نقش‌هایی روی پارچه برای گذران روزهای سخت زندگی زنان سیستان‌وبلوچستان

مهرخانه/ بیشتر با زنان روستایی کم‌سواد یا بی‌سواد کار می‌کنیم. البته اعضای دارای مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس هم دارم، ولی اغلب زنان آسیب‌دیده، کسانی که خانواده‌های معتاد دارند یا خودشان مشکلاتی داشتند، با ما همکاری نزدیکی دارند. کارها به صورت مشاغل خانگی‌اند و زنان کنار زندگی و بچه‌هایشان، در زمان‌های بیکاری‌ کار انجام می‌دهند.

شهین شهرکی مدت 16 سال است که کار تعاونی انجام می‌دهد و در زمینه گلدوزی‌های سنتی استان سیستان‌وبلوچستان فعال است. او مدرک دیپلم دوخت تجارت و فوق‌دیپلم آموزش ابتدایی دارد. پسر شهین فوق‌لیسانس نقشه‌کشی معماری دارد و در دانشگاه آزاد تدریس می‌کند و دختر او لیسانس گرافیک داشته و طراح و ناظر کیفی شرکت تعاونی‌اش است. همسر شهین از سال 75 تا 85 به دلیل مشغله کاری او، مدیرعامل شرکت‌ بوده، اما از سال 85 تاکنون خود به عنوان مدیرعامل در حال فعالیت است.

شهین شهرکی در گفت‌وگو با خبرنگار مهرخانه، در خصوص موفقیت‌های خود در عرصه کارآفرینی، گفت: من توانسته‌ام کارآفرین برتر استان سیستان‌وبلوچستان و تعاونی برتر ویژه بانوان کشور شوم. همچنین به عنوان هنرمند برتر کشور و تنها دارنده تندیس طلایی حمایت از حقوق مصرف‌کننده شناخته شدم و، از چندین آکادمی خارجی و اروپایی در زمینه کارهایم تأییدیه ظرافت کار گرفته‌ام.

همه‌ اعضای خانواده‌ام با من همکاری خوبی دارند
او ادامه داد: همه‌ اعضای خانواده‌ام با من همکاری خوبی دارند. همسرم نیز در ابتدا مدیرعامل تعاونی بود. فرزندانم هم در انجام کار با من همکاری می‌کنند و دختر بزرگم طراح بیشتر کارها و ناظر کیفی محصولات است.

گلدوزی، خامه‌دوزی، سیاه‌دوزی و سوزن‌دوزی
این کارآفرین درخصوص زمینه‌ فعالیت‌های تعاونی خود گفت: بیشتر فعالیت‌های تعاونی در زمینه‌ گلدوزی، خامه‌دوزی، سیاه‌دوزی و سوزن‌دوزی بلوچ است. گلدوزی‌های استان سیستان‌وبلوچستان کارهای خاصی هستند که روی پارچه انجام می‌شوند و بیشتر این کارها با شمارش تاروپود پارچه‌اند و نقشه خاصی که روی پارچه کشیده و دوخته شوند، ندارند.

شهرکی با بیان این‌که خامه‌دوزی سیستان با پارچه و نخ خامه ابریشم دوخته می‌شود و کار نفیس و باارزشی است، اظهار داشت: در زمینه خامه‌دوزی سیستانی، مهر ملی ایران و مهر یونسکو را به‌دست آورده‌ام. سیاه‌دوزی نیز نوعی دوخت است که با نخ سیاه انجام شده و به همین دلیل به آن سیاه‌دوزی گفته می‌شود و بیشتر برروی لباس زنان سیستانی کار می‌‌شود.

سوزن‌دوزی بلوچی فقط مختص لباس زنان بلوچ نیست
او در خصوص روش سوزن‌دوزی بلوچی تشریح کرد: سوزن‌دوزی بلوچ، سه مرحله دارد؛ مرحله مقدماتی، شامل دوخت‌های درشت‌دوز، مرحله پیشرفته، دوخت‌های ریزدوز و در نهایت، دوخت پریواردوزی‌ می‌شود و هرکدام مربوط به منطقه خاصی از بلوچستان است. در زمینه سوزن‌دوزی، پنج مورد از کارهای تعاونی، مهر ملی گرفته است. کارهای ما فقط مختص لباس زنان بلوچ نیست، بلکه در کارهای کاربردی خانگی و نوارهای سوزن‌دوزی‌شده برای استفاده در سرویس‌های اتاق‌خواب، سرویس‌های عروس و... به کار می‌رود.

