«فرقه‌» محصول یک رشته آسیب‌های روانی است

به گزارش خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس، مراسم رونمایی از کتاب «در قلمرو سایه‌ها» با حضور محمد قربانی روانشناس، علی رافعی استاد عرفان اسلامی و شاگرد علامه جعفری، محمد رجا صاحبدل پژوهشگر ادیان و عرفان، احسان احمدی و سمیه شاه‌حسینی مؤلفان این کتاب عصر دیروز(دوشنبه 18 آبان ماه) در خبرگزاری فارس برگزار شد.

در انتهای این مراسم، احسان حمدی نویسنده کتاب «در قلمرو سایه‌ها» با اشاره به اینکه فرقه‌ها به عنوان یکی از شکل‌های زندگی اجتماعی انسان همواره با پیچیدگی‌ها و رازآموزی‌های خاص خود همراه بوده است، گفت: بسته بودن فضای فرقه‌ها و عدم شفافیت و اطلاعات و عقاید آنها موجب شد تا ناظران بیرونی هرگز به مبانی عقیدتی و تعالیم یک فرقه نپردازند و حداکثر گزارشی رتوش شده از آرای فرقه‌ها را مطرح سازند.

 

 

وی افزود: در کشور ما بررسی فرقه‌ها عموماً معطوف به نقد و مطالعه فرقه‌ها از حیث کلامی و اعتقادی آنها است و در کمتر اثری به بررسی وجوه روانشناسانه پیدا و پنهان در رفتارها و مکانیسم‌ها و آموزه‌های فرقه‌ها پرداخته شده است، بنابراین در تعریف فرقه باید ابتدا متوجه این نکته باشیم که با یک ساختار روانی طرف هستیم نه صرفاً با یک نهاد اجتماعی به عبارت دیگر فرقه بیش و پیش از آنکه یک نهاد اجتماعی باشد یک ساختار روانی است.

احمدی با بیان اینکه فرقه‌ها محصول یک رشته آسیب‌های روانی هستند و علت رشد و گسترش آنها آسیب‌های روانی است، ابراز داشت: اصول و مکانیسم تفکر فرقه‌ای به نوبه خود به انواعی از آسیب‌های روانی مبتلا است که موجب تشدید بسیاری از آسیب‌های روانی در اعضا و هواداران خود می‌شود.

وی ادامه داد: انحصارگرایی مفرد در باب حقانیت و نجات و ناامنی روانی دائمی منبعث از مناسبات بیماری‌های فرقه‌ای همواره اعضا را تهدید می‌کند، خود موجب شکل‌گیری و گسترش بیماری‌ها و آسیب‌های روانی در اعضای فرقه‌ها می‌شود.

نویسنده کتاب «در قلمرو سایه‌ها» با برشمردن اقسام فرقه؛ مذهبی، تجاری، مشاوره‌ای و خودیاری، سیاسی، فرقه‌های سری اظهار داشت: علل شکل‌گیری فرقه‌ها را می‌توان حاصل فشارهای مذهبی و سیاسی حاکم بر جامعه، فرصت‌طلبی و جاه‌طلبی برخی فرقه‌سازان، هدف‌های سیاسی و اجتماعی، نوعی پاسخ اشتباه اجتماعی به یک نیاز روانی، مقاومت در برابر کلونی‌سازی اجتماعی،  نوعی واکنش ضد اجتماعی، پیوند تمدن‌ها و یا افزایش میزان تمدن‌ها دانست.

وی درباره مکانیسم تفکر فرقه‌ای گفت: مواردی نظیر رهبر فرقه، استحقاق بهره‌مندی از همه مواهب، خوبی و بدی افراد به دوری یا نزدیکی رهبر به فرقه یا اینکه تحت هر شرایط دیگران مقصر هستند نه رهبر فرقه یا نزدیک‌ترین افراد در معرض بیشترین خطرات فرقه هستند، از جمله مواردی است که در تفکرات فرقه‌ای به چشم می‌خورد.

احمدی نگاه ابزاری به انسان را نوعی دیگر از چالش‌های موجود در تفکر فرقه‌ای دانست و بیان داشت: دامن ‌زدن به حس خودبزرگ‌بینی و و رازآمیزی رفتارها و تعالیم در فرقه، سوءاستفاده از شکست‌های روانی و اجتماعی افراد، پایین نگه داشتن سطح اعتماد به نفس، تعلیم غیرمستقیم به افراد تازه ‌وارد به وسیله نوعی رفتار با اعضای قدیمی، ریاکاری معنوی و زهدنمایی از عواملی است که موجب جذب افراد به فرقه‌ها می‌شود.

وی با تأکید بر اینکه افراد پس از ورود به فرقه شیوه زندگیشان تغییر می‌کند،‌ ادامه داد: در واقع قطع و محدودسازی روابط  با بیرون از فرقه، تشخص فرقه‌ای، محدودسازی دریافت اطلاعات از خارج فرقه، تقسیم دنیا به ما و آنها، تمامیت‌خواهی و جزم در برابر تعالیم فرقه‌ها موجب می‌شود که شخص بعد از ورود به فرقه در وهله نخست دچار تزلزل اعتقادی شود.

نویسنده کتاب «در قلمرو سایه‌ها» با اشاره به علل تداوم حضور افراد در فرقه، القای حس جهل در اعضا، تحقیر و بایکوت را مهم‌ترین مورد توصیف کرد و گفت: متفاوت بودن و غیر رسمی بودن فرقه، توهم آزادی از قیود، باطل‌گرایی و راز‌ آلودگی از علل جذابیت فرقه‌ها است.

 

 

در انتهای این مراسم کتاب «در قلمرو سایه‌ها» با حضور علی رافعی استاد عرفان اسلامی و شاگرد علامه جعفری، محمد قربانی روانشناس و محمد رجا صاحبدل پژوهشگر ادیان و عرفان و دیگر مهمانان رونمایی شد.  

انتهای پیام/

ویدیو مرتبط :
‫با کودکی که به تدریج بیناییش را از دست می‌دهد چگونه برخورد کنیم تا از نظر روانی آسیب کمتری ببیند؟‬‎