مجلس دهم با ساز کدام فراکسیون کوک می‌شود؟

باشگاه خبرنگاران/ بعد از انتخابات، بحث بر سر اینکه کدام جریان سیاسی فراکسیون غالب را در مجلس تشکیل می‌دهد، نقل محافل رسانه‌ای است.

مجالس دنیا، معمولا فراکسیون‌هایی را در درون خود دارند که براساس سلایق و علایق نمایندگان عضو در آن، به موضع‌گیری همسو و فعالیت‌های پارلمانی می‌پردازند.

در ایران هم دو جناح اصلی که در ادبیات امروز، اصلاح‌طلب و اصولگرا، نام دارند فراکسیون‌هایی را در مجلس داشتند و البته برخی جریانات سیاسی میانی نیز بعضا دست به تشکیل سایر فراکسیون ها زدند. البته فراکسیون‌هایی غیرسیاسی نظیر «ورزش»، «محیط‌ زیست و توسعه پایدار»، «روحانیون» و... هم تشکیل شده، اما از منظر غیرسیاسی و حول یک موضوع خاص به فعالیت پرداخته‌اند.

با این حال نیم نگاهی به فراکسیون‌های سیاسی ادوار گذشته مجلس می‌تواند ما را با عقبه سیاسی جریانات اصلی مجلس آشنا کند، جریاناتی که احتمال ظهورشان در قالب فراکسیون تاثیر گذار در مجلس دهم بیش از سایر فراکسیون هاست.

اصولگرایان

فراکسیون حزب‌الله که از مجلس ششم به بعد، به فراکسیون اصولگرایان تغییر نام یافت. قدیمی‌ترین و مهم‌ترین، فراکسیون پارلمانی پس از پیروزی انقلاب اسلامی و تشکیل مجلس شورای اسلامی است.

در مجلس پنجم، این فراکسیون را حجج‌الاسلام ناطق نوری، حسن روحانی، موحدی کرمانی و موحدی ساوجی و حبیب‌الله عسگراولادی مسلمان، حمیدرضا ترقی، محمدرضا باهنر و... هدایت می‌کردند. در مجالس سوم و ششم، فراکسیون اصولگرایان، از موقعیت فراکسیون اکثریت خارج شد و تبدیل به فراکسیون اقلیت شد که در مجلس ششم، ریاست آن، برعهده دکتر غلامعلی حدادعادل قرار گرفت.

در مجالس هفتم و هشتم به ترتیب، احمد توکلی و علی لاریجانی، ریاست این فراکسیون را برعهده داشتند؛ فراکسیونی که در این دو دوره از مجلس نیز حالت اکثریت به خود گرفت و البته نام فراکسیون اصولگرایان را داشت. در مجلس هفتم که فراکسیون‌هایی چون اصولگرایان مستقل و حزب‌الله هم با انشعاب از فراکسیون اکثریت تشکیل شد، اصولگرایان اکثریت را داشتند.

فراکسیون وفاق و کارآمدی هم در دوره هفتم با محوریت رضا طلایی‌نیک و امیدوار رضایی فعال بود. جبهه وفاق و کارآمدی، توسط محسن رضایی، در سال‌های پایانی دهه ۱۳۷۰، تأسیس شد. در انتخابات مجلس هفتم، جبهه وفاق و کارآمدی، به رقابت جدی با فهرست آبادگران اصولگرا و معدود اصلاح‌طلبان رد صلاحیت‌ نشده برخاست و توانست فراکسیونی را در مجلس تشکیل دهد.

فراکسیون اصولگرایان مستقل نیز همان‌طور که گفته شد در مجلس هفتم، با انشعاب از فراکسیون اصولگرایان، تأسیس شد. ریاست این فراکسیون را محمد خوش‌چهره برعهده داشت. در مجالس هشتم و نهم هم دو فراکسیون اصولگرا وجود داشت و در برخی مواقع، جریان موسوم به پایداری هم فراکسیون انقلاب اسلامی را مطرح می‌کرد. طیف حامی علی لاریجانی و طیف هوادار غلامعلی حداد عادل، معمولا خرج خود را از یکدیگر سوا می‌کردند.

