مناقشه چین و آمریکا در دریای چین جنوبی پایانی ندارد

هر هفته که می‌گذرد تحول جدیدی در دریای چین جنوبی رخ می‌دهد در چند ماه گذشته چین احداث فرودگاه‌های نظامی در چند جزیره کوچک در مجمع الجزایر اسپراتلی این دریا را به پایان رسانده و شروع به استقرار تاسیسات راداری بر روی این جزایر کرده است. چین همچنین اقدام به ارسال سیستم‌های موشکی زمین به هوای مدل HQ-9 به همراه هواپیماهای جنگی به جزایر پاراسل کرده است.

به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، پایگاه اینترنتی موسسه تحقیقات فارن پالسی در گزارشی درباره تحولات دریای چین جنوبی نوشت: در این میان آمریکا نیز دوبار اقدام به فرستادن ناوشکن‌ مجهز به موشک هدایت شونده خود به نزدیکی جزایر تحت کنترل چین در دریای چین جنوبی کرده و دو فروند هواپیمای بمب افکن B-52 را نیز در نزدیکی این جزایر به پرواز درآورده تا بر آزادی دریانوردی در این منطقه تاکید کند.

آمریکا شروط تجسس در این منطقه را پرواز هواپیمای گشت زنی دریایی مدل P-8A نیز کرده است.

از سوی دیگر، در اقدامی که ممکن است بیشتر از همه باعث نگرانی چین شود آمریکا مذاکرات به منظور برگزاری گشت‌زنی‌های مشترک در دریای چین جنوبی را با فیلیپین و همچنین با هند آغاز کرده است.

اخیرا فرماندهی اقیانوسیه نیروی دریایی آمریکا اعلام کرد: با هند و ژاپن که رقبای آسیایی چین هستند یک رزمایش دریایی مشترک در آب‌های شمال دریای چین جنوبی طی اواخر سال جاری میلادی برگزار خواهد کرد.

با وجود افزایش تنش‌ها در این دریا طی ماه‌های اخیر اما باید گفت که جنگ لفظی آمریکا و چین بر سر مناقشه دریای چین جنوبی سال‌ها پیش شروع شده بود. بسیاری از چینی‌ها سال 2010 را نقطه عطف این مناقشه می‌دانند در آن سال رهبران اتحادیه کشورهای جنوب شرق آسیا در مجمع خود به طور علنی از چین به دلیل جسارت‌هایش در دریای چین جنوبی انتقاد کردند.

دولت چین با مشاهده رفتار هیلاری کلینتون، وزیر خارجه سابق آمریکا در این نشست به این باور رسید که کشورهای جنوب شرق آسیا با اتکا خودشان چنین انتقادهایی را مطرح نکردند و آمریکا این انتقادها را سازماندهی کرده است.

از همان زمان چین نتیجه گرفت که آمریکا موضع خود برای آنکه در مناقشه دریای چین جنوبی طرف کسی را نگیرد کنار گذاشته و تصمیم به مداخله در این مناقشه گرفته است. تا اواخر سال 2014 آمریکا تصمیم گرفت تا اقدام‌های چین در این دریا را به چالش بکشد.

دیپلماسی در آن زمان نتوانست جلوی چین را برای آنکه همسایگان خود در جنوب شرق آسیا را به تدریج از عرصه دریای چین جنوبی خارج کند، بگیرد. در حقیقت چین شروع به اعمال جسارت بیشتر در این دریا و زیرپا گذاشتن روح قوانین رفتاری آ سه آن برای این دریا کرد که در سال 2002 آن را امضا کرده بود.

چین به جای دست برداشتن از اقداماتی که می‌توانستند وضعیت موجود را تغییر دهند حضور نظامی خود را افزایش داده و همچنین تعداد گشت زنی‌های گارد ساحلی خود را در دریای چین جنوبی بیشتر کرده و حتی با اعطای یارانه سوخت ویژه ماهیگیرانش را تشویق به ماهیگیری در دریای چین جنوبی کرد.

این رویه منجر به چندین ماه تنش میان کشتی‌های چینی و فیلیپینی در سال 2012 در نزدیکی منطقه اسکاربورو شد. با این حال چین و آمریکا به رغم ریسک چنین حوادثی دلایل مستدلی دارند که قاطعانه بر موضعشان بایستند. در درجه اول پکن اعتقاد دارد که جزایر و احتمالا آب‌های کل دریای چین جنوبی متعلق به خودشان است علاوه بر آن پکن می‌داند که هیچ کشور جنوب شرق آسیایی بدون حمایت آمریکا نمی‌تواند جلوی تسلطش بر این آب‌ها را بگیرد.

