ابنيه/ قلعه «جوقين» در «شهريار» از آثار باستاني دوران ساساني

  X  

تاریخ خبر : چهارشنبه 1394.08.13 - 20:52

ابنيه/ قلعه «جوقين» در «شهريار» از آثار باستاني دوران ساساني

آفتاب يزد/ قلعه و تپه جوقين از جمله آثار باستاني دوران ساساني در شهريار است که چون نگيني بر بستري از گل و گياه آرميده؛ قلعه اي کهنسال و افسانه اي که در عين اينکه يکي از کهن ترين آثار باستاني منطقه به شمار مي آيد يکي از ناشناخته ترين آنان نيز است. قلعه اي عظيم که با همه عوامل ويرانگر مقابله کرده و با عظمت و شکوه ديرينش استوار مانده است. تپه و قلعه جوقين در۱۰ کيلومتري جنوب غرب شهريار در شهر وحيديه واقع شده است. قدمت و استقرار مردم در آن با توجه به مسکوکات و ساير اشياي مکشوفه دست کم به دوره يزدگرد سوم ساساني مي رسد. تپه جوقين يکي از مهمترين و بزرگترين بناهاي خشتي منطقه است که برج و باروهاي آن و مصالح و خشت هاي استفاده شده در آن آثار معماري پيش از اسلام را نشان مي دهد. سفالينه هاي کشف شده در تپه جوقين نيز نظر به اينکه هيچکدام از آنها داراي لعاب نمي باشد حائز اهميت ديرين شناسانه است. نام جوقين، بنا به برخي گفته ها گويا برگرفته از نام بهرام چوبين سردار و قهرمان ملي ايران درعهد خسرو پرويز ساساني است که بعدها در دوره يزدگرد سوم رونق گرفته و مورد استفاده بوده است. تپه جوقين و قلعه ديگري که در مرکز روستاي قديمي جوقين واقع است ( به دليل ساخت و سازهاي بعدي در بستر شهر مدفون گشته) را نيز به همين دليل به بهرام چوبين نسبت مي دهند . افسانه هاي بسياري در مورد اين اثر باستاني، گنجهاي موجود در آن و ... توسط مردم محلي نقل مي شود که جمع آوري و توجه به آنها جدا از مسائل باستان شناسانه، از نظر اسطوره شناسي و مردم شناسي حائز اهميت است.
● قلعه ايرج
اين قلعه نزديک روستاي جعفر آباد در شمال شرقي ورامين واقع شده است . ارتفاع متوسط ديوار قلعه ۱۲ متر است و در اطراف قلعه به فاصله ۱۰۰ متر سنگر هايي قرار دارد. اين قلعه به شکل مستطيل و مصالح آن از خشت و گل است و در نوع خود يکي از بزرگ ترين قلعه هاي ايران به شمار مي رود.
● قلعه تبرک
قلعه تبرک امين آباد از بناهاي قرون نخست اسلامي است که داخل بارو و حصار ري قرار داشت و از دورا ن خلفاي عباسي بر جا مانده بود که اين قلعه تخريب شد و امروزه به دليل وجود برج نقاره خانه بر فراز آن به کوه نقار خانه معروف است.‌
● قلعه گبري
اين قلعه از قلاع محافظ هسته اوليه ري است که در جنوب شرقي ري قديم و ميدان معلم ري امروز واقع است. از آثار معماري اين قلعه، تنها يک چهار ديوار به مساحت دو هکتار با ديوارهاي مرتفع از ۱۰ تا ۱۳ متر، همراه چهار برج ديده باني باقي مانده است. قدمت اين قلعه به دوره اشکانيان، حدود ۲۲۵۰ سال پيش مي رسد.‌
● دختر قلعه تنگ گسيل
گسيل يکي از آبادي هاي دهستان شاد است که در سه کيلومتري شرق جاده اصلي کرج - چالوس واقع شده است. در اين قسمت از جاده يعني ۵۲ کيلومتري شمال کرج، تنگه اي وجود دارد که به تنگه گسيل معروف است. چندين سال است که به دليل صعب العبور بودن اين تنگه، جاده اصلي از ميان تونلي که در کنار تنگه ايجاد شده مي گذرد. بالاي اين تونل و در نوک قله کوه، آثاري از يک قلعه به چشم مي خورد که به قلعه دختر معروف است. اين قلعه به شدت رو به ويراني است و فقط بخش هاي بسيار محدودي از ديوار هاي آن به صورت جدا از هم باقي مانده است. بقاياي آجرها و سنگ هاي شکسته و ملات ساروج حاصل از حفاري هاي غير مجاز در مساحتي حدود ۱۰۰۰ متر پراکنده است. حفاران قسمت هاي زيادي از کف، پاي ديوارها و پي بنا را تخريب کرده اند. در اين قسمت، پايه ديوارها و کف بعضي از اتاق ها نمايان است ونشان مي دهد که شالوده بنا در دل صخره ايجاد شده و در زير خاک ايمن تر به حيات خود ادامه مي دهد. مصالح به کار رفته در اين بنا، سنگ و ساروج است ولي وجود آجر هاي پراکنده در اطراف، نشان مي دهد در بناي قلعه از آجر نيز استفاده شده است. سفالهاي موجود در اين محوطه از نوع سفال هاي قرمز و نخودي بدون لعاب دوران اسلامي است. دو قطعه سفال لعاب دار بسيار ريز به دست آمده از اين قلعه، به سفال هاي سلجوقي و ايلخاني بسيار شباهت دارد.
● ‌قلعه دهشاد
قلعه دهشاد در روستايي به همين نام، در ده کيلومتري شرق شهريار و در محدوده شهر باغستان واقع است. اين قلعه با قدمت بيش از ۲۰۰ ساله خود يکي از قلعه هاي متعدد شهرستان شهريار است که از اغلب آنان چيز زيادي باقي نمانده است و به علت کم توجهي مسئولين مربوط بخش اعظم قلعه ها (همچون قلعه فرامرز، قلعه چهل دختر در حصار ساتي و...) تخريب شده است. ديوار گرداگرد قلعه دهشاد تقريبا سالم مانده و قلعه هنوز مسکوني مي باشد. قلعه به سبک معماري اوايل دوره قاجار ساخته شده است و ابعاد آن صد متر در صد متر؛ به شکل مربع مي باشد و در چهار گوشه آن برج ديدباني قرار داشته است. اين قلعه در صورت باز سازي مي تواند به يکي از جاذبه هاي مهم گردشگري شهريار تبديل شود.‌

نظر شما

ویدیو مرتبط :
نارین قلعه میبد قلعه ای در زمان ملک سلیمان