فیلم «آبجی» مادرانه‌ای از نوعی دیگر

ایسنا/ سازندگان فیلم «آبجی» امیدوارند با ساخت این فیلم یکی از مادرانه‌های خوب سینمای ایران را ساخته باشند و تاکید دارند که «آبجی» قرار نیست نق بزند!
گروه سازنده فیلم «آبجی» همزمان با ضبط آخرین سکانس‌های فیلم‌شان توضیحاتی را درباره این فیلم که به گفته آنها یک ملودرام اجتماعی خانوادگی است، ارائه کردند.
آنها هرچند ترجیح دادند داستان فیلم‌شان را به طور کامل لو ندهند‌، اما درباره دیگر جزئیات آن توضیحات کاملی دادند.
لوکشین اصلی فیلم خانه‌ای است در خیابان خردمند ، خانه‌ای که خانه شخصیت «طلا» با بازی گلاب آدینه است. این خانه پیش از این هم یکی از لوکیشن‌های فیلم «جدایی نادر از سیمین» بوده است.
و حالا در مقابل این خانه «آبجی» را می‌بینیم که تلاش می‌کند در یک روز زمستانی، میان سوز و سرمای برف، در خانه را بگشاید، اما چه تلاش بیهوده‌ای. این در گویی با او سر ستیز دارد و باز نمی‌شود که نمی‌شود. حتی وقتی مردانی برای کمک هم می‌آیند، باز هم باز نمی‌شود.
معصومه قاسمی‌پور که در این فیلم نقش «آبجی» را بازی می‌کند‌، دختر بیماری است که بیماری‌اش، نگرانی‌هایی را برای مادرش ایجاد کرده است.
بعد از ضبط این سکانس به داخل خانه می‌رویم و گفتگویی مفصل با تعدادی از سازندگان فیلم داریم.
مرجان اشرفی‌زاده که پیش از این با ساخت فیلم‌های مستند، ویدئویی و کوتاه؛ سینما را تجربه کرده است‌، دو سال زمان صرف کرد تا اولین فیلمنامه بلندش را به پایان برساند.
او درباره داستان این فیلم گفت: فیلم ما یک ملودرام اجتماعی خانوادگی است و امیدواریم که یکی از مادرانه‌های خوب سینمای ایران را ساخته باشیم. شاید این فیلم را بتوان نوعی مکمل برای دیگر آثار از این دست برشمرد که نگاه تازه‌ای به مادرانه‌های سینمای ایران دارد.

اشرفی‌زاده ادامه داد: دوست داشتم اولین فیلم سینمایی‌ام در ادامه فیلم‌های ویدئویی‌ام باشد وحضور پرقدرتی در این عرصه داشته باشم. سوژه‌های مختلفی به ذهنم رسید و مثل همیشه موج‌هایی هم در سینما بود که گاه آدم را به سویی می‌کشاند اما نهایتا تصمیم گرفتم دغدغه و نگاه شخصی خودم را دنبال کنم.
وی با بیان اینکه بسیار علاقه‌مند بوده در نگارش فیلمنامه با یک نویسنده زن همکاری کند، یادآور شد: دو سال پیش خانم ناهید طباطبایی را در جشنواره‌ای دیدم و خیلی زود با یکدیگر گفتگو کردیم. بعد از مدتی علی اصغری هم به ما اضافه شد و گروه سه نفره نویسندگان از فروردین سال 93 شروع به کار کردیم. فیلمنامه را پایان اردیبهشت ماه برای پروانه ساخت ارائه کردیم و مرداد ماه این پروانه صادر شد. اما آن سال سه بار تا مرحله پیش تولید رفتیم و ناکام شدیم و نتوانستیم فیلم را به جشنواره فجر برسانیم.
این کارگردان سینما افزود: پیش از این قرار بود مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی حامی ما باشد اما نشد و در نهایت تولید فیلم به سال 94 موکول شد.هرچند برای شروع تولید مدت زیادی منتظر ماندیم اما خوشبختانه این پروژه آخرین بار زودتر از انتظار ما شروع شد.