اصلاح‌طلبان

فراکسیون مجمع حزب‌الله، نخستین‌بار از ائتلاف ۷۰ نفر از نمایندگان مجلس پنجم (از دو گروه سیاسی کارگزاران سازندگی ایران و ائتلاف نیروهای خط امام(ره)) به‌وجود آمد. ابتدا، ریاست این فراکسیون را عبدالله نوری برعهده داشت. آنها -جناح موسوم به خط امام یا چپ- البته در جریان مجلس سوم نیز اکثریت را در اختیار داشتند. پس از انتخابات دوم خرداد ۱۳۷۶، ۱۸ حزب و گروه سیاسی حامی رئیس‌جمهور، جبهه دوم خرداد را تشکیل دادند. بدین شکل بود که فراکسیون مجمع حزب‌الله، در مجلس پنجم، به نمایندگان دوم خردادی مشهور شدند.

در انتخابات مجلس ششم، جبهه دوم خرداد توانست بیش از ۲۰۰ کرسی مجلس شورای اسلامی را به‌دست آورد و فراکسیون دوم خرداد را به ریاست علی‌اکبر محتشمی‌پور وارد عرصه کند. در مجالس هفتم و هشتم، ریاست این فراکسیون را که حالا نقش اقلیت را ایفا می‌کرد محمدرضا تابش، نماینده اردکان برعهده داشت. در مجلس هفتم و هشتم، از این فراکسیون، به ترتیب به فراکسیون اصلاحات و خط امام(ره) نیز یاد می‌شد. انتخابات مجلس نهم به گونه‌ای برگزار شد که اساسا اصلاح‌طلبان امکان حضور در آن را نداشتند، چراکه پس از وقایع انتخابات ریاست‌جمهوری دهم، این جریان با حواشی و محدودیت‌های مختلفی مواجه شده بود. تعداد کمتر از انگشتان یک دست، چهره اصلاح‌طلب وارد مجلس شد و آنان نیز هیچ‌گاه امکان فعالیت فراکسیونی نداشتند.

فرعی‌ها

فراکسیون مستقل‌ها با حضور قریب به صد نماینده مجلس شورای اسلامی در دوران مجلس پنجم، تشکیل شد. مهم‌ترین موسسان این فراکسیون، عبارتند از: طه هاشمی و محمدباقر نوبخت حقیقی. در دوران مجلس ششم، فراکسیون فراجناحی‌ها، توسط ۲۰ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی که عضو یا سمپات حزب اعتدال و توسعه و دیگر گروه‌های سیاسی همسو با آن بودند، به‌وجود آمد. از مهم‌ترین اعضای این فراکسیون، می‌توان به محمدباقر نوبخت حقیقی (اقتصاددان و نماینده مردم رشت) و حسن سبحانی (اقتصاددان و نماینده مردم دامغان) اشاره کرد. این فراکسیون، به جهت‌گیری‌های مبتنی بر پژوهش، درخصوص لوایح و طرح‌ها در مجلس ششم، شهرت داشت. فراکسیون نهضت آزادی ایران، در مجلس اول شکل گرفت. ریاست این فراکسیون را مهدی بازرگان برعهده داشت. در انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی، اعضای این فراکسیون ردصلاحیت شدند و در هیچ‌یک از انتخابات‌های بعدی تا امروز که انتخابات مجلس دهم را پشت‌سر گذاشته‌ایم، امکان حضور نیافتند.

«اصلاح‌طلبان» و «رهروان ولایت» فراکسیون حداکثری

معمولا فراکسیون‌های سیاسی، از تفکر قالب حاضر در مجلس شکل می گیرد و بدنه اصلی خود را می‌سازند که بدون شک فعالیت سیاسی شان تنها محدود به مجالس نمی شود.

