سایر


2 دقیقه پیش

جمهوری آذربایجان با گرجستان و ترکیه مانور مشترک نظامی برگزار می کند

ایرنا/ جمهوری آذربایجان روز یکشنبه قبل از آغاز مذاکرات وین با حضور نمایندگان منطقه قره باغ کوهستانی، اعلان کرد که قصد دارد تمرین های نظامی با مشارکت گرجستان و ترکیه برگزار ...
2 دقیقه پیش

ژنرال فراری سوری از رژیم صهیونیستی درخواست کمک کرد

العالم/ ژنرال سابق و فراری ارتش سوریه که به صف مخالفان بشار اسد پیوسته، از رژیم صهیونیستی خواست که در مقابله با رییس جمهوری سوریه، مخالفان مسلح (تروریست ها)را یاری کند!.به ...



فراز و فرود محبوب ترين شبکه اجتماعي موبايلي؛ داستان فيلترينگ تلگرام


فراز و فرود محبوب ترين شبکه اجتماعي موبايلي؛ داستان فيلترينگ تلگرام

«تلگرام و فيلترينگ» در هفته‌هاي اخير به بحث داغي در بين کاربران و البته رسانه‌هاي مختلف تبديل شده است. شبکه‌ اجتماعي که به گفته مسوولان وزارت ارتباطات 14 ميليون کاربر دارد و به گفته موسس تلگرام 20 ميليون، حالا در چند قدمي فيلتر شدن قرار دارد. شمارش معکوس براي فيلتر شدن اين شبکه از هفته پيش شروع شد، اما...

آي تي ايران/ «تلگرام و فيلترينگ» در هفته‌هاي اخير به بحث داغي در بين کاربران و البته رسانه‌هاي مختلف تبديل شده است. شبکه‌ اجتماعي که به گفته مسوولان وزارت ارتباطات 14 ميليون کاربر دارد و به گفته موسس تلگرام 20 ميليون، حالا در چند قدمي فيلتر شدن قرار دارد. شمارش معکوس براي فيلتر شدن اين شبکه از هفته پيش شروع شد، اما اين اولين‌باري نيست که اين شبکه پيام‌رسان پرمخاطب ايراني و البته ديگر سرويس‌هاي اينترنتي در ايران تهديد به فيلتر شدن مي‌شوند. در گزارش زير نگاهي داريم به دلايل محبوبيت تلگرام در ايران و چرايي تصميم و تلاش برخي از اعضاي کميته فيلترينگ براي فيلتر کردن اين شبکه پيام‌رسان.

شبکه‌هاي پيام‌رسان در چرخه فيلترينگ
وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات دولت يازدهم طي تقريبا دوسال گذشته از زمان فعاليتش، تمام تلاش خود را براي جلوگيري از محدوديت دسترسي کاربران ايراني به سرويس‌هاي اينترنتي به‌کار بسته، اما با تمام اين تلاش‌ها گاهي خبرهايي مانند دستورات مسوولان دولتي براي فيلترشدن برخي شبکه‌ها و سرويس‌هاي اينترنتي نگراني کاربران به افزايش فيلترينگ و از دسترس خارج شدن سرويس‌هاي اينترنتي باقي‌مانده را بيشتر مي‌کند. اوج اين نگراني‌ها به سال گذشته بازمي‌گردد زماني که مقامات قوه‌قضاييه دستور فيلتر شدن برخي سرويس‌هاي اينترنتي مانند لاين، تانگو، وايبر و.. را دادند. وزير ارتباطات پيوسته درخصوص چنين خبرهايي سياست خاصي به‌کار گرفته است؛ سياستي که شايد بي‌ربط با فعاليت چند ساله‌اش در وزارت امور خارجه نباشد. يکي از اين سياست‌ها، سياست سکوت بوده که برخي از کارشناسان اين سکوت وزير را سکوت معناداري مي‌دانند که تاکنون بسيار راهکارگشا بوده است. اين گروه براي اثبات ادعاي خود نيز به تجربه‌هاي پيشين در اين خصوص اشاره مي‌کنند.