اشرفی‌زاده در پاسخ به این پرسش که آیا از پرداختن به چنین سوژه‌ای دچار هراس نشده است،‌ توضیح داد: از این سوژه نمی‌ترسیدم و مدت زمانی هم که بین نگارش فیلمنامه تا پروسه تولید طول کشید، فرصتی داد تا بیشتر با متن آمیخته شویم. اما به هر حال نتیجه را باید روی پرده سینما دید.
این کارگردان که بسیار کنجکاو است فیلمش را به طور کامل ببیند‌ و بسیار مشتاق دریافت نظر مخاطبان است، اضافه کرد: آرزو دارم بعد از دیدن این فیلم حال همه خوب باشد و این بار انرژی از سوی مخاطبان به ما برسد.
او برای ساخت این فیلم تصمیم گرفت با دوستانش که پیش از این با آنها تجربه‌های متعددی داشته است، همکاری کند.
وی درباره شیوه انتخاب بازیگرها توضیح داد: بعضی نقش‌ها را از ابتدا بر مبنای توانایی‌های بازیگر خاصی می‌نوشتیم به ویژه نقش «آبجی» که کاملا براساس ویژگی‌های خانم قاسمی‌پور نوشته شد. این نقش در طول 12 بار بازنویسی‌ فیلمنامه، مدام به ایشان نزدیک ونزدیک‌تر شد. همچنان که از ابتدا می‌دانستیم کاراکتر «طلا» را خانم گلاب آدینه و نقش «عالیه» را هم پانته‌آ پناهی‌ها بازی می‌کنند.

در ادامه محمد حسین قاسمی که تهیه‌کنندگی این فیلم را برعهده دارد‌، درباره این اثر گفت: «آبجی» فیلمی مادرانه و درباره دغدغه‌ها و نگرانی‌های یک مادر برای زندگی فرزندانش است. در این مسیر جامعه را هم به شکلی بررسی می‌کنیم. اما قرار نیست این فیلم نق بزند. بلکه بیشتر نشان می‌دهد چگونه یکسری مناسبات در جامعه ما در حال تغییر است.
او درباره احتمال نمایش این فیلم در جشنواره فیلم فجر توضیح داد: براساس برنامه‌ریزی‌های مان فیلم را به جشنواره امسال ارایه می‌کنیم. مرجان اشرفی‌زاده جزو فیلم‌ اولی‌ها است و طبیعتا این اثر در بخش «نگاه نو» نمایش داده می‌شود.
این تهیه‌کننده در پاسخ به پرسشی درباره شیوه سرمایه‌گذاری این فیلم گفت: بنیاد سینمایی فارابی قول مشارکت یک سوم را داده است‌. قرارداد را بسته‌ایم و امیدواریم بودجه برسد. باقیمانده سرمایه‌گذاری را شخصا انجام داده‌ایم.
تهیه کننده فیلم «شیار 143» درباره حمایت مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی از فیلم «آبجی» گفت: پیش از این حمایت از فیلم‌های اول از مرکز گسترش به بنیاد فارابی منتقل شد و فیلم ما هم چنین شرایطی دارد. البته حمایت از این آثار به معنای مشارکت است و آنها در حقوق مادی و معنوی فیلم شریک می‌شوند.
قاسمی این شیوه حمایت را در مقایسه با گذشته عادلانه‌تر توصیف کرد و یادآور شد: همانطور که رئیس سازمان سینمایی اعلام کرده است، این شیوه عادلانه‌تر است. اگر نگرانی‌هایی درباره بودجه فیلم‌ها داریم‌، باید بودجه فارابی را بیشتر کنیم.
این تهیه کننده تصریح کرد: بنیاد فارابی شورای برآوردی دارد که هزینه‌های تولید را بررسی می‌کند و این بنیاد براساس آن مشارکت می‌کند و در مالکیت مادی و معنوی فیلم سهیم می‌شود.
به اعتقاد قاسمی، شیوه مشارکت نسبت به حمایت بهتر است زیرا باعث می‌شود چرخه اقتصادی بنیاد فارابی قوی‌تر شود و این بنیاد بتواند در آینده در ساخت آثار دیگر هم مشارکت داشته باشد.