ناظران چینی همچنین میزان قاطعیت حمایت آمریکا از این کشورها را زیر سوال بردند. در پنج سال گذشته آمریکا نشان داده است که هنگام رویارویی با یک بحران بین‌المللی از خاورمیانه گرفته تا شرق اروپا اعتماد به نفس چندانی ندارد.

پکن اعتقاد دارد به رغم قاطعیت لفاظی‌های آمریکا در صورتی که فشارها را افزایش دهد آمریکا عقب نشینی خواهد کرد. از طرف دیگر واشنگتن اعتقاد دارد که باید در دریای چین جنوبی مساله آزادی دریانوردی را نه فقط به خاطر هنجارهای بین‌الملی بلکه برای معتبر بودن تعهدات امنیتی‌اش در آسیا که با پوچ بودن حرف‌های گذشته تضعیف شده‌اند، تضمین کند.

در نهایت این تعهدات آمریکا می‌توانند باعث تقویت نظم بین‌المللی شوند که در پاره‌ای از موارد اعتراض چین را به همراه داشته است. از طرف دیگر بسیاری از ناظران آمریکایی نیز در این مساله تردید دارند که چین واقعا این نظم بین‌المللی را که منافع زیادی از آن می‌برد، به چالش بکشد.

از نظر آنها چین به ویژه در موقعیت فعلی که اقتصادش با نوسان مواجه شده دلیل روشنی ندارد که این نظم را به چالش بکشد. مطمئنا رهبران چین که منفعت اصلی‌شان باقی ماندن در قدرت است بیشتر از همه نگران افزایش ناآرامی‌ها در داخل چین هستند. تا اینکه نگران دریای چین جنوبی باشند.

هرچقدر که رویکرد چین در دریای چین جنوبی تقابلی باشد واشنگتن نیز اعتقاد دارد در صورت افزایش فشارها بر چین در این مناقشه چین نیز عقب نشینی خواهد کرد.

از طرف دیگر اگر مساله همکاری چین و آمریکا در حوزه‌های دیگر از جمله در تحریم‌های اخیر سازمان ملل علیه کره شمالی وجود نداشت شاید این مناقشه وضعیتی هشدار دهنده پیدا می‌کرد. در ماه فوریه که آمریکا به چین علنا نسبت به تبعیت نکردن از تصمیم دادگاهی در لاهه نسبت به پرونده شکایت فیلیپین علیه چین برسر ادعاهای دریای چین جنوبی و تبعات آن هشدار داد.

به دنبال مطرح شدن این هشدار آمریکا مشخص شد که دو کشور تا چه میزان بر سر دریای چین جنوبی اختلاف دارند. چند روز پیش نیز یک کنفرانس خبری با حضور جان کری، وزیر امور خارجه آمریکا و وانگ یی، وزیر امور خارجه چین برگزار شد و در جریان این کنفرانس نیز اختلافات دو طرف هرچه بیشتر آشکار شد.

این دو وزیر خارجه در این کنفرانس به دولت‌های یکدیگر نسبت به عدم انجام اقدامات تحریک آمیز بیشتر در دریای چین جنوبی هشدار دادند. از طرف دیگر هیچ یک از این دو دیپلمات اعتنایی به اخطار طرف مقابل نکردند. این طور به نظر رسید که آنها بر سر اینکه اختلاف داشته باشند، توافق کردند.

چند روز بعد از آن نیز تنش لفظی میان چین و آمریکا بر سر دریای چین جنوبی از سر گرفته شد. دریادار هری هریس، فرمانده ناوگان اقیانوسیه آمریکا در کنگره این کشور اظهار کرد: چین به دنبال برتری خود در شرق آسیا است.

در همین حال هونگ لی، سخنگوی وزارت امور خارجه چین در پاسخ آمریکا را متهم به برتری دریایی و قدرت نمایی در دریا کرد.

با این حال هیچ یک از این دو اظهارنظر باعث تعجب نشدند شاید به این خاطر که ما به جدال لفظی دو طرف بر سر دریای چین جنوبی عادت کرده‌ایم. با این حال این جدال لفظی و تنش در اقدامات دو کشور هرچه بیشتر ادامه پیدا کند خطر تبعات وقوع حادثه در این مناقشه نیز بیشتر خواهد بود.

در صورت وقوع یک حادثه کار برای چین و آمریکا به منظور عقب نشینی بدون هزینه‌های واقعی سخت خواهد بود. با این حال هیچ یک از دو طرف به نظر نمی‌رسد که تمایلی به سازش داشته باشند.

انتهای پیام

ویدیو مرتبط :
مستقر شدن نیروی دریایی آمریکا در دریای جنوبی چین