اولين‌ سکوت وزير ارتباطات نسبت به دستور اجراي فيلترينگ به اوايل ارديبهشت ماه سال 93 بازمي‌گردد، زماني که دبير کميته تعيين مصاديق مجرمانه خبر از تصويب فيلترينگ «واتس‌آپ» داد. عبدالصمد خرم‌آبادي با اعلام اينکه اين دستور در انتهاي سال گذشته به تصويب رسيده، ولي هنوز زمان دقيق اجراي آن مشخص نيست، تاکيد کرده بود که متاسفانه وزارت ارتباطات اين دستور را اجرايي نکرده است. وي در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران تصريح کرده بود که دستور کارگروه تعيين مصاديق مجرمانه لازم‌الاجراست و عدم اجراي آن جرم محسوب مي‌شود. بعد از مدتي سکوت نسبت به اين خبر، وزير ارتباطات اعلام کرد که راي‌گيري کميته تعيين مصاديق درخصوص اين سرويس با نقص همراه است و اجراي آن را غير‌قابل قبول دانست، در نهايت نيز پرونده فيلترينگ واتس‌آپ با ورود رئيس‌جمهوري به موضوع، بسته شد.

اما دومين تجربه سکوت وزير نسبت به فيلترينگ به ضرب‌الاجل معاون اول قوه‌قضاييه به وزارت ارتباطات براي فيلتر کردن نرم‌افزار‌هايي مانند واتس‌آپ، وايبر و تانگو در شهريور‌ماه سال 93 برمي‌گردد. زماني که معاون اول قوه قضائيه خواستار فراهم آوردن زمينه و بستر فني مورد نياز مسدودسازي و کنترل اطلاعاتي موثر شبکه‌هاي اجتماعي نظير واتس‌آپ، وايبر و تانگو ظرف يک ماه شد و اعلام کرد اگر به اين دستور توجه نشود، قوه‌قضائيه خود به‌صورت مستقيم وارد اين موضوع مي‌شود. بعد از انتشار اين خبر و در حالي که بسياري منتظر واکنش سريع وزارت ارتباطات در اين خصوص بودند، محمود واعظي به فاصله دو روز بعد از انتشار خبر ضرب‌الاجل، با خونسردي هميشگي‌اش و بدون هيچ اشاره مستقيمي اعلام کرد: درباره محتواي مجرمانه به‌طور جدي اعتقاد داريم که حذف شود و اين حرف درستي است اما اينکه با مسدود کردن بخواهيم اين کار را درست کنيم، حرف ديگري است. همچنين يک‌ماه بعد از اين اظهارات نيز وي از شروع به کار فيلترينگ هوشمند خبر داد.

اما سومين سکوت وزير ارتباطات به داستان اجراي فيلترينگ هوشمند در سال گذشته بازمي‌گردد. در حالي که بسياري اجراي طرح فيلترينگ هوشمند را پاسخي به ضرب‌الاجل معاون اول قوه‌قضاييه مي‌دانستند و تصور مي‌کردند با اين نوع فيلترينگ، ديگر خبري از تهديد به محدود‌سازي نيست، مجددا يکي از اعضاي کميته فيلترينگ خبر از دستور قضايي به فيلتر شدن واتس‌آپ، تانگو و لاين داد. با اين خبر بسياري منتظر اعلام نظر محمود واعظي يا حداقل صدور اطلاعيه‌اي از سوي اين وزارتخانه بودند، اما روابط‌عمومي اين وزارتخانه اعلام کرد که خبر فيلترينگ سه اپليکيشن موبايلي را از طريق رسانه‌ها متوجه شده‌اند و اطلاعي در اين خصوص ندارند. ادامه سکوت وزارت ارتباطات و اجراي فازهاي اوليه فيلترينگ هوشمند تا حدودي باعث کاهش نگراني يا انتشار خبرهايي درخصوص دستورات مقام‌هاي دولتي براي فيلتر شدن سرويس‌هاي اينترنتي باقي‌مانده شد.

