مهارت زندگی/ ۸ مرحله برای تغییر شیوه مطالعه

زومیت/ همه از مطالعه و فواید آن خبر داریم. خواندن کتاب دروازه‌ای را رو به دنیا و تجربیات نویسنده برای خواننده باز می‌کند. بارها و بارها در رسانه‌های مختلف با جمله‌ای نظیر "بهترین دوست، کتاب" روبه‌رو شده‌ایم. با این حال آیا تنها خواندن یک کتاب کافی است؟ یا باید کتاب را طوری خواند که بتوان از دنیای نویسنده بهره برد؟ در این مقاله سعی شده با طی کردن یک مسیر هشت مرحله‌ای به نحوه‌ای صحیح ‌تر از مطالعه‌‌ی متون برسیم تا بهره‌وری فردی افزایش پیدا کند. جرج آر.آر مارتین، نویسنده سری کتاب‌های موفق نغمه‌ی آتش و خون در یادداشت‌های خود می‌نویسد که هر فرد با خواندن هر کتاب یک زندگی تازه را پیش روی خود می‌بیند. بنابراین افراد اهل مطالعه قبل از مرگ صدها زندگی را تجربه و در مقابل افرادی که علاقه‌ای به خواندن کتاب ندارند، فقط یک بار زندگی کرده‌اند. ایلان ماسک، مدیر عامل شرکت تسلا و SpaceX از آن دست افرادی است که تا به حال زندگی‌های متفاوتی را تجربه کرده؛ وی سریع‌ترین راه یادگیری را خواندن کتاب می‌داند.
مطالعه موفقیت یک فرد را تضمین نمی‌کند. با این حال عادتی که بین همه افراد موفق مشترک بوده مطالعه زیاد و در حوزه‌های مختلف است. اما نحوه‌ی خواندن یک کتاب اهمیت بالاتری دارد. بیشتر از این که افراد موفق جذب کلمات و نگارش متن شوند، به دنبال استفاده از متن برای رسیدن به اهداف دیگر هستند و اینکه چگونه نوشته‌های کتاب را در زندگی واقعی کاربردی کنند.
آیا تا به حال پیش آمده که بعد از خواندن یک مقاله یا کتاب برای خود چکیده‌ای از آنچه خوانده‌اید را بیان کنید. اگر شما هم مثل خیل زیادی از آدم‌ها هستید، ده دقیقه بعد از اتمام متن، تمام اطلاعات از ذهن شما پاک می‌شوند. ولی افراد موفق چطور مطالعه می‌کنند که می‌توانند تمامی اطلاعاتی را که در کتاب نوشته شده به خاطر بسپارند.در ادامه برای داشتن یک مطالعه بهینه‌تر یک راه هشت مرحله‌ای معرفی می‌کنیم. در نتیجه تجربه‌ی زیستی خود را می‌توانید به مرور افزایش دهید.

