشان می‌دهد، در وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی نیز از ۳۱ پست معاونت، مدیرکلی، مدیرعاملی و مدیریت ادارات مستقل تنها ۳ زن در میان مدیران میانی و یک زن به عنوان مشاور وزیر در امور بانوان دیده می‌شود. خانم «فاطمه محبی‌فر» مدیرکل دفتر هماهنگی اموراقتصادی، خانم «پریسا ریاحی» مدیرکل دفتر توسعه امور کارآفرینان و بهره‌وری نیروی کار و خانم «بی‌نظیر جلالی» مدیرکل امور فرهنگی در این وزارتخانه هستند.
همچنین در وزارت دادگستری از مجموع ۲۷ مدیر و مدیرکل و مشاور معرفی شده در پرتال این وزارتخانه، ۲ نفر زن هستند. خانم «پوران ولویون» مشاور امور بانوان وزیر است و خانم «فریباسادات خاتمی» مدیرکل مطالعات تطبیقی بین‌المللی است.
در وزارت آموزش و پرورش از ۳۲ عضو شورای معاونان نیز به جز «مهناز احمدی» که به عنوان مدیرکل امور بانوان در شورای معاونان هم حضور دارد خانم «مرضیه گرد» رئیس سازمان مدرسه‌ها غیردولتی و مشارکت‌های مردمی است. جالب اینجاست که وزارت آموزش و پرورش همه ۳۲ مدیر استان‌های خود را نیز مرد برگزیده‌است.
البته ۲ سازمان استاندارد و سازمان ملی بهره‌وری نیز مدیران زن دارند که اندکی وضع وزارت صنعت معدن و تجارت را بهبود بخشیده‌است.