کندي وايبر و مهاجرت به تلگرام
در حالي که اجراي پروژه فيلترينگ هوشمند در آخرين ماه‌هاي سال گذشته جلوي فيلترينگ کامل شبکه‌هاي اجتماعي را گرفت، اما کندي استفاده از سرويس‌هاي اينترنتي مانند اينستاگرام و وايبر را به دنبال داشت. هرچند که وزير ارتباطات کندي در اين سرويس‌ها را بي‌ارتباط با راه‌اندازي فيلترينگ هوشمند در کشور معرفي کرد. کندي استفاده از وايبر از آخرين ماه‌هاي سال 93 به اوج خود رسيد و بعد از تعطيلات نوروزي سال 94 و با اعلام کاهش ارسال پيامک‌هاي نوروزي اپراتورها اين گمانه‌زني به‌وجود آمد که اپراتورهاي تلفن همراه در کشور براي جبران ضرر خود درخواست ايجاد کندي در اين پيام‌رسان را داده‌اند.

محمود واعظي، وزير ارتباطات، در آن زمان و در حاشيه يکي از نشست‌هاي خبري خود هرگونه دخالت و ايجاد محدوديت در اين سرويس را رد کرد و اعلام کرد که وزارت ارتباطات اين سرويس را فيلتر نکرده است. در حالي وايبر در ايران با کندي به کار خود ادامه مي‌دهد که شبکه وايبر در جهان بدون هيچ مشکلي در حال فعاليت است. کندي ايجاد شده در وايبر به هيچ‌وجه باعث تسليم شدن کاربران ايراني اين شبکه نشد؛ چراکه آنها راه ديگري يعني کوچ به سرويس پيام‌رسان «تلگرام» را پيدا کرده‌اند. با افزايش کندي در سرويس وايبر، تعداد کاربران ايراني تلگرام با افزايش چند برابري همراه بوده است؛ به‌طوري‌که براساس اعلام مسوولان تلگرام، در سه ماه اول 94 و با ايجاد محدوديت در شبکه وايبر، تعداد کاربران ايراني (داخل کشور) از يک ميليون به سه ميليون نفر رسيد. حالا هم آخرين آمار از سوي وزارت ارتباطات نشان مي‌دهد اين ميزان کاربر به 14 ميليون نفر رسيده است و البته موسس تلگرام و براساس آمار فعاليت در شبکه خود گفته است تعداد کاربران ايراني تلگرام در حال حاضر 20 ميليون نفر است.

استيکرهاي غير‌اخلاقي، زمينه‌ساز فيلترينگ تلگرام
تلگرام بعد از تعطيلات نوروزي سال 94 بهترين جايگزين وايبر براي کاربران ايراني شد. هر روز حجم قابل توجهي از کاربران، آن‌هايي که تاب کندي و عدم قابليت ارسال متن، عکس، فيلم از طريق وايبر را نداشتند به اين سرويس کوچ مي‌کردند تا در زمان کوتاهي اين شبکه به يکي از شبکه‌هاي محبوب کاربران ايراني تبديل شد. حالا تمام گروه‌هايي که پيش از اين در وايبر تشکيل شده بودند به تلگرام نقل مکان کردند و حتي افرادي هم که در مقابل اين کوچ اجباري مقاومت مي‌کردند با افزايش کندي وايبر به اين شبکه پيام رسان روسي آمدند. يکي از تفاوت‌هايي که تلگرام با وايبر داشت و باعث جذابيت بيشتري براي کاربران ايراني شد «امکان ساخت استيکر‌هاي ويژه» بود امکاني که گرچه جزو يکي از برتري‌هاي تلگرام محسوب مي‌شد، اما در ايران کار دست اين اپليکيشن پيام‌رسان داد.

بعد از زمان کوتاهي کاربران شبکه اجتماعي تلگرام با تعداد زيادي از استيکرهاي فارسي زبان مواجه شدند. در اين ميان اگرچه به لحاظ فرهنگي بسياري از اين استيکرها به خاطر استفاده از زبان فارسي و شخصيت‌هاي آشنا براي مردم مقبوليت قابل‌توجهي داشت، اما در برخي از آنها در مواردي با شخصيت‌هاي سياسي نيز شوخي‌هايي شده بود يا سمت و سوي اين استيکرها فراتر از اخلاقيات رفت و در مواردي حتي حريم‌هاي اخلاقي را زيرپا گذاشت. همين موضوع باعث شد تلگرام نيز در ليست شبکه‌هاي اجتماعي در انتظار فيلتر قرار بگيرد. مقامات دولتي، نمايندگان مجلس، پليس فتا و... نسبت به اين بي‌حرمتي ايجاد شده توسط استيکر‌هاي تلگرام هشدارهاي گوناگوني را مطرح کردند و از وزارت ارتباطات خواستار برخورد با اين شبکه شدند و در نهايت نيز درخواست فيلتر شدن اين شبکه توسط کميته فيلترينگ کشور مطرح شد.