۱. تعیین هدف
قبل از خواندن هر متن، باید هدف خود را از انجام کار مشخص کرد. در نتیجه هدف، مسیر خواننده را در مطالعه کتاب مشخص می‌کند. این کار شما را از خواندن مطالبی با جنبه‌ی تبلیغاتی همراه با تیتر‌ها و موضوعات جنجالی دور نگه می‌دارد. بنابراین به سمت متن‌هایی حرکت می‌کنید که مستقیما نیاز شما را هدف قرار داده‌اند. برخی اوقات بمباران اطلاعاتی خود تاثیر چندانی ندارد و می‌توان با اطلاعاتی کمتر به هدف رسید.
هر چیزی که علایق و نیازهای شما را جواب دهد می‌تواند هدف مناسبی به حساب آید و شما را در مدیریت زمان کمک کند. برای مثال هدف شما ارتقای رتبه در بخش بازرگانی شرکت محل کارتان است. بنابراین باید یک سری اطلاعات در مورد بازاریابی و همچنین توانایی مدیریت کردن افراد و وظایف مختلف را بدست آورید. با چنین هدفی شما به سمت کتاب‌هایی مطرح و احتمالا مرجع در دنیای مدیریت کشیده می‌شوید و از رفتن به سمت کتاب‌هایی با عناوین فریبنده خودداری می‌کنید. شاید هم به دنبال یک کتاب سرگرم کننده برای قبل از خواب خود هستید. بنابراین می‌توان داستان‌هایی جذاب و پرفروش را انتخاب کرد. در نتیجه نه تنها وقت خود را به درستی پر می‌کنید، بلکه در محیط کار نیز قادر خواهید بود با مشتریان خود از موضوعات مختلف صحبت کنید.
بعد از خواندن کتاب‌هایی از جنس بازاریابی و روان‌شناسی می‌توان به سراغ دست‌نوشته‌های مدیران موفق در حوزه‌ی کاری خود رفت. اینکه چطور این افراد توانسته‌اند به چنین جایگاهی برسند هدف بعدی شما را معین و راه آینده و پیشرفت را به شما نشان دهد.
با این حال سوال مهم در مورد مدیریت زمان است. اینکه باید تمام وقت خود را صرف خواندن کتاب‌هایی در راستای هدف کنیم یا خیر. جواب تا حد زیادی مشخص بوده و نیازی نیست که ۱۰۰ درصد از وقت خود را به خواندن کتاب‌هایی از جنس هدف بگذرانید. می‌توان ۷۵ درصد از وقت خود را به کتاب‌هایی از جنس بازاریابی و ۲۵ درصد بقیه را به خواندن کتاب‌هایی غیرمرتبط مثلا اقیانوس شناسی اختصاص داد. یکی از راه‌های خلاقیت ارتباط دو موضوع کاملا غیرمرتبط است. در نتیجه می‌توان با ارتباط اقیانوس و بازاریابی به نوعی خلاقیت در این حوزه رسید و راه‌های جدید را کشف کرد.
در این بین نکته‌ی با اهمیت داشتن یک برنامه‌ی مشخص مطالعه است. انسان برای تغذیه خود برنامه‌های مختلفی می‌ریزد و رژیم غذایی می‌گیرد. چرا نباید در زمینه مطالعه نیز به نوعی رژیم دست پیدا کرد. بنابراین باید اطلاعاتی را وارد حافطه‌ خود کنیم که در راستای اهداف ما قرار داشته باشد.

۲. ارتباط با متن
مطالعه‌ بیشتر از آن‌که خواندن یک متن باشد، یک مکالمه است. با شروع خواندن بین شما و نویسنده متن دیالوگ شکل می‌گیرد. بنابراین یا می‌توان در این مکالمه نقش فعال‌تری ایفا کرد و اطلاعات داده شده را برای مدت طولانی به خاطر سپرد یا به نویسنده اجازه داد که مکالمه خود را به صورت یک طرفه ادامه دهد و با تمام شدن کتاب مکالمه نیز پایان یابد. برقراری مکالمه بهترین راه برای آموختن محسوب می‌شود.
بنابراین حضور فعال در این مکالمه می‌تواند شما را به هدف اصلی نزدیک‌تر کند. در حین مطالعه به متن فکر، کلمات کلیدی را مشخص، هر پاراگراف را با اطلاعات خود مقایسه و نسبت به آن موضع‌گیری کنید. حتی می‌توان‌ سوال‌های خود را در گوشه‌ای از کتاب یادداشت کرد. تمامی این فعالیت‌ها به شما در ماندگاری بیشتر مطالب کتاب در حافطه کمک می‌کنند.