هرکدام از این کارها در چه منطقه‌ای از بلوچستان انجام می‌شود؟
این کارآفرین برتر تشریح کرد: یک‌سری از کارهای درشت‌دوزی در منطقه خارک و سراوان انجام می‌شود. همچنین بخشی از ریزدوزی‌ها در مناطق ناهوک و بم‌پشت سراوان کار می‌شود. دوخت خاص دیگری که در مناطق قاسم‌آباد بم‌پور و ایرندگان‌خاش انجام ‌می‌شود و کار بسیار ظریف و دقیقی‌ است، به دوخت‌های پرکاردوز معروف‌ است. کار پریواردوزی هم در اکثر نقاط بلوچستان به‌خصوص سراوان، نیک‌شهر و قصر قند انجام می‌شود.

برای 200 نفر با هزینه‌ شخصی خودم ایجاد اشتغال کرده‌ام/ فعالیت 200 کارگر سوزن‌دوز و 20 خیاط سنتی‌دوز در تعاونی
او ادامه داد: من از کلاس چهارم ابتدایی آغاز به یادگیری فعالیت‌های هنری کردم و زمانی که به دوران راهنمایی رسیدم به صورت حرفه‌ای کار صنایع‌دستی را به همراه مادرم انجام دادم. از سال 75 نیز به صورت تعاونی کار کردم. تعاونی من در ابتدا دارای 45 عضو بود و تاکنون برای 200 نفر با هزینه‌ شخصی خودم ایجاد اشتغال کرده‌ام. همچنین برای 20 نفر هم طرح پشتیبان مشاغل خانگی را گرفته‌ و هم‌اکنون 200 نفر کارگر سوزن‌دوز و 20 نفر خیاط سنتی‌دوز مشغول به کار دارم.

در ابتدای کار به دلیل زن‌بودنم به من اعتماد نمی‌کردند
این کارآفرین فعال، در خصوص مشکلاتی که طی تأسیس تعاونی با آن روبه‌رو بوده است، اظهار داشت: اولین مشکل من در تأسیس تعاونی این بود که به دلیل زن‌بودنم، در وهله اول کسی به من اعتماد نداشت و اکثراً فکر می‌کردند که فقط در پی گرفتن وام و اعتبارات هستم، ولی پس از شروع کار توانستم اعتماد جلب کنم. در ابتدای کار به دلیل شاغل‌بودنم در آموزش‌وپرورش، همسرم مدیرعامل تعاونی بود و من در کنار او بخشی از کارها را برعهده داشتم. به دلیل این‌که تعاونی ما جزو اولین تعاونی‌های فعال بود، در ابتدا از لحاظ اداری مشکلات زیادی نداشت، ولی اخیراً سخت‌گیری‌ها افزایش یافته است.

قبلاً فروش خوبی داشتیم، اما الان....
شهرکی در خصوص مشکلات پیش روی فروش محصولات تعاونی، عنوان داشت: در گذشته فروش خوبی داشتیم، ولی در حال حاضر به دلیل به‌هم‌خوردن وضعیت اقتصادی کشور بیشتر از قبل دچار مشکل شده‌ایم. در گذشته ایجاد نمایشگاه‌ها پررنگ‌تر بود و امکان فروش نمایشگاهی وجود داشت، ولی اکنون نمایشگاه‌های فروش صنایع‌دستی مخصوصاً در تهران کم شده است.

او افزود: برای رفع مشکلات فروش محصولات تعاونی، فعالیت‌های زیادی انجام دادم و موفق به گرفتن تندیس طلایی حمایت از حقوق مصرف‌کننده شدم. هم‌اکنون فروش محصولاتم به صورت خاص انجام می‌شود. همچنین برای فروش محصولات خودم یک فروشگاه جدید ایجاد کردم که با انجام تحقیقات، توانستم این فروشگاه و محصولاتش را به خوبی نشان دهم.

ایجاد مشاغل خانگی برای زنان روستایی کم‌سواد و بی‌سواد
این کارآفرین با بیان این‌که اغلب با زنان روستایی کار می‌کنم، گفت: بیشتر با زنان روستایی کم‌سواد یا بی‌سواد کار می‌کنیم. البته اعضای دارای مدرک لیسانس و فوق‌لیسانس هم دارم، ولی بیشتر زنان آسیب‌دیده، کسانی که خانواده‌های معتاد دارند یا خودشان مشکلاتی داشتند، با ما همکاری نزدیکی دارند. بیشتر کارها به صورت مشاغل خانگی‌اند و زنان کنار زندگی و بچه‌هایشان، در زمان‌های بیکاری‌ کار انجام می‌دهند.


منبع: مهرخانه