اما اين بار نيز وزير ارتباطات به جاي از دسترس خارج کردن يک شبکه آن هم فقط به خاطر بخشي از محتواي غير‌اخلاقي آن راه هوشمندانه ديگري را پيش گرفت. او تيمي را مسوول مذاکره با شبکه اجتماعي تلگرام کرد تا از طريق گفت‌وگو با مديران اين شبکه جلوي ساخت استيکر‌ براي کاربران ايراني گرفته شود. محمود واعظي، وزير ارتباطات، در مرداد ماه سال جاري و در حاشيه يکي از نشست‌هاي خبري خود در اين خصوص گفته بود: مديريت اين شبکه مجازي در ايميلي که براي وزارت ارتباطات و فناوري اطلاعات ارسال کرده است متعهد شده براساس قوانين جمهوري اسلامي فعاليت داشته باشد و اين استيکرهاي غير‌اخلاقي را از شبکه خود براي کاربران ايراني حذف کند.

به گفته وي، مديريت تلگرام به‌صورت مستقيم در استيکرهاي غيراخلاقي نقشي نداشته است و آنچه طراحي و در فضاي آن توزيع شده، توسط کاربران انجام شده است. واعظي همچنين تصريح کرده بود که دولت يازدهم با نرم افزارها و شبکه‌هاي اجتماعي که در چارچوب قوانين جمهوري اسلامي کار کنند مشکلي ندارد و فقط با فعاليت شبکه‌هايي که بخواهند اين چارچوب را رعايت نکنند، برخورد مي‌شود. کاربران شبکه‌هاي مجازي بايد بدانند که اگر در چارچوب قوانين کشورمان در اين فضا کار نکنند، ممکن است دستگاه‌هاي نظارتي اين شبکه‌ها را فيلتر کنند. واعظي در پايان همچنين يادآور شد که پس از تذکر وزارت ارتباطات نسبت به استيکرهاي غير‌اخلاقي در تلگرام و پيگيري اين شبکه مجازي، وضعيت خوبي در اين شبکه ايجاد شده و از انتشار استيکرهاي غير‌اخلاقي جلوگيري شد.

از جاسوسي تا راي به فيلتر شدن تلگرام
از مرداد ماه تا همين سه هفته پيش خبري از فيلتر شدن يا ايجاد محدوديت در شبکه تلگرام وجود نداشت تا اينکه يک امکان ديگر تلگرام يعني «ساخت کانال» زمينه را براي ايجاد محدوديت دوباره و تهديد اين شبکه به فيلتر شدن فراهم کرد. اما پيش از آنکه مقامات دولتي به‌صورت مستقيم خواستار فيلتر شدن تلگرام شوند يک توئيت توسط موسس تلگرام تمام معادلات را تغيير داد. چهارشنبه شب 29 مهرماه پاول دورف، موسس روسي شبکه پيام‌رسان تلگرام درحساب توئيتر خود از درخواست مديران وزارت ارتباطات براي جاسوسي از اطلاعات کاربران ايراني خبر داد.

او در توئيتي در اين زمينه گفت: «وزارت ارتباطات خواستار جاسوسي و سانسور اين شبکه شده اما تلگرام اين درخواست‌ها را ناديده گرفته است.» اين اظهارات موسس تلگرام در حالي مطرح شد که شبکه تلگرام در ايران در آن مقطع زماني با کندي و اختلال قابل توجهي مواجه بود. صحبت‌هاي مدير شبکه تلگرام خيلي زود در فضاي مجازي و از جمله در خود تلگرام بين کاربران دست به دست شد و بسياري علت کندي در اين شبکه را به جاسوسي وزارت ارتباطات از کاربران ايراني ارتباطات دادند، اما تنها چند ساعت بعد از اين توئيت موسس تلگرام، ‌محمود واعظي، وزير ارتباطات در جمع خبرنگاران حاضر شد و روايت ديگري را از ايميل‌هاي اين وزارتخانه و شبکه تلگرام مطرح کرد.