۳. تندخوانی، شاید وقتی دیگر
ما در زمانه‌ای زندگی می‌کنیم که سرعت تغییرات در آن بسیار زیاد است. هر روزه فناوری‌های جدید متولد و فناوری‌های قدیمی از چرخه مصرف کنار گذاشته می‌شوند. در نتیجه زندگی سرعت خود را افزایش داده و ما نیز پابه‌پای آن باید حرکت کنیم. اما شاید تنها چیزی که از این سرعت منتفع نشده مطالعه است. در هیاهوی این سرعت و دویدن‌ها مطالعه می‌تواند سرعت‌گیر زندگی ما باشد.
تندخوانی یکی از روش‌های مطالعه است که شاید برای هر موقعیتی مناسب نباشد. در ضمن برای استفاده از این روش مهارت و تمرین زیادی لازم است. با اینکه تکنیک‌های تندخوانی بر روی افزایش قدرت حافظه در به خاطرسپاری اطلاعات تمرکز دارند ولی فرصت برقراری ارتباط بین مخاطب و متن گرفته می‌شود.
نکته‌‌ی دیگری که باید به آن توجه کرد هدف دیگر ما از مطالعه است. لذت بردن از کاری که انجام می‌دهید به آدم آرامش می‌دهد. بعضی از ایده‌هایی که در خلال متن مطرح می‌شوند آنقدر جذاب و مهم هستند که باید بر روی آن‌ها کمی مکث کرد و به فکر مشغول شد. با این حال نباید فراموش کرد که هدف نهایی یادگیری است و نه خواندن کتاب‌هایی بیشتر.
نکته‌ی مهم دیگر در این میان آن است که هرچه شما بیشتر کتاب بخوانید و با نوشته‌ها و ایده‌های افراد مختلف آشناتر شوید، خود به خود سرعت خواندن نیز افزایش پیدا می‌کند. بنابراین تندخوانی مهارتی است که بر اساس مطالعه زیاد بدست می‌آید.

۴. انتخاب کتاب در فرمتی مناسب
خوشبختانه به لطف پیشرفت فناوری، راه‌های انتشار مطالب و دانش نیز تنوع زیادی پیدا کرده‌اند. کتاب‌های چاپی، الکترونیکی و صوتی گزینه‌های پیش روی شما برای تجربه یک زندگی جدید است. در این میان خیلی از افراد کتاب خواندن به روش سنتی را ترجیح می‌دهند. لمس کردن کاغذ، خط خطی کردن صفحات مختلف با یادداشت‌های پراکنده و گشتن به دنبال کتاب در بین کتاب‌های متعدد کتاب‌خانه همه از لذت‌های استفاده از کتاب‌های چاپی است.
در مقابل کتاب‌های صوتی برای استفاده در خیابان و حتی هنگام خواب مناسب به نظر می‌رسند. معمولا افرادی از این نوع کتاب‌ها استقبال می‌کنند که آموزش از راه شنوایی را مناسب‌تر می‌بینند. به هر حال این کتاب‌ها کاربری راحت‌تری دارند و می‌توان در موقعیت‌هایی متنوع از آن‌ها استفاده کرد.
کتاب‌های الکترونیکی نیز نوع دیگری از کتاب‌ها هستند که امروزه طرفداران زیادی را برای خود دست و پا کرده‌اند. ویژگی‌های زیادی از جمله قیمت ارزان‌تر یا حتی مجانی، دسترسی راحت‌تر، تنوع بیشتر، حمل‌و‌نقل آسان‌تر و اشغال کردن فضایی کم‌تر می‌توانند انگیزه‌ی خوبی برای استفاده از این کتاب‌ها باشد.
مطالعات زیادی بر روی تفاوت‌های کتاب چاپی و الکترونیکی انجام شده که نشان می‌دهند فرمت دیجیتال برای انتقال اطلاعات مناسب نیست. جلوگیری از حرکت راحت‌تر بین صفحات کتاب و مصرف بیشتر انرژی‌های بدن و در نتیجه خستگی سریع‌تر مغز از نکات منفی کتاب‌های دیجیتال است.
با این حال هدف نهایی بادگیری و لذت بردن از لحظه‌ها است. یک سری از افراد از کتاب‌های دیجیتال لذت می‌برند و گروهی دیگر معنای کتاب را در نسخه‌های جاپی جست‌وجو می‌کنند.

۵. یادداشت برداری
یکی از کارهای مهمی که باید در حین م&