وی درباره همکاری‌اش با کارگردان‌های فیلم اولی خاطرنشان کرد: کار برای فیلم اولی‌ها سخت‌تر است چون شناخته شده نیستند اما دلیل نمی‌شود که مسئولیت‌های تهیه کننده را به تنهایی به دوش بکشند. بنابراین داشتن یک همراه به عنوان سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده برای آنان خیلی لازم است.
قاسمی ادامه داد: خانم اشرفی‌زاده پیش از این فیلم‌های مستند و ویدئویی خوبی ساخته و آثارش به خوبی دیده شده‌اند و من هم بر اساس سابقه قبلی و فیلمنامه خوبش به ایشان اعتماد کردم و سعی کردیم برخوردمان خیلی فیلم اولی نباشد.
وی با اشاره به پتانسیل جوانان هنرمند افزود: آینده با این نسل است و اگر به پتانسیل جوان‌ها در هر زمینه‌ای اعتماد کنیم، برد کرده‌ایم.
این تهیه‌کننده که امسال دو فیلم «نفس»،«آبجی» و یک انیمیشن را تولید کرده است، درباره احتمال نمایش همه این آثار در جشنواره فیلم فجر توضیح داد: برنامه‌ ما است که هر سه اثر را به جشنواره ارائه کنیم اما یک طرف دیگر، نظر هیات انتخاب جشنواره و کیفیت فیلم‌ها است که هر دو تعیین کننده است.
قاسمی با تاکید بر اینکه دست اشرفی‌زاده را برای انتخاب‌هایش باز گذاشته است، گفت: ما پیشنهادات‌مان را می‌دهیم اما در بخش کارگردانی دخالت نمی‌کنیم.
در ادامه این نشست، معصومه قاسمی‌پور بازیگر نقش آبجی که با این فیلم اولین نقشی جدی سینمایی خود را تجربه می‌کند، یادآور شد: این فیلم هشتمین همکاری من و مرجان اشرفی‌زاده است. پیش از این در فیلم‌ «بهار نارنج» ، دو تله فیلم و سه فیلم کوتاه با یکدیگر همکاری داشتیم. آبجی دختر بیماری است که با مادرش زندگی می‌کند و شرایط او مشکلاتی را برای مادر ایجاد کرده است.

قاسمی پور که جزو بازیگران شناخته شده تئاتر است و در تئاتر جوایز گوناگونی را به دست آورده است، درباره تفاوت‌های بازیگری در تئاتر و سینما توضیحاتی را ارائه کرد و افزود: این دو مدیوم، بسیار با یکدیگر متفاوت هستند. تئاتر در بسیاری مواقع به واسطه متن‌هایش، بازیگر را وادار به رفتار نمایشی می‌کند اما در تصویر‌، شدن نقش مهم است.
این بازیگر اضافه کرد: بازیگر تئاتر ناچار است کوچکترین حرکات را به رفتار نمایشی تبدیل کند تا همه تماشاگران در سالن او را ببینند. از سوی دیگر تئاتر بیشتر رفتار بازیگر را زاهدانه می‌کند. ما آدابی را طی می‌کنیم تا به نقش‌مان برسیم و همین موضوع در سینما هم به بازیگر کمک می‌کند تا در طول پروسه فیلمبرداری به نقشش برسد. بنابراین نحوه مقابله با نقش و تحلیل آن را از تئاتر می‌آوریم اما نحوه شدنش در سینما کاملا متفاوت است.
بازیگر نمایش «عشق و عالیجناب» ادامه داد: از آنجا که نقش آبجی اولین نقش سینمایی من است، اضطراب بسیار بالایی داشتم. تهیه کننده و کارگردان نمایش اعتماد کردند و این نقش را به من سپردند چون به هر حال سینما صنعت است و شرایط آن با تئاتر متفاوت است.
بازیگر فیلم «نامه‌های خیس» با اشاره به همکاری‌های طولانی مدتش با اشرفی‌زاده خاطرنشان کرد: نگاه و سلیقه کاری او را می‌شناسم و این نقش برایم فرصت عجیبی بود که خیلی برایش ذوق دارم. البته نقش بسیار سختی است و آرزوی هر بازیگر قدری است که در چنین نقشی بازی کند. زیرا این گونه نقش‌ها سنگ محکی است برای هر بازیگر. با تمام وجودم سعی کردم آنچه در توان دارم به کار بگیرم تا این نقش به سمت تیپ نرود بلکه شخصیت شود.