واعظي گفت: ما هيچ نامه‌اي مبني بر درخواست جاسوسي از شهروندان براي تلگرام نفرستاديم، اما طي روزهاي اخير مکاتباتي با اين شرکت داشتيم تا استيکرها و کانال‌هاي غيراخلاقي را که قبلا اين شبکه براي ايرانيان مسدود کرده بود و اخيرا دوباره باز شده را مسدود کند. واعظي گفت: ما به تلگرام گفتيم که اگر نتوانيد جلوي اين استيکرها و فيلم‌ها را بگيريد ما هم نمي‌توانيم جلوي فيلترينگ اين شبکه را که از سوي کميته تعيين مصاديق صورت ميگيرد، بگيريم. وزير ارتباطات گفت ما تصميمي براي فيلترينگ تلگرام نگرفته‌ايم و اساسا وزارت ارتباطات فقط مجري است و نه تصميم‌گير، ضمن اينکه از روز نخستي که من در اين وزارتخانه مشغول به کار شدم جلوي فيلترينگ بيشتر شبکه‌هاي اجتماعي را گرفته‌ام.

به گفته وزير ارتباطات اين مکاتبات با اختلالات شديد اينترنت طي روزهاي اخير مصادف شده و ظاهرا مديران تلگرام تصور کرده‌اند فقط اين اختلالات مربوط به آنهاست و ما دستور به فيلترينگ داده‌ايم اين در حالي بود که مشکل اينترنت کلي بوده و همه شبکه‌هاي اجتماعي از جمله تلگرام دچار اختلال شده‌اند. هر چند واعظي در دوهفته گذشته بارها اعلام کرده که با مديران تلگرام در حال مذاکره براي ايجاد محدوديت در کانال‌هاي غير‌اخلاقي اين شبکه است، اما اين تلاش‌ها باعث نشده که پرونده فيلتر شدن تلگرام از ميز کميته فيلترينگ کشور کنار گذاشته شود. چراکه همين هفته گذشته بود که يک جلسه اضطراري براي تصميم‌گيري درخصوص فيلتر شدن اين شبکه در دادستاني کشور برگزار شد. هر چند اين جلسه به خاطر غيبت برخي از اعضاي آن از جمله نماينده وزير ارتباطات و به حد نصاب نرسيدن اعضاي کميته براي راي‌گيري، بدون نتيجه باقي ماند؛ اما براساس اعلام يکي از اعضاي کميته فيلترينگ در جلسه بعدي اين کميته، تصميم‌گيري درخصوص اين شبکه و ايجاد فيلتر در آن پيگيري خواهد شد.

از زمان مطرح شدن تصميم جدي کميته فيلترينگ براي فيلتر کردن تلگرام و همچنين درخواست برخي از نمايندگان مجلس اظهارات و نظرات مختلفي درخصوص عواقب اين تصميم در رسانه‌هاي مجازي منتشر شده است. به باور بسياري تصميم به فيلتر شدن تلگرام شبکه‌اي که اين روزها بسياري از سازمان‌ها، شرکت‌ها و حتي افراد از طريق آن خبررساني مي‌کنند مي‌تواند به معني محدود کردن کل اينترنت و البته در نظر نگرفتن اهميت اين شبکه براي مردم باشد. کاربران ايراني ناآشنا با فيلتر شدن ناگهاني سرويس‌هاي اينترنتي نيستند، اما اين بار داستان فيلتر شدن تلگرام که کاربران ايراني قابل توجهي نيز دارد و اکثر خبررساني و کارهايشان را از اين طريق انجام مي‌دهند کاملا متفاوت است. حالا بايد منتظر ماند و ديد آيا کميته فيلترينگ در جلسه بعدي خود براي تصميم‌گيري در اين خصوص به فيلتر شدن آن راي مي دهد، دستور ادامه کار اين شبکه را در کشور صادر مي کند.

با کانال تلگرامي آخرين خبر همراه شويد telegram.me/akharinkhabar


ویدیو مرتبط :
فراز و فرود فتنه 2