این درحالی است که طبق آخرین نتایج دهمین دوره انتخابات مجلس نامزدهایی که به صورت قطعی جواز ورود به بهارستان را کسب کرده‌اند یا به دور دوم رسید‌ه‌اند نشان از آن دارد که در مقابل 111 اصلاح طلب پیروز انتخابات در سراسر کشور 153 اصولگرا به مجلس راه یافته‌اند.

با این حال و با در نظر گرفتن نتایج اولیه دهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی و صف‌کشی نیروهای اصولگرا و اصلاحطلب مجلس، سوالی که بیش از پیش مطرح است، این که فراکسیون تاثیرگذار مجلس دهم با کدام یک از دو تفکر اصلاح طلب و یا اصولگرایی تشکیل خواهد شد.

"دو فراکسیون بزرگ در مجلس آینده، فراکسیون اصلاح‌طلبان و رهروان ولایت خواهند بود." این اظهارات غلامعلی جعفر زاده ایمن آبادی منتخب مردم رشت در مجلس دهم است.

ایمن‌‌آبادی همچنین در ادامه در پاسخ به سوال دیگری مبنی بر اینکه آیا فراکسیون رهروان ولایت همانند مجلس نهم فراکسیون قوی خواهد بود، گفت: رهروان زنده است و باید در مجلس دهم ابراز موجودیت کند.

«اصلاح طلبان» و «اصولگرایان» دو فراکسیون اصلی مجلس دهم

در ادامه اما حمیدرضا فولادگر منتخب دهمین دوره انتخابات مجلس در همین رابطه به خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران می‌گوید: بنده معتقدم هر دو فراکسیون اصلاح طلبان و اصولگرایان در مجلس دهم تأثیرگذار بوده و هرکدام از این فراکسیون‌ها تعداد قابل توجهی از نیروها را به خود اختصاص خواهد داد.

وی همچنین تصریح می کند: نمی‌توان حضور نیافتن چهره‌های سرشناس اصولگرایان در مجلس دهم را مانعی برای تأثیرگذاری فراکسیون اصولگرایان در این مجلس دانست چرا که اصولگرایان زیادی از شهرهای مختلف به مجلس راه یافته اند.

فراکسیون اعتدال در مجلس دهم شکل می گیرد

اما در حالی آرا و دیدگاه های بسیاری از نمایندگان مجلس فعلی و راه یافته به مجلس دهم درباره فراکسیون تاثیر گذار پارلمان آینده متفاوت است که بهروز نعمتی منتخب مردم تهران در مجلس دهم در این رابطه به خبرنگار مجلس باشگاه خبرنگاران جوان می گوید: معتقدم فراکسیون تاثیرگذار مجلس دهم از تفکرات دو طیف اصلاح طلبان و اصولگرایان معتدل شکل خواهد گرفت.

وی افزود: احتمالا فراکسیون تاثیرگذار مجلس دهم با نام اعتدال شکل می گیرد.

اصلاحات حاکم مجلس دهم

اما عابد فتاحی در ادامه در همین رابطه به خبرنگار مجلس گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران می‌گوید: معتقدم دو فراکسیون اصلاح طلبان و اصولگرایان در مجلس آتی شکل خواهند گرفت البته فراکسیون اصلاح‌طلبان در مجلس دهم فراکسیون اصلی خواهد بود چراکه بدون شک نیروهای مستقل و معتدل جذب این فراکسیون خواهند شد.

وی افزود: این دوره از مجلس دوره اصلاحات است و ما مجلس آرامی خواهیم داشت.

مجلس دهم راه تازه ای برای سیاست ورزی اصلاح طلبان بوده و اصولگرایان هم با عقبه و مشی قالب فکری خود می کوشند جریان تازه ای را بدون چهره‌های سرشناس خود در مجلس، شکل دهند ،اما پیش از آنکه پیش ب¡