علت نامگذاری (وجه تسمیه) استان البرز

از آنجا که بخش مهمی از رشته کوه‌های البرز از شمال این استان می‌گذرد، نام این استان از نام این رشته‌ کوه اخذشده است.

نام استان: البرز (Alborz)

 مرکز استان: شهر کرج

 موقعیت جغرافیایی استان

 عرض جغرافیایی: بین عرض 35 درجه و 28 دقیقه تا 36 درجه و 30 دقیقه شمالی

 طول جغرافیایی: بین طول 50 درجه و 10 دقیقه و 51 درجه و 30 دقیقه شرقی

 موقعیت نسبی استان: واقع در نیمه شمالی ایران

 همسایگان استان

شمال: استان مازندران 

جنوب: استان مرکزی

 شرق: استان تهران

 غرب و شمال غرب: استان قزوین

 مساحت استان: حدود 5800 کیلومتر مربع

 تعداد شهرستان‌ها: 5

 نام شهرستان‌ها: اشتهارد، ساوجبلاغ، طالقان، کرج و نظرآباد

 جمعیت استان: 2412513 نفر

 فاصله مرکز استان تا تهران: 40 کیلومتر

شهر خبر : منطقه‌ای که امروزه با نام «استان البرز» شناخته می‌شود، تا پیش از سال 1388 خورشیدی بخشی از استان تهران به شمار می‌رفت. در تاریخ 12 بهمن 1388 لایحه تأسیس استان البرز پس از تصویب در جلسه هیئت دولت، به مجلس شورای اسلامی فرستاده شد و پس از بررسی توسط نمایندگان مجلس شورای اسلامی، این لایحه در تاریخ 7 تیر ماه 1389 خورشیدی به تصویب رسید و «استان البرز» به عنوان سی و یکمین استان کشور و «شهرستان کرج» به عنوان مرکز استان معرفی گردید.

از آنجا که بخش مهمی از رشته کوه‌های البرز از شمال این استان می‌گذرد، نام این استان از نام این رشته‌ کوه اخذ شده است. در لغت‌نامه دهخدا برای معنای واژه «البرز» آمده است که این نام در اوستا به صورت «هره بره زنیتی» و در زبان پهلوی به شکل «هره برز» یا «هریورس» و «هربورچ» نوشته شده که از دو جزء «هر» (به معنای کوه) و «برز» (به معنای بالا و بلند) تشکیل یافته است و بدین ترتیب «البرز» به معنای «کوه بلند» می‌باشد.

گای لسترنج محقق جغرافیای تاریخی در کتاب خود با عنوان «سرزمین خلافت شرقی» یادآور می‌شود که از آنجا که معمولاً جغرافیدانان قدیمی درج نام کوه‌ها و قله‌های محلی را در آثار خود ترجیح می‌داده‌اند، از این رو کمتر از البرز نامی در نوشته‌های ایشان دیده می‌شود و از طرفی با توجه به معنای نام البرز، ممکن است ایرانیان هر کوه بلندی را «البرز» نامیده باشند.

در خصوص وجه تسمیه مرکز این استان (کرج) نظرات متعددی ارائه شده است:

1- در فرهنگ نفیسی «کرج» به معنای گوی، گریبان، چاک و شکاف آمده و نام رودخانه‌ای است که از کوه‌های شمال غربی ری جاری شده و منطقه شهریار و ساوجبلاغ را مشروب می‌سازد. علاوه بر این کرج نام روستایی است در کنار این رود که پادشاهان قاجار در آنجا کاخ‌ها و بناهای باشکوه بنا کرده بودند.  

2- در کتاب‌های مختلف آمده که واژه «کرج» تغییر شکل یافته کلمه «کرژ» به معنای کوهپایه می‌باشد.

3- در برخی منابع «کرج» را از کلمه «کراج» به معنای بانگ و فریاد می‌دانند زیرا در تپه آتشگاه و کوه‌های کلاک و قلعه دختر شهرستانک و بز قلعه اشتهارد، در دوره باستان برای خبررسانی آتش‌ می‌افروختند و بدین وسیله در موقع جنگ اهالی را از هجوم دشمنان باخبر می‌نمودند.

طبق این نظر به احتمال زیاد کرج مبدأ بسیاری از اخبار برای ری بوده است.

4- بر اساس روایتی «کرج» از کلمه «کوه رج» به معنای محلی که کوه‌ها در یک ردیف قرار گرفته‌اند اقتباس گردیده است.

5- طبق مستندات تاریخی گفته می‌شود که واژه «کرج» از لغت «کاوک» یا «کاواک» گرفته شده است که در زبان تاتی به معنای میان تهی می‌باشد و منظور شهری است که در میان تپه واقع شده است.

در فرهنگ‌های موجود معانی دیگری برای واژه «کرج» ذکر شده است که از جمله آن‌ها می‌توان به لنج یا قایق‌های بزرگ، دماغه کوه، مبارز جنگجو و نام گیاهی محلی اشاره نمود.

111/111

منبع : wikipg

ویدیو مرتبط :
وجه تسمیه القورات