معصومه قاسمی‌پور با اشاره به اینکه برای بازی در این نقش تحقیقاتی انجام داده است، در عین حال خاطر نشان کرد: بیشتر بار این نقش بر دوش مرجان اشرفی‌زاده و حقوق مادی و معنوی آن متعلق به اوست.
در ادامه این نشست، نرگس آبیار کارگردان فیلم «نفس» و همسر قاسمی که در این گفت وگو حضور داشت‌، نیز در سخنان کوتاهی گفت: فیلمنامه «آبجی» را بسیار دوست می‌داشتم، چرا که بسیار شریف و پر از حرف‌های خوب و درست است و گره‌های داستانی آن خیلی به موقع پیش می‌رفت. پیش از این فیلمنامه‌های دیگری با قصه‌های مشابه خوانده بودم اما شخصیت این فیلم بسیار لب مرزی است و خطرات و ریسک بالایی دارد.
در بخش پایانی این نشست، محمد رسولی مدیر فیلمبرداری این کار که دومین فیلم سینمایی‌ خود را فیلمبرداری می‌کند، توضیح داد: این فیلم از آن پروژه‌هایی بود که در نگاه اول خیلی راحت به نظر می‌آمد اما در عمل بسیار سخت بود. لوکیشن‌های آن ویژگی‌هایی داشت که ناچار شدیم از جلوه‌های ویژه استفاده کنیم که کار را خیلی سخت می‌کرد. به هر حال حال این سوی دوربین خوب بود و امیدواریم حال طرف دیگر هم همین اندازه خوب بشود.
در تکمیل این توضیحات، مرجان اشرفی زاده گفت: گروهی هستیم که پیش از این با هم کار کرده‌ایم و تجربه همکاری‌های متفاوت داشتیم به همین دلیل بسیار راحت به آنچه می‌خواستیم رسیدیم.

داستان فیلم «آبجی» درباره طلا و عطی (آبجی) مادر و دختری است که سالیان سال است کنار هم زندگی می‌کنند؛ سال‌هایی به درازای زندگی آبجی یعنی حدود 50 سال. اما این وضعیت پایدار نیست و روزهای جدایی از راه می‌رسد. این جدایی در حالی اتفاق می‌افتد که «آبجی» به دلیل شرایط ویژه‌ای که دارد بسیار وابسته به مادر است و «طلا» در زمان باقی مانده به دنبال امنیتی برای آینده «آبجی» است. آینده‌ای بدون حضور خودش.
گلاب آدینه، معصومه قاسمی پور، پانته‌آ پناهی‌ها، حمیدرضا آذرنگ، شیرین یزدان‌بخش، به عنوان بازیگران اصلی در این پروژه سینمایی حضور دارند و به تازگی سیاوش چراغی‌پور،علی استادی، احسان امانی، مهسا مهجور، مریم داننده ، آرمینه زیتونچیان، ادمند ملکیان، ناهید طباطبایی، سیمون باغداساریان، آرتویت زهرابیان، هانیه سعیدی، میترا محمدی، مقمیک صادقیان و مانی شاهوار (بازیگر خردسال) از جمله بازیگران فیلم «آبجی» هستند.
عباس رستگار مدیرصدابرداری، امید عاشوری صدابردار، وحید آقایی دستیار صدابردار، سینا گنجوی تدوینگر، فرحناز نادری طراح صحنه و لباس، مهرداد میرکیانی طراح چهره پردازی، سید روزبه سجادی حسینی مدیر برنامه ریزی و دستیار اول کارگردان ، فرید ناظر فصیحی مدیر جلوه‌های ویژه کامپیوتری، آرش آقابیک مدیر جلوه‌های ویژه میدانی، نائله شریفی منشی صحنه، الهام حسامی کارگردان فیلم مستند پشت صحنه، امیر یمینی مدیر تدارکات از دیگر عوامل این فیلم سینمایی هستند.
فیلمنامه «آبجی» توسط مرجان اشرفی زاده، ناهید طباطبایی، علی اصغری (کارگاه قلم) نوشته شده است.
این اثر با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی به تهیه کننده محمدحسین قاسمی در حال